Энергетик мамандығы – өмірлік таңдау

Ғылыми-техникалық прогресстің дамуы, электр станциялар мен әр түрлі кәсіпорындардың жұмыс істеуі, үйге электр және жылу энергиясының келуі энергетик мамандарының арқасында жүзеге асады.

Энергетик мамандығы XIX ғасырда бірінші электр станциясын салғаннан кейін пайда болды. Бұл станцияда білікті мамандарды қажет ететін  күрделі қондырғылар жүйесін қамтыды. Кейін бұл білікті маман энергетик деп аталды.

Энергетик — электр желілерін жобалаумен және монтаждаумен, сондай-ақ олардың жұмысын бақылаумен және жөндеумен айналысатын маман. Бұл мамандық әлемдегі ең қауіпті болып саналады, өйткені қызметкер күн сайын электр тогына тартылу қаупіне тап болады, оның салдары өте қайғылы.

Энергетик кәсібі — күрделі және көпқұрылымды. Осы саладағы маман қажетті есептеулерді орындау үшін математикалық ойлау қабілетіне ие болуы керек, сонымен қатар мұнда тек орындалатын әрекетке назар аудару мүмкіндігі қажет. Бұл жұмыс өте ауыр: кішкене жіберілген қателік қайғылы салдарға әкелуі мүмкін. Энергетик — бұл шешім қабылдауға және олар үшін жауап беруге қабілетті адам.

Энергетиктің екі біліктілік деңгейі бар: орта техникалық білімі бар маман және жоғары білім туралы дипломы бар инженер-энергетик. Екі мамандандыру бір-біріне ұқсас, бірақ жұмысшылардың міндеттерінің тізімі әртүрлі.

Энергетик міндеттеріне келесілер кіреді:

• электр желілерін жобалау, монтаждау және қызмет көрсету;
• бөлмедегі жылу желілерін жобалау;
• монтаждауға арналған жабдықты сатып алу және жаңғырту;
• электр желілері мен жылу жабдықтарын пайдалануға беру.

Инженер-энергетик міндеттері орта деңгейдегі даярланған маманның міндеттері секілді, алайда, бұдан басқа, олар сызбалар, энергия тұтыну бойынша әзірлеу, өндірісте жаңа технологиялар мен жабдықтарды енгізу  туралы шешім қабылдау секілді міндеттерді атқарады.

Энергетик мамандығының артықшылықтарына келесілерді жатқызуға болады:

• сұраныс (энергетиктер көптеген ірі кәсіпорындарда қажет, мұнда осы салада білікті маман табу өте маңызды);
• энергетик мамандардың бірегейлігі (жауапкершілік пен қауіптің жоғары деңгейіне байланысты бұл салада білім алуға және жұмыс істеуге шешім қабылдайтындар аз);
• мамандықтың әлеуметтік маңызы (қазіргі қоғам электр және жылу энергиясыз өмір сүре алмайды, кез-келген өндіріс осы компоненттерге, сондай-ақ әр адамның жайлы өміріне байланысты).

Энергетик мамандығының айтарлықтай кемшіліктері бар, олардың арасында:

• қызметкер денсаулығы мен өміріне тәуекелдер (жылу және электр жабдықтарымен жұмыс істеу өндірістік жарақат алу қаупін арттырады, бұл өлімге әкелуі мүмкін).
• қызметкерлерді әртүрлі қалаларға бөлу (көбінесе энергетика мамандары елдің шалғай қалаларында өндірісте қажет, сондықтан сіз кез-келген аймаққа таратылуға дайын болуыңыз керек).

Энергетиктің жұмысы физикалық еңбекпен, сондай-ақ ақыл-ой жүктемесінің жоғарылауымен және шоғырлануымен байланысты.

Бұл мамандық бойынша қайдан білім алуға болады?

Энергетикада жұмыс істеу үшін орта арнайы білімді де, жоғары білімді де алуға болады. Ол үшін қажетті мамандандыруды таңдау керек.

Энергетик мамандығы келесі оқу орындарында қамтылған:  Каспий технологиялар және инжиниринг университеті Ш.Есенова (КТИУ), Қ.И. Сәтбаев атындағы Қазақ ұлттық техникалық зерттеу университеті, Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті, С.Сейфуллин атындағы Қазақ мемлекеттік агротехникалық университеті (ҚазҰУ), Жәңгір хан атындағы Батыс Қазақстан аграрлық-техникалық университеті, М. Әуезов Оңтүстік Қазақстан мемлекеттік университеті, және т.б.

Энергетика саласында кәсіпқой болу үшін жоғары оқу орындарында мамандандырулардың бірін таңдау қажет: жылу энергетикасы және жылу техникасы, электрмен жабдықтау, электр энергетикасы және электр техникасы.

Энергетик мамандығы сөзсіз күрделі болып табылады. Кез келген адам бұл мамандықты таңдай бермейді, сол себепті осы саладағы мамандар еңбек нарығында жоғары сұранысқа ие. Жылу және электр энергиясы өмірдің барлық салаларында кеңінен қолданылады, сондықтан бұл мамандық біздің елімізде де, әлемде де қажет етіледі. Энергетиксіз жайлы өмірді елестету мүмкін емес.

 аға оқытушы, Бусурманова Эсемгул Изтургановна,

Ш.Есенов ат. Каспий технологиялар және инжиниринг университеті