Желтоқсан оқиғасы: тәуелсіздік жолындағы күрес
Орындаған:Шапағат Жайсаңбек
Орынбасар Асхат
Оқытушы:Жұмәділ М.
Желтоқсан оқиғасы — 1986 жылы 16–19 желтоқсан аралығында Алматы қаласында өткен тарихи оқиға. Бұл оқиға Кеңес Одағының құрамында болған Қазақстанның тәуелсіздікке ұмтылысын көрсеткен алғашқы ірі қарсылықтардың бірі болып табылады.
Оқиғаның басталуы
1986 жылы 16 желтоқсанда Қазақ КСР Компартиясы Орталық Комитетінің Пленумы өтеді. Пленумда Қазақстанды он жылдан астам басқарған Дінмұхамед Қонаевтың орнына Ресейден келген Геннадий Колбинді тағайындайды. Бұл шешім қазақстандықтарды, әсіресе, жастарды қатты ашуландырды. Қазақ халқының ұлттық мүдделерін елемеу және сырттан келген басшыны тағайындау халық арасында наразылық тудырды.
Шеру және оның салдары
17 желтоқсанда Алматының орталық алаңына мыңдаған студенттер мен жұмысшы жастар жиналып, өз наразылықтарын білдірді. Олар “Қазақстанға — қазақ басшы!” деген ұрандар айтып, әділдікті талап етті. Алайда, бұл бейбіт шеру кеңестік билік тарапынан қатал басып-жаншылды. Шеруге шыққандарды тарату үшін билік күштік құрылымдарды, соның ішінде милиция мен әскерді қолданды.
Нәтижесінде, шеруге қатысқан көптеген жастар қамауға алынды, соққыға жығылды, кейбірі ауыр жарақаттар алды. Кейіннен көптеген қатысушыларға саяси қуғын-сүргін ұйымдастырылды. Желтоқсан оқиғасы кезінде қайтыс болғандардың арасында Қайрат Рысқұлбеков, Ләззат Асанова секілді жастардың есімдері мәңгілік есте қалды.
Тарихи маңызы
Желтоқсан оқиғасы Қазақстанның тәуелсіздікке жету жолындағы маңызды қадамдардың бірі болды. Бұл оқиға Кеңес Одағының тоталитарлық жүйесіне қарсы халықтың қарсылығын және ұлттық сана-сезімнің оянғанын көрсетті.
1991 жылы 16 желтоқсанда Қазақстан өзінің тәуелсіздігін жариялады. Осылайша, 1986 жылғы Желтоқсан оқиғасы мен 1991 жылғы тәуелсіздік арасындағы тарихи сабақтастық анық байқалады.
Есте сақтау
Желтоқсан оқиғасы — Қазақстан тарихындағы ерлік пен қайсарлықтың символы. Бұл күндер туралы жастарға айту, оқиғаларды есте сақтау және құрмет көрсету — әрбір қазақстандықтың борышы. Алматы қаласында және басқа да өңірлерде Желтоқсан оқиғасына арналған ескерткіштер орнатылып, жыл сайын осы күндер еске алынады.
