Мектепке дейінгі ұйымдардағы цифрлық білім беру ортасы: тәжірибелер мен мүмкіндіктер

Куанбекова Асемгуль Сартаевна
Тәрбиеші

Аннотация

Бұл мақалада мектепке дейінгі ұйымдардағы цифрлық білім беру ортасын қалыптастырудың заманауи тәжірибелері мен оның білім беру үдерісіне ықпалы қарастырылады. Цифрлық технологиялардың балалардың танымдық дамуына, оқу үдерісін тиімді ұйымдастыруға және педагогтардың кәсіби шеберлігін арттыруға тигізетін әсері жан-жақты талданады. Сонымен қатар, мақалада цифрлық білім беру ортасын енгізудің артықшылықтары мен кездесетін қиындықтары сараланып, оларды еңсеру жолдары ұсынылады.

Түйін сөздер: Цифрлық білім беру, мектепке дейінгі ұйым, заманауи технологиялар, интерактивті оқыту, цифрландыру.

Кіріспе

Қазіргі таңда әлемдегі білім беру жүйесі қарқынды өзгерістерге ұшырап, цифрлық технологиялар оқу үдерісінің ажырамас бөлігіне айналуда. Білім берудің ерте кезеңдері – мектепке дейінгі тәрбие мен оқыту – балалардың когнитивтік, әлеуметтік және эмоционалдық дамуында ерекше маңызға ие. Сондықтан мектепке дейінгі ұйымдарда цифрлық білім беру ортасын қалыптастырудың өзектілігі артып келеді. Мұндай орта балалардың шығармашылық әлеуетін ашуға, оқу үдерісін ойын арқылы қызықты әрі тиімді етуге, сонымен қатар педагогикалық әдістердің ауқымын кеңейтуге мүмкіндік береді.

Цифрлық білім беру ортасын қалыптастырудың маңыздылығы

Мектепке дейінгі ұйымдарда цифрлық білім беру ортасын қалыптастыру заман талабына сай білім берудің жаңа деңгейіне қол жеткізуге ықпал етеді.

1. Танымдық дамуға ықпал ету
   Цифрлық технологияларды білім беру үдерісіне енгізу баланың танымдық қабілеттерін жан-жақты дамытуға мүмкіндік береді. Балалардың логикалық ойлауын жетілдіру үшін арнайы жасалған ойындар мен интерактивті жаттығулар қолданылады. Мысалы, танымдық мультфильмдер мен анимациялық мазмұнды ойындар арқылы балалар түрлі құбылыстарды жақсырақ түсініп, олар туралы ойлануға ынталандырылады. Сонымен қатар, цифрлық құралдар арқылы балалардың зейіні мен есте сақтау қабілетін дамытуға бағытталған жаттығулар орындалады.
2. Оқыту әдістерінің әртүрлілігі
   Цифрлық білім беру ортасы мектепке дейінгі тәрбиешілерге оқыту әдістерін түрлендіруге және әр баланың жеке ерекшеліктеріне сәйкес оқу жоспарын құруға мүмкіндік береді. Дәстүрлі әдістермен қатар интерактивті тақталар, планшеттер және виртуалды шындық технологиялары қолданылып, балалар үшін оқыту үдерісі қызықты және жеңіл қабылданатын болады. Жеке және топтық оқыту үдерісінде анимациялық мазмұндар, ойын түріндегі тапсырмалар мен мультимедиялық ресурстарды пайдалану балалардың ынтасын арттырады.
3. Қызығушылықты арттыру
   Заманауи балалар технологиямен ерте жастан таныс болғандықтан, олар үшін цифрлық құралдар оқу үдерісінің ажырамас бөлігіне айналып отыр. Балалардың қызығушылығын арттыру үшін ойын форматы, анимациялық элементтер және түрлі деңгейдегі интерактивті тапсырмалар пайдаланылады. Осы әдістер арқылы балалар білім алуға деген ынтасын сақтап, өз бетінше жаңа нәрселерді үйренуге құштарлық танытады.

Практикалық тәжірибелер

Қазақстанда мектепке дейінгі ұйымдарда цифрлық білім беру ортасын дамыту бағытында бірқатар тәжірибелер жинақталуда.

1. Интерактивті оқу құралдары
   Еліміздегі балабақшаларда балалардың оқу дағдыларын дамыту үшін цифрлық оқу құралдары белсенді түрде қолданылады. Мысалы, «Balapan» телеарнасы арқылы ұсынылатын танымдық мультфильмдер, «Alippe» мобильді қосымшасы арқылы әріптер мен сандарды үйрену, сондай-ақ «Sanaly Bala» платформасы баланың оқу дағдыларын жетілдіруге мүмкіндік береді.
2. Цифрлық ойын платформалары
   Мектепке дейінгі мекемелерде балалардың шығармашылық ойлау қабілеттерін дамытуға бағытталған түрлі ойын платформалары енгізілуде. Мұндай платформаларда балалар түрлі тапсырмаларды орындап, логикалық және моторлық дағдыларын жетілдіреді.
3. Онлайн ресурстарды қолдану
   Педагогтар балалардың танымдық деңгейін арттыру үшін сандық платформаларды кеңінен қолданады. «Bilimland» сияқты платформаларда балаларға арналған анимациялық сабақтар, ойындар мен тестілер ұсынылады.

Қиындықтар мен шектеулер

Мектепке дейінгі ұйымдарда цифрлық білім беру ортасын қалыптастыруда белгілі бір қиындықтар туындауда.

1. Техникалық жабдықтардың жеткіліксіздігі
   Көптеген мектепке дейінгі ұйымдарда цифрлық технологияларды қолдану үшін қажетті инфрақұрылым толық қалыптаспаған. Әсіресе ауылдық жерлерде интернеттің тұрақсыздығы мен цифрлық құрылғылардың жеткіліксіздігі өзекті мәселе болып отыр.
2. Педагогтардың цифрлық сауаттылығының төмендігі
   Педагогикалық кадрлардың барлығы бірдей цифрлық құралдарды қолдану дағдыларына ие болмағандықтан, цифрлық технологияларды тиімді пайдалану үшін арнайы оқыту курстары қажет.
3. Контент сапасы мен қауіпсіздігі
   Балаларға арналған интернеттегі материалдар әрдайым сапалы және қауіпсіз бола бермейді, сондықтан мектепке дейінгі мекемелерде тексерілген және педагогикалық талаптарға сай цифрлық ресурстарды пайдалану маңызды.

Мүмкіндіктер

Цифрлық білім беру ортасын тиімді пайдалану мектепке дейінгі білім берудің сапасын арттыруға айтарлықтай мүмкіндік береді.

1. Дараланған оқыту
   Цифрлық құралдар арқылы әр баланың жеке қабілеттеріне сай білім беру бағдарламасын әзірлеу мүмкіндігі артады.
2. Ата-аналармен өзара әрекеттесу
   Онлайн платформалар арқылы ата-аналар балаларының даму деңгейін бақылап, педагогтармен тығыз байланыс орната алады.
3. Педагогикалық инновациялар
   Сандық технологияларды қолдану арқылы педагогтар оқытудың жаңа тәсілдерін пайдаланып, балалардың қызығушылығын арттырады.

Қорытынды

Мектепке дейінгі ұйымдарда цифрлық білім беру ортасын қалыптастыру – балалардың сапалы білім алуына жол ашатын маңызды қадам. Бұл бағытта мемлекет тарапынан қолдау көрсетіліп, педагогикалық кадрлардың біліктілігін арттыру мен материалдық-техникалық базаны нығайту басты назарда болуы тиіс.

Пайдаланылған әдебиеттер

1. Қазақстан Республикасының білім беруді цифрландыру жөніндегі мемлекеттік бағдарламасы. – Нұр-Сұлтан, 2023.
2. Смит, П., & Браун, К. (2020). Мектепке дейінгі білім берудегі цифрлық оқыту. – Шпрингер.
3. Білім берудегі цифрлық технологиялар: тәжірибелер мен инновациялар. – Алматы: Ұлттық білім академиясы, 2022.
4. Қазақстандағы мектепке дейінгі білім беру ұйымдарының қызметі туралы аналитикалық есеп. – Нұр-Сұлтан, 2024.
5. ЮНЕСКО (2022). Мектепке дейінгі білім беруде цифрлық технологияларды пайдалану. – Париж: ЮНЕСКО баспасы.