Оқушылардың қажеттіліктерін анықтауға арналған кейбір әдіс-тәсілдер

1. Диагностикалық тесттер мен сауалнамалар

✔ Мақсаты:

• Білім деңгейін, олқылықтарды, оқу дағдыларын анықтау;

• Оқушының қызығушылықтары мен мотивациясын білу.

✔ Қолдану үлгісі:

• Білім диагностикасы: Тақырып басталар алдында 5-10 сұрақтық тест.

• Қызығушылық сауалнамасы: «Сен бос уақытта не істегенді ұнатасың?», «Қандай тақырыптар саған қызықты?» т.б.

• Оқу стилін анықтау тесті: Визуал/аудиал/кинестетик екенін білу үшін.

✔ Нәтиже:

• Саралап оқытуға мүмкіндік береді;

• Сабақта қолданатын әдіс-тәсілдерді оқушыға бейімдеу жеңілдейді.

🗣 2. Жеке сұхбаттар мен әңгімелесу

✔ Мақсаты:

• Әр оқушыны жеке танып, оқу-тәрбиелік процесін нақтылау.

✔ Қолдану үлгісі:

• Мұғалім мен оқушы арасында 3–5 минуттық әңгіме.

• Ашық сұрақтар:
  – «Сен үшін не қиын?»,
  – «Қай тапсырманы орындау ұнады?»,
  – «Қандай қолдау қажет?»

✔ Нәтиже:

• Эмоционалдық жағдайы, ішкі мотивациясы туралы мәлімет алуға болады;

• Баламен сенімді қарым-қатынас қалыптасады.

3. Бақылау және күнделік жүргізу

✔ Мақсаты:

• Оқушының сабақтағы мінез-құлқын, қатысу белсенділігін және оқу тәсілін байқау.

✔ Қолдану үлгісі:

• Мұғалім арнайы бақылау парағын пайдаланып, күн сайын/апта сайын белгілеп отырады:

  • Сабаққа қатысу белсенділігі

  • Топтық жұмысқа қатысуы

  • Көңіл күйі, шаршау белгілері

✔ Нәтиже:

• Белсенді емес оқушыларды ертерек анықтап, жеке қолдау ұйымдастыруға болады.

✍️ 4. Рефлексия парақтары мен «Кері байланыс жәшігі»

✔ Мақсаты:

• Оқушының өз оқу процесі туралы ойын, сезімін білу.

✔ Қолдану үлгісі:

• Сабақ соңында қысқаша жазу:

  • Бүгін мен білдім…

  • Қиын болғаны…

  • Көмек керек…

• Немесе анонимді түрде «Сұрақ/тілек жәшігіне» жазу.

✔ Нәтиже:

• Оқушының шынайы қажеттіліктерін жасырмай білдіруге мүмкіндік беріледі.

🎨 5. «Менің портретім», «Қызығушылық картасы»

✔ Мақсаты:

• Оқушыны тұлға ретінде тану, өзін-өзі тануына мүмкіндік беру.

✔ Қолдану үлгісі:

• А4 парағына оқушы өз портретін салып/жазып береді:

  • «Менің мықты тұстарым…»

  • «Мені қызықтыратын тақырыптар…»

  • «Мен жақсы оқимын, егер…»

✔ Нәтиже:

• Оқушыны даралап оқытуға қажетті ақпарат алынады;

• Сенімділік және мотивация артады.

📌 6. «Оқу стилін» анықтау әдістері

✔ Мақсаты:

• Оқушы ақпаратты қалай қабылдайтынын білу (визуалды, аудиалды, кинестетикалық).

✔ Қолдану үлгісі:

• Қарапайым тест: «Саған мәтінді оқу ұнай ма, әлде сурет арқылы көру ме?» т.б.

• Нәтижесіне қарай:

  • Визуал – сызбалар, кестелер, бейнематериалдар;

  • Аудиал – әңгімелеу, подкаст, әуен;

  • Кинестетик – қозғалыс, практикалық жұмыс.

🧩 7. Ойын әдістері мен шығармашылық тапсырмалар

✔ Мақсаты:

• Баланың шығармашылық қабілеті мен эмоциялық жағдайын байқау.

✔ Қолдану үлгісі:

• Сурет салу, рөлдік ойын, комикс жасау, диалог құру;

• «Мен мектепті сүйемін, себебі…» – эссе немесе сурет.

✔ Нәтиже:

• Оқушының таланты мен ішкі әлеуеті айқындалады.

📊 8. Ата-анамен кері байланыс

✔ Мақсаты:

• Оқушының үйдегі жағдайы мен мінез-құлқы туралы білу.

✔ Қолдану үлгісі:

• Онлайн/қағаз сауалнама, жеке әңгіме, ата-аналар жиналысы;

• Ата-ана: «Балаңызға не ұнайды, не қиын?» деген сұрақтарға жауап береді.

🔑 Қорытынды:

Оқушылардың қажеттіліктерін анықтау:

• 📚 Оқу процесін саралау үшін қажет;

• ❤️ Эмоционалды қолдауға көмектеседі;

• 🎯 Оқытуды нақты мақсатқа бағыттауға мүмкіндік береді.