Орхон-Енисей ескерткіштері «Күлтегін» жыры

№62 мектеп-лицейі

Кусаинова Н.Е.

«Күлтегін» жыры

Т/Ж2.Әдеби шығармадағы тұлғалық болмысты гуманистік тұрғыдан талдау.

Оқушылардың көбісі: «Күлтегін» шығармасын басқа шығармалармен салыстырады;

Оқушылардың кейбірі: Ұқсас шығармалар бойынша өз пікірлерін ортаға салады

·         Ұқсас екі шығарманы салыстырады

·         Ойларына дәлел келтіріп айтады

Мәтін талдау барысында қолданылатын тіркестер: Менің ойымша…;Салыстыра қарғанда…; Өмірмен байланыстыратын болсам…;  Бұл оймен келісемін/ келіспеймін, себебі…

– оқушыларға тақырып пен мазмұнды болжату.

 «Болжау»

Оқушыларға мәтін мазмұнынан хабар беретін суреттер беріледі.

Бейнематериал  көрсетіледі.

Тыңдай отыра оқушы өз  пікірін айтуға, ойын дәлелдеп сөйлеуге дағдыланады.

Сәйкестендіру кестесі:

Оқушылар топта төмендегі кестені сәйкестендіріп шығады және дұрыс жауаппен салыстырады. Салыстырудан кейін жұмыстарына байланысты өз пікірін білдіреді.

Сәйкестендір.

Дұрыс жауап.

Бұмын қаған – Түркі қағанатын негізін қалаған

Елтеріс – түркі елін жалғастырған басшы

Білге – хан

Күлтегін – батыр

Тоңұқұқ – ақылшы, кеңесші

Қапаған – Елтерістен кейін таққа отырған адам

https://www.youtube.com/watch?v=FwmIbHccg-8

[PPT]тоныкөк білге күлтегін 4

«Сөздік» жұмысы.

«Күлтегін» жыры бойынша сөздердің мағынасын анықтайды. Жырдағы тағы басқа түсініксіз сөздерді кестеге енгізуге болады

  «Джиксо» стратегиясы бойынша оқушылар «Күлтегін» жырының мазмұнымен танысып, тақырыбы мен идеясын, Күлтегіннің ерлік, батырлық болмысын  ашады.

Ерлік, елдікті жырлаған тарихи жырдың ауыз әдебиетіндегі батырлар жырымен де үндесетінін салыстыру.

«Күлтегін» жыры ежелгі түркі дәуірінің ерлік, елдік, батырлық өмірін жырлаған тарихи  жыр екенін аңдату.

Жырдың  идеясын     ашатын  тұсын  оқушылардан  сұрау.

«ВЕНН диагарммасы»  тәсілі.

Оқушылар «Күлтегін» жыры мен  батырлар жырын салыстырады. Әр топқа жеке тапсырмалар беріледі.

1-топ.

«Күлтегін» жыры мен батырлар жырының мазмұнындағы ұқсастық пен айырмашылықты салыстырыңыздар

2-топ.

Күлтегін батыр мен Алпамыс батырдың ұқсастығы мен айырмашылығын салыстырыңыздар

3- топ.

Күлтегін батырдың астына мінген  аты мен Тайбурылды салыстырыңыз. Ұқсастығы мен айырмашылығын анықтаңыздар.

4- топ

Күлтегін батырға ақыл кеңес беретін Тоңұқұқты  батырлар жырында батырларға ақыл- кеңес беретін тұлғалармен салыстырыңыз. Ұқсастығы мен айырмашылығына талдау жүргізіңіз. (Оқушылар белгілі бір батырлар жырын таңдай алады. Мысалы, «Қобланды батыр, «Алпамыс батыр» т.с.с)

Бағалау. «Микрафон» әдісі. Жеке оқушыларға микрафон ұсыну арқылы топтарды бағалау критерийі арқылы  бағалату және ұсыныстар айтқызу.

Үйге тапсырма: ««Күлтегін» шығармасын әсерлі етіп тұрған не?» деген тақырыпта сыни шолу  жазып келу.