Балқаш көлі

1.  Тыңдаған   мәтін бойынша өзіндік пікірін бір сөйлеммен айтады.

2. Өз  пікірін бір сөйлеммен дәлелдейді.

3.  Пікірін өмірмен байланыстырып, мысал келтіреді.                                                                 4. Тақырып бойынша қорытынды шығарады.

– Мәтіндегі ақпаратты шынайы өмірмен байланыстырады.

Жоспар

2 мин

Тыңдалымалды кезеңі.

Сурет артына жазылатын сұрақтар:

– Жер бетіне түскен жауын-шашын суы қайда кетеді? Табиғаттағы су қандай күйде кездеседі?

– Табиғаттағы су айналымы туралы не айтар едің?

– Теңіз бен мұхит суларын ішуге болады ма? Неге?

– Оны қалай тазартып алуға болады? (Ақтау қаласында Каспий теңізінің суын өте қуатты қондырғы арқылы тазартып ішеді.)

– Жер асты сулары қалай пайда болады?

– Шипалы су деген  не?

-Табиғатта таза су қандай жерде кездеседі?

Тыңдалым кезеңі.

Тыңдалым мәтіні:

Балқаш көлі – табиғат әлемінің ерекше туындысы

Балқаш – Қазақстанның оңтүстік-шығысындағы тұйық көл. Аумағы жөнінен Каспий, Арал теңіздерінен кейінгі үшінші орында. Алматы, Жамбыл, Қарағанды облыстарының шегінде, Балқаш-Алакөл ойысында, теңіз деңгейінен 340 м биіктікте жатыр.
Балқаш – жартылай тұщы көл. Суының химиялық құрамы көл алабының гидрографиялық ерекшеліктеріне байланысты. Судың минералдылығы мен тұздылығы бұл екі бөлікте екі түрлі. Көлге ағып келетін судың негізін Іле өзені құрайтындықтан, батыс бөлігінің суы тұщы, лайлы. Шығыс бөлігінің суы тұздылау, түсі көгілдір, ашық көк.
Балқаштың батыс бөлігіне Іле, шығыс бөлігіне Қаратал, Лепсі, Ақсу өзендері құяды. Солтүстіктен ағатын Аягөз, Бақанас, Тоқырауын, Жәмші, Мойынты, т.б. өзендер әдетте көлге жетпей сарқылады. Көлдің солтүстік жағалауы Сарыарқаның ұсақ шоқылы тау сілемдерімен ұштасып жатқандықтан, биік жарқабақ болып келеді.

Балқаш – жартылай тұщы көл. Көл жер бетіндегі ең көне көл болып саналады. Балқаш фаунаға бай. Көл түбінде моллюскілер, судағы ұсақ жәндіктердің дернәсілдері, шаян тәрізділер тіршілік етеді. Көлде балықтың 20-дан астам түрі бар, мұның 6 түрі ежелден көлдің өзінде өскен балықтар кездеседі.

1-тапсырма. «Кубизм» стратегиясы арқылы топқа төмендегідей сұрақтар қойылады:

1.Суреттеңіз. Балқаш көлін сипаттап беріңіз.

2.Салыстырыңыз. Балқаш көлін Аягөз, Бақанас, Лепсі, Ақсу өзендерімен салыстырыңыз. Бүгінгі жағдайы туралы айтыңыз.

3.Зерттеңіз. Балқаштың адам біле бермейтін қандай құпиялары бар?

4.Қолданыңыз. Балқаш көлінің суын ауызсу ретінде қолдануға бола ма, қалай ойлайсыз? Бүгінгі күнмен байланыстырыңыз.

5.Талдаңыз. Қосымша ақпараттарды қарастыра отырып,  көлдің қалай пайда болғаны туралы аңызды талдаңыз.

6.Бағалау. Бүгінгі Балқаштың  жақсы-жаман жағы, мүмкін болатын жағдайларын, себептерін қарастырыңыз.

Тыңдалымнан кейінгі кезең.

«Балқаш көлі» ребус жасаңыз.

«Төрт сөйлем» тәсілі.                                         

1.  Пікір. Тыңдаған   мәтін бойынша өзіндік пікірін бір сөйлеммен жазады.

2.  Дәлел.  Өз  пікірін бір сөйлеммен дәлелдейді.

3.  Мысал.  Пікірін өмірмен байланыстырып, мысал келтіреді.                                                                 4. Қорытынды. Тақырып бойынша қорытынды шығарады.

Дескриптор

ü  Тыңдалым мәтінін кубизм әдісімен талдайды.

ü  Ребус құрастырады.

ü  Тыңдаған мәтініне қорытынды жасайды.

Бағалау

3 минут