Ренессанс: Жаңғыру дәуірінің бастауы және оның адамзат тарихына ықпалы

Ренессанс: Жаңғыру дәуірінің бастауы және оның адамзат тарихына ықпалы

Ренессанс, немесе Жаңғыру дәуірі, адамзат тарихындағы ерекше кезең болып табылады. Ол Орта ғасырлардың соңында пайда болып, Еуропаның мәдени және зияткерлік өміріне төңкеріс әкелді. Бұл кезең білімнің қайта жандануы, ғылым мен өнердің жаңа деңгейге көтерілуі және адамның шығармашылық әлеуетінің ашылуымен сипатталады. Ренессанс тек белгілі бір уақыт кезеңін ғана емес, адамның дүниетанымында терең өзгерістерді білдіреді.

Ренессанстың пайда болу себептері

Ренессанс XIV ғасырдың соңында Италияда басталып, кейін бүкіл Еуропаға таралды. Оның пайда болуына бірнеше маңызды факторлар ықпал етті.

1. Антикалық мұраның қайта ашылуы. Орта ғасырларда ұмыт қалған грек және рим мәдениеті Ренессанс дәуірінде ерекше мәнге ие болды. Итальян қалалары антикалық ойшылдардың еңбектерін сақтап, қайта зерттеу орталығына айналды.
2. Қалалардың дамуы мен сауда байланыстары. Сауда-саттық пен қолөнердің өркендеуі қалалардың әлеуметтік құрылымына әсер етті. Бұл жаңа идеялардың алмасуына және білімнің таралуына жол ашты.
3. Гуманизм философиясы. Ренессанс дәуірінде адам тұлғасына, оның жеке қабілеттеріне және еркін ойлауына ерекше мән берілді. Гуманистік көзқарас адамның әлемді танып-білуге ұмтылысын қолдады.
4. Баспа станогының ойлап табылуы. Иоганн Гутенбергтің XV ғасырда ойлап тапқан баспа станогы білімнің кеңінен таралуына мүмкіндік берді. Бұл Еуропада білім мен идеялардың жедел таралуына ықпал етті.

Ренессанстың негізгі жетістіктері

Өнер мен мәдениеттегі төңкеріс

Ренессанс дәуірінде өнер жаңа бағытқа ие болды. Бұл кезеңде адамды бейнелеу және табиғатты зерттеу арқылы шынайылыққа ұмтылыс пайда болды. Леонардо да Винчи, Микеланджело, Рафаэль сияқты суретшілер өз еңбектерінде жарық пен көлеңке, перспектива сияқты әдістерді шебер пайдаланды. Олардың туындылары адамның сезімдерін, сұлулығын және болмысын терең бейнелей білді.

Ғылымдағы серпіліс

Ғылыми зерттеулерде Ренессанс дәуірі жаңа әдістерді қолданумен ерекшеленді.

• Коперник Жердің Күнді айналатынын дәлелдеп, астрономиядағы төңкеріс жасаған теориясын ұсынды.
• Галилео Галилей телескоп арқылы аспан денелерін зерттеп, ғылыми бақылаудың маңыздылығын көрсетті.
• Везалий адам анатомиясы туралы еңбектерін жазып, медицинаның дамуына жол ашты.

Әдебиет пен философия

Ренессанс кезеңіндегі жазушылар мен философтар адамның табиғаты мен тағдырына терең үңілді. Шекспирдің пьесалары, Данте мен Сервантестің шығармалары адамның ішкі дүниесі мен әлеуметтік ортасының байланысын көрсететін ұлы туындыларға айналды.

Архитектура мен инженерия

Сәулет өнерінде классикалық стильдер жаңғырып, жаңа техникалық шешімдер пайда болды. Брунеллескидің Флоренция соборының күмбезі инженериядағы шеберлікті паш етсе, Палладионың ғимараттары гармонияның үлгісіне айналды.

Ренессанстың адамзат тарихына ықпалы

Ренессанс тек мәдениет пен ғылым саласында ғана емес, жалпы адамзаттың дүниетанымында үлкен өзгерістер туғызды. Бұл кезеңде адамдар табиғат пен қоғамды зерттеудің жаңа тәсілдерін меңгерді.

1. Зияткерлік еркіндіктің қалыптасуы. Ренессанс адамның ойлау еркіндігін қолдады, бұл философия мен ғылымның дамуына жол ашты.
2. Ғылыми революцияның негізі. Ренессанс идеялары кейінірек Жаңа дәуірде ғылыми революцияның пайда болуына ықпал етті.
3. Мәдени алмасу мен білімнің таралуы. Баспа станогының арқасында Ренессанс идеялары тез таралып, Еуропа мен басқа аймақтардың мәдениеттеріне әсер етті.
4. Қазіргі заманның негізі. Ренессанс құндылықтары демократия, білім беру жүйесі және адам құқықтары сияқты бүгінгі құндылықтардың негізін қалады.

Қорытынды

Ренессанс – адамзат дамуының маңызды кезеңі, ол мәдениет, ғылым және философия саласында төңкеріс жасап, қазіргі өркениетке негіз қалады. Бұл дәуір адамдардың өзіндік болмысын тануына, шығармашылық әлеуетін ашуына және әлемді өзгеше көруіне мүмкіндік берді. Ренессанс идеялары мен мұралары бүгінгі күнге дейін өз өзектілігін жоғалтпай, әлемдік мәдениеттің ажырамас бөлігі болып қала бермек.

Орындаған: Есболат Ж. Г. 

Жетекші: Аликбаева М. Б.