Қазақстандағы валюта курсы: қазіргі жағдай мен болашағы
Қазақстанның ұлттық валютасы – теңгенің курсы ел экономикасының тұрақтылығы мен сыртқы факторлардың әсеріне тығыз байланысты. Соңғы жылдары теңге бағамына әсер ететін негізгі факторлар ретінде мұнай бағасының ауытқуы, геосаяси жағдайлар және ішкі экономикалық саясаттың ерекшеліктері атап өтіледі.
Негізгі факторлар
1.Мұнай бағасы
Қазақстан экономикасы мұнай экспортынан айтарлықтай тәуелді. Brent маркалы мұнай бағасының құлдырауы немесе өсуі тікелей теңгенің құнын өзгертеді. 2024 жылы мұнай бағасының біршама төмендеуі теңге бағамына қысым көрсетуде. Сарапшылар мұнайдың бір баррелі орташа есеппен 77 доллар деңгейінде қалатынын болжауда.
2.Ұлттық қор трансферттері
2024 жылы Ұлттық қордан республикалық бюджетке ірі көлемде қаражат аударылды. Бұл бюджет тапшылығын жабуға көмектескенімен, валюта нарығындағы сұранысты арттырып, теңгенің құнсыздануына әсер етуі мүмкін.
3.Геосаяси ахуал
Ресей мен Украина арасындағы қақтығыстың ұзаққа созылуы аймақтағы экономикалық тұрақтылыққа кері әсерін тигізді. Ресей рублінің құнсыздануы Қазақстан валютасына қысым жасайды, себебі екі елдің сауда байланысы жоғары деңгейде.
Қысқа және орта мерзімді болжамдар
Қаржы сарапшылары теңге бағамының қысқа мерзімде үлкен өзгерістерге ұшырамайтынын болжайды. Алайда импорттың ұлғаюы, сыртқы қарыздарды төлеу және базалық мөлшерлеменің ықтимал төмендеуі сияқты факторлар ұлттық валютаның әлсіреуіне алып келуі мүмкін. Орта мерзімде 1 АҚШ долларының бағасы 507 теңге деңгейіне жетуі ықтимал деп күтілуде.
Валюта саясатының болашағы
Ұлттық банк теңгенің еркін айырбас бағамын ұстап тұру саясатын жалғастыруда. Бұл тәсіл сыртқы факторлардың ұлттық валютаға әсерін азайтуға бағытталған. Сонымен бірге, қаржы нарығын тұрақтандыру мақсатында резервтерді тиімді басқару және ақша-несие саясатын жетілдіру қажет.
Қазақстандағы валюта курсы елдің ішкі және сыртқы экономикасындағы өзгерістерге тәуелді болып қала береді. Теңгенің тұрақтылығын қамтамасыз ету үшін экономиканы әртараптандыру, инфляцияны бақылау және сыртқы қарыздарды тиімді басқару маңызды болып табылады. Ұзақ мерзімді тұрақтылық үшін теңгені қолдау механизмдерін нығайту мен ұлттық қорды сақтықпен пайдалану шешуші рөл атқарады.
Зарема Тұрсынбаева
