Биологиялық жүйедегі термодинамика.

Ішкі энергияның өзгерісі сыртқы ортаның әсерінен немесе ішкі қайтымсыз процестердің салдарынан болады. Мысалы, глюкозаның сырттан енуі, ас тағамдардың ашуы т.б.

Азық-түлік құрамындағы молекулалар үнемі қозғалыста болады. Яғни, потенциалдық және кинетикалық  энергияларға ие. Үлкен энергияға ие бола отыра олар үнемі үздіксіз қозғалады. Клеткада энергияның , алмасуы және термодинамиканың І заңының орындалуын мына схемадан түсінеміз:

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Тағам адам организмі үшін жанар май есебінде роль атқарады. Түрліше азық түліктер түрліше энергия қорына ие.

 

Азық-түлік	100г азық-түліктегі энергетика-лық құндылық		Азық-түлік	100г азық-түліктегі энергетика-лық құндылық
	ккал	кДж		ккал	кДж
Ет тағамдары: сиыр еті бауыр паштеті майлы шұжық Балық тағамдары: майлы шпрот Сүт тағамдары: қаймақ сүт ірімшік Майлар: ерітілген май күнбағыс майы	230 335 440   360   585 350 375   900 900	962 1402 1841   1506   2448 1464 1569   3766 3766	Нан тағамдары: Ұн Кепкен нан Печенье Макарон Дәнді-дақылдар: Күріш Қарақұмық Манна Сұлы Углеводтар: Қант Шоколад Басқа таамдар: Кепкен жемістер Бұршақ Грек жаңғағы	340 370 420 360   350 330 320 345   410 540   235 310 620	1423 1548 1757 1506   1464 1380 1339 1443   1715 2259   983 1297 2594

 

Организмге түскен тағам ыдырай бастайды. Шамамен 1 литр тұтылған оттегі есебінде кез-келген азық-түлік ыдыраған кезде 20,2 МДж энергия бөлінеді.

Тапсырма: 1-2 кестені пайдалана отыра анықта.

1. Өмір белсенділігі үшін адамға тәулігіне азық-түлікпен қанша энергия қажет? (≈10МДж).
2. Таңғы асыңның энергетикалық құндылығын есепте.
3. Таңғы астан алған энергия мектептегі сабақтың қанша сағатына жеткілікті?
4. Өмір белсенділігін қажетті азық-түлік тізімін жаса.

 

 

 

Қорытынды: адам организмі күнделікті 10МДж энергияға есептелген аспен тамақтануы тиіс.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Адам организміндегі жылудың берілуі.

 

Энергияны жоғалту	Баланстағы жалпы энергияның үлесі, %
Судың булануы мен тыныс алуға Ішкі органдардың жұмыс істеуіне Қоршаған ортаны жылытуға Теріден судың булануы	13 1,87 1,55 20,67

 

Тәулік ішіндегі адамның жылулық балансы.

 

Кіріс, кДЖ		Шығыс, кДж
Сіңімді заттар: Белоктар Майлар углеводтар	237 1307 335	Бөлінген жылу Бөлінген газдар Дәрет Тыныс алу кезіндегі булану Терлеу Түзетулер	1374 43 23 181 227 11
Барлығы:	1879	Барлығы:	1859

 

Қорытынды: Биологиялық жүйенің өмір сүру қызметінің процестері термодинамика заңдарына бағынады.