Конфликт кезіндегі мінез-құлық модельдері және басқару ерекшеліктері

  Ибаділда Әнел 

Әл Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университеті еліміздің алдыңғы қатарлы, жетекші университеттерінің бірі. Іргетасы 1934 жылы құрылған, 90 жылға жуық тарихы бар университет аудиториясында есімі елге танымал Қаныш Сәтбаев, Мұхтар Әуезов секілді ғалым-академиктердің лекция оқығанын мақтанышпен айта аламыз. 1991 жылы оқу орны адамзаттың екінші ұстазы атанған, Аристотельден кейінгі ұлы ойшыл Әбу Насыр әл Фараби есімін иеленіп, 2001 жылы еліміздің алғашқы «ұлттық» университеті мәртебесін алды. Қазіргі таңда ҚазҰУ жетекші шетелдік университеттермен бірлесе отырып, әлемнің 12 елінде қазақ тілі мен қазақ халқының мәдениеті кеңінен зерттелетін Әл-Фараби орталықтарын құрып, олардың базасында университет филиалдарын құру жұмыстары жүргізілуде. Түркі және ислам әлемі университеттері арасында көшбасшы бола отырып, ҚазҰУ беделді еуропалық рейтингтің «Әлемдік университеттердің академиялық рейтингі еуропалық стандарты» зерттеулерінің нәтижелері бойынша «AA+» жоғары рейтингін алып, Күні кеше ғана Университетіміз жас ғалымдары  Қазақстан Республикасы Ғылым және жоғары білім министрлігінің 2023-2025 жылдарға арналған ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық жобаларын гранттық қаржыландыру конкурсында 75 жобаны жеңіп алды.

         Конфликтерді басқару және мінез-құлық үлгілері қиын жағдайларды сәтті шешу үшін өте маңызды. Конфликткезінде адамдар әртүрлі мінез-құлық түрлерін көрсете алады: агрессивті, пассивті, конструктивті немесе деструктивті. Бұл олардың жеке ерекшеліктеріне, күйзеліске төзімділік деңгейіне және жанжалдарды басқару тәжірибесіне байланысты. Конфликтерді басқару тыңдау, өз ойлары мен сезімдерін сындарлы түрде білдіру, ымыраға келу және барлық тараптар үшін өзара қолайлы шешім табу сияқты көптеген аспектілерді қамтиды.

Конфликтерді басқарудың ең тиімді тәсілдерінің бірі – жағдайды талдау, барлық тараптардың мақсаттары мен мүдделерін анықтау, содан кейін әр тараптың қажеттіліктерін ескере отырып, жанжалды шешудің нұсқаларын табу. Сондай-ақ өз эмоцияларыңызды басқара білу және жанжалдың басқа қатысушыларының мінез-құлқына адекватты жауап беру маңызды.

Конфликт кезіндегі мінез-құлық үлгісін оқыту, өзін-өзі дамыту және өзін және басқа адамдарды түсіну арқылы өзгертуге болады. Өзіңіздің күшті және әлсіз жақтарыңызды білу және оларды конструктивті мақсаттарда пайдалана білу маңызды. Конфликті басқару икемділікті, төзімділікті және әртүрлі көзқарастағы адамдармен ортақ тіл таба білуді талап етеді.

Сонымен, конфликт кезіндегі мінез-құлық үлгілері мен басқару ерекшеліктері жанжалды жағдайларды сәтті шешуде үлкен рөл атқарады. Өзіңіздің мінез-құлқыңызды басқара білу, сонымен қатар жанжалды әр түрлі жағынан қарауға және барлық қатысушылар үшін оңтайлы шешімдерді іздеуге дайын және қабілетті болу маңызды.

     Қорытындылайтын болсақ бүгінгі мақаламызда конфликті шешу жолдары мен конфликтін басқару тәсілдерін қарастырдық. Сонымен қатар қазіргі таңда конфликтілер түспеуіміз үшін университет қабырғасында психология пәнін жеткілікті меңгеруміз қажет. Психология тек оқу барысында ғана мен емес өмірімізгеде қажетті негізгі гуманитарлық пән. Қазіргі жаһандану заманында адамдардың көпшілігі психологиялық жағынан әлсіз болып табылады , сондықтан қазір көптеген адамдар психологтардың көмегіне жүгінеді. Яғни қазіргі таңда жалы психология мен психологтардың өзектілігі жоғары болып табылады.

  Тленчиева Н.С.

Педагогика ғылымдарының кандидаты.

Cтасюк  А.А.

Психология мамандығының 1 курс магистранты

Жалпы және қолданбалы психология кафедрасы.

Ибаділда Әнел , 1-курс студенті

Менеджмент мамандығы

Әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университеті