ИНФОРМАТИКАДАН ОЛИМПИАДА ЕСЕПТЕРІН ШЫҒАРУ ӘДІСТЕРІ

№1.   у  =3x+1   x  €[1 ; 2 ],  h =0,5  өрнегін  WHILE, REPEAT операторларын пайдаланып  программа құр.

Program y-tabu;

Var  x , y : real ;

Begin

X:=-1;

Repeat

Y: = 3*x+1;

WriteLn (‘ y = ‘ , y);

X:=X+0,5;

Until x>2;

End.

№2.    x  €[1 ; 3 ]  аралығында 0,2 қадаммен өзгергендегі    y=   функциясының мәнін тап.

Program esep;

Var x, y: real;

Begin

X:=1;

repeat

y:= sqrt (x+1)-1/x ;

Writeln ( x:3, y:5);

x:=x+0.2;

until x>3

readln;

end.

№3.  1- ден 100-ге дейінгі сандарды экранға шығаратын программа құрыңдар.

Program  san;

Var i: integer;

Begin

Wtiteln (‘ 1- den 100- ge dein butin san’);

Writeln;

For i:=1 to 100 do

Write (i:4);

End.

№4.  30-дан 10-ға дейінгі барлық жұп сандарды экранға шығаратын программа құрыңдар.

Program jup;

Var i: integer;

Begin

Writeln (’30-dan 10-ga deingi jup san’);

For i:=30 downto 10 do

If   I  mod 2=0 then

Writeln (i);

End.

№5.  1- ден 100 –ге дейінгі тақ сандардың және жұп сандардың қосындыларын табудың программасын құру керек.

Program tak and jup

Var I, s, s1: integer;

S:=0; S1:= 0;

For i:=1 to 100 do

Begin

If  I  mod  2 = 0 then s:=s+I  else s1:=s1+I;

Writeln (‘ s=’, s, ‘ , ‘ , ‘s1= ‘, s1);

End;

End.

№6.  5- тен 1-ге дейінгі сандардың қосындысын есептеу керек.

Program kosindi;

Var I, s:integer;

Begin

S:=0;

For i:=5 downto 1 do

S:=S+I;

Writeln (‘s = ‘, s);

End.

№7. Кіші латын әріпімен енгізілген жолды, үлкен латын әріптеріне ауыстыру программасын құрыңыз.

Program austir:

Var      s:string:

k:byte:

begin

readln(s):

for  k:=l to length (s) do

s[K]: =Upcase (s[k]);

writeln(s):

end.

№8. 20 нақты сан берілген. Осы сандардың арифметикалық ортасын табу програмасы . Осы 20 нақты сандар тобын А жиымы деп қарастырсақ , жиымның элементтері A[1], A[2], …,A[20] нақты сандар болады.

 Program

Var     A: array [l..20] of real;

I:integer;

S:real;

Begin

For i:=1 to 20 do

Read (A[i]);

S:=0;

For i:=l to 20 do

S:=S+A[i];

S:=S\20;

Write (S);

End.

№9. 10 элементтен тұратын А массивтің элементтерін енгізу және шығару программасын құру керек.

Program esepl:

Uses crt:

Var l:integer:

A:array [l..10] of integer;

Begin

Clrscr;

For i:=l to 10 do

Begin

Writeln( ‘a[‘,I,’]-? ’);

Readln (a[i]);

End;

For i:=l to 10 do

Writeln(‘a[‘,I, ’]=’,a[i]);

End

№10. Берілген бір өлшемді A{2,-3,5,8,-2} массив элементтерінің қосындысын есептейтін прграмма жазу керек.

      Program esep2:

Uses crt;

Var I,s:integer:

A: array [l…5] of integer;

Begin

Clrscr;

For i:=1to 5 do

Begin    S:= 0;

Writeln(`a[`,I`]-?`);

Readln(a[i]);

End;

For i:=1 to 5do

Begin

S:=S+a[i];

Writeln(`S[`,I,`]=`,S);

End;

End.

11. Берілген бір өлшемді А{2,-3,5,-8,2} ма ссив элементтерінің квадраттарының қосындысын есептеу программасын құру керек.

      Program esep3;

Uses crt;

Var I,s:integer:

A: array [l…5] of integer;

Begin

Clrscr;

For i:=1to 5 do

Begin    S:= 0;

Writeln(`a[`,I,` ]-?`);

Readln(a[i]);

End;

For i:=1 to 5do

Begin

S:=S+sqr(a[i]);

Writeln(`S[`,I,`]=`,S);

End;  End.

№12.Берілген бір өлшемді А{2,-3,5,-8,2} массив берілген, оң элементтерін баспаға шығаратын  программа құру керек

Program esep4;

Uses crt;

Var I:integer:

A: array [l…5] of integer;

Begin

Clrscr;

For i:=1to 5 do

Begin

Writeln(`a[`,I,` ]-?`);

Readln(a[i]);

End;

For i:=1 to 5do

Begin

If (a[i])>0 then  Writeln(`a[`,I,`]=`,a[i]);

End;  End.

№13.Бірөлшемді А{2,-3,5,-8,2} массив берілген, теріс  элементтерін баспаға шығаратын  программа құру керек.

Program esep5;

Uses crt;

Var I:integer;

A: array [l…5] of integer;

Begin

Clrscr;

For i:=1to 5 do

Begin

Writeln(`a[`,I,` ]-?`);

Readln(a[i]);

End;

For i:=1 to 5do

Begin

If (a[i])>0 then  Writeln(`a[`,I,`]=`,a[i]);

End;  End.

 

№34. Бірөлшемді А{2,-3,5,-8,2} массив  элементтерінің  ең үлкен

баспаға шығаратын  программа құру керек.

Program esep6;

Uses crt;

Var I, max :integer:

A: array [l…5] of integer;

Begin

Clrscr;

For i:=1to 5 do

Begin

Writeln(`a[`,I,` ]-?`);

Readln(a[i]);

End;

Max:= a [I];

For i:=2to 5do

Begin

If max<(A[i])  then max :=a[i]);

End.

№15. Екіөлшемді А (3,3) жиым элементтерін енгізу және шығару программасын құру керек.

      program esep mas;

uses crt;

var i,j:integer;

A: array [l..3,1..3] of integer;

Begin clrscr;

for i:=1to 3 do

for j:=1to 3 do

begin

writeln(`engiz a[`,i,`,`,j,`]`);

readln(a[i,j]);

end;

for i:=1 to 3 do

begin

for j:=1to 3 do

write (a[i,j]:3);

Writeln; end;

R.eadln; end.

№16. Екіөлшемді  жиым элементтерінің қосындысын және көбейтіндісін табу.

 program esep 1;

uses crt;

var i,j,s,k:integer;

A: array [l..3,1..3] of integer;

Begin clrscr;

for i:=1to 3 do

for j:=1to 3 do

begin

writeln(`engiz a[`,i,`,`,j,`]`);

readln(a[i,j]);

end;

for i:=1 to 3 do

begin

for j:=1to 3 do

write (a[i,j]:3);

writeln; end;

k:=1; s:=0;

for i:=1to 3 do

for j:=1to 3 do

s:=s+a[i,j];

for i:=1to 3 do

for j:=1to 3 do

k;=k*a[i,j];

writeln(`s=`,s): writeln(`k=`,k);

readln; end.

№17. Екі өлшемді жиым элементтерінің квадраттарын табатын программа құру керек.

program esep1;

uses crt;

var i,j:integer;

A:array[1..3,1..3] of integer;

begin

clrscr;

for i:=1to 3 do

for j:=1to 3 do

begin

writeln(`engiz a[`,i,`,`,j,`]`);

readln(a[i,j]);

end;

for i:=1 to 3 do

begin

for j:=1to 3 do

write (a[i,j]:3);

writeln;

end;

writeln;

for i:=1 to 3 do

begin

for j:=1to 3 do

write (sgr(a[i,j]):3):

writeln;

end;

readln;

end.

№18. Екіөлшемді жиым элементтерінің  түбірлерін табатын программа құру керек.

program esep1;

uses crt;

var i,j:integer;

A:array[1..3,1..3] of integer;

begin

clrscr;

for i:=1to 3 do

for j:=1to 3 do

begin

writeln(`engiz a[`,i,`,`,j,`]`);

readln(a[i,j]);

end;

for i:=1 to 3 do

begin

for j:=1to 3 do

write (a[i,j]:3);

writeln;

end;

writeln;

for i:=1to 3 do

begin

for j:=1to 3 do

write (sgr(a[i,j]):3):

writeln;

end;

readln;

end.

№19. А (3,3) матрицасының оң элементтерінің қосындысын табу программасын құр.

Program  matr;

Const  n=3;

Var    I,j,k:integer;

A:array[1..n,1..n] of integer;

Begin  for i:=1to n do

for j:=1to n do

begin  read (A[I,J]);

if  A[I,J]>0 Then k:=k+A[I,J];

end;

writeln (k:3):

end.

 

 

 

№20. Берілген А (3,3) матрицасының оң және теріс элементтерінің санын санау  программасын құру керек.

var i,j,o,i:integer;

a:array[1..3,1..3] of integer;

begin

for i:=1to 3 do

for j:=1to 3 do

begin

writeln(`engiz a[`,i,`,`,j,`]`);

readln(a[i,j]);

end;

for i:=1 to 3 do

for j:=1to 3 do

if  a[i,j]>0 then 0:=0+1else t:=t+1;

writeln (`0=`,0, `t=`,t);

end.

 

 

№21  Шеңбер

Енгізу файлының аты:  А.in

Шығару файылының аты: А. Out

Есептің жауабы  файылының аты: A. pas

Уақыт шектеу: 2 секунд

Жадыға шектеу:  64 мегабайт

 

Шеңберде бірдей қашықтықта  N нүктелер  белгіленген, олар қарсы сағаттық тілдің бүтін сандармен 1-ден  N-ға нөмірленген. Сіздерге осы шеңбердің бірнеше қос хордалар берілген, хорданың ұштары сол нүктелер болады. Әрбір хордалар үшін анықтаңыздар, олар қиылып  кетеді ме, немесе қиылымайды (сүйкелмейген хордалар қиылған деп саналады).

 

Мәліметтерді енгізу  форматы

Кіріс файлдың бірінші жолында екі бүтін сан тұрады: N және К (1 <=N <=10⁹, 1<=K<=100).  Келесі  К жолда 4 бүтін сан тұрады: А_1, В_1, А_2, В₂– бірінші хорданын (А_1, В₁) және екінші хорданын (А_2, В₂) нүктелерінің нөмірлері. Жолдағы сандар пробелмен арқылы бөлінген.

 

Мәліметтерді  шығару форматты

Шығыс файлға әрбір қос хорладың үшін бір жол жазылу керек-  YES, егер хордалар  қиылып кетеді, немесе Noегер хордалар қиылыспайды (сүйкелмейді).

 

Мысал

A.in	A.out
4 3 1 3 2 4 1 2 3 4 1 2 3 2	YES NO YES

 

uses crt;

var e,w,q,i,j,k,l,m,n:longint;

a:array[1..4,1..100]of longint;

b:boolean;

function min(var i,j:longint):longint;

begin

if(i<j)then min:=i else min:=j;

end;

function max(var i,j:longint):longint;

begin

 

if(i<j)then max:=j else max:=i;

end;

begin

assign(input,’a.in’);reset(input);

assign(output,’a.out’);rewrite(output);

 

readln(n,k);

for i:=1 to k do readln(a[1,i],a[2,i],a[3,i],a[4,i]);

for i:=1 to k do begin

if(a[1,i]=a[3,i])or(a[2,i]=a[4,i])then writeln(‘YES’)else begin

b:=false;

q:=abs(a[1,i]-a[2,i]);

if(q<=n-q)then begin

for l:=min(a[1,i],a[2,i])to max(a[1,i],a[2,i])do begin

for j:=max(a[3,i],a[4,i])downto min(a[3,i],a[4,i])do

if(l=j)then begin

b:=true;

writeln(‘YES’);

break;

end;

if b then break;

end;

if(not b)then writeln(‘NO’);

end else begin

e:=max(a[1,i],a[2,i]);

w:=max(a[3,i],a[4,i]);

b:=false;

for l:=min(a[1,i],a[2,i])to max(a[1,i],a[2,i])do begin

if(e=n+1)then e:=1 else inc(e);

for j:=min(a[3,i],a[4,i])to max(a[3,i],a[4,i])do

begin

w:=w-1;

if(e=w)then begin

b:=true;

writeln(‘YES’);

break;

end; end;

if b then break;

end;

if not b then begin writeln(‘NO’);end;

end;

end;  end;

close(input);close(output);

end.

№22  Бөлгіштер

Енгізу файлының аты: В.in

Шығару файылының аты: В. Out

Есептің жауабы  файылының аты: В. pas

Уақыт шектеу: 2 секунд

Жадыға шектеу:  64 мегабайт

 

А оң саны В санының бөлгіші аталып жатыр, егер В А санға қалдықсыз бөлінсе. Мысалы, 15 санында 4 бөлгіш бар: 1,3,5,15. Әрбір берілген сандардың үшін, оның бөлгіштердің саны жұп сан немесе тақ сан болады ма  сіздерге анықтау қажетті.

 

Мәліметтерді енгізу форматы

Кіріс файлдың бірінші жолында бір бүтін сан N (1<n<=10⁵) жазылған. Келесі жолда  N бүтін сан  Х_і(1<=X_i<=10¹⁸) жазылған. Бір жолдағы сандар аралары пробелмен бөлінген.

 

Мәліметтерді шығару форматы

Шығыс файлда аралары пробелмен бөлінген N сан жазылу керек: i- ші сан 0 деп жазылады, егер Х, бөлгіші саны жұп сан болады, немесе 1, егер Х, бөлгіші саны тақ сан болады.

 

B. in	B. out
2 4 5	1 0

uses crt;

var i,j,k,l,m,n:longint;

function prime(n:longint):boolean;

var i:longint;

begin

prime:=true;

for i:=2 to trunc(sqrt(n))do

if(n mod i=0)then begin prime:=false;break;end;

end;

procedure aaa(l:longint);

var i:longint;

 

 

begin

k:=2;

for i:=2 to (l div 2) do

if(l mod i=0)then inc(k);

end;

begin

assign(input,’b.in’);reset(input);

assign(output,’b.out’);rewrite(output);

readln(n);

for i:=1 to n do

begin

read(l);

if(prime(l))then write(‘0 ‘)else begin

k:=0;

aaa(l);

if(odd(k))then write(‘1 ‘)else write(‘0 ‘);

end;

end;

close(input);close(output);

end.

 

№23  Пайда.

Енгізу файлының аты: C.in

Шығару файылының аты: C. Out

Есептің жауабы  файылының аты: C. pas

Уақыт шектеу: 2 секунд

Жадыға шектеу:  64 мегабайт

 

Компьютер процессор бөлігінен және монитордан құралады.Қоймада цессор бөлігі және М  монитор болып жатыр. І-ші  процессор бөлігінің бағасы- А_і тугрик, j-ші монитордың бағасы- В_j тугрик. Дүниежүзілік қаражаттық дағдарыс артынан, і- ші процессор бөлігінен және j-ші монитордан құралған компьютердің бағасы А_i,B_j  (көбейту) тугрик болады. Сіздерге дәл осылай компьютерлердің ең үлкен мүмкін саны  жинау керек, олардың барынша ең көп мүмкін болған жиынтық бағасы болу үшін.

Мәліметтерді енгізу форматты

Кіріс файлдың бірніші жолда екі бүтін сан тұрады N және М (1<=N, M<=1000). Екінші жолда N бүтін сан тұрады: і-ші жолдағы сан А_і. Үшінші жолда М бүтін сан тұрады: j-ші жолдағы сан В_j(1<=A_j, B_j<=1000). Жолдағы сандар пробелмен арқылы бөлінген.

 

Мәліметтерді шығару форматы

Шығыс файлға пробелмен бөлінген екі бүтін сан жазылу керек-ең үлкен мүмкін болған компьютердің саны және олардың барынша ең көп мүмкін болған жиынтық бағасы.

Мысал

C.in	C.out
3 2 1 2 3 4 5	2 23

 

uses crt;

type mas=array[1..1000]of longint;

var

i,j,k,l,m,n,min:longint;

sum:longint;

a,b:mas;

procedure sort(var a:mas;n:longint);

begin

for i:=1 to n-1 do

for j:=i+1 to n do

if(a[i]<a[j])then begin

l:=a[i];

a[i]:=a[j];

a[j]:=l;

end;

end;

begin

assign(input,’c.in’);reset(input);

assign(output,’c.out’);rewrite(output);

readln(n,m);

 

for i:=1 to n do read(a[i]);

for j:=1 to m do read(b[j]);

sort(a,n);sort(b,m);

if(n>m)then min:=m else

min:=n;

for i:=1 to min do

sum:=sum+(a[i]*b[i]);

write(min,’ ‘,sum);

close(input);close(output);

end.

 

№24  Жалқаулық.

Енгізу файлының аты: D.in

Шығару файылының аты: D. Out

Есептің жауабы  файылының аты: D. pas

Уақыт шектеу: 2 секунд

Жадыға шектеу:  64 мегабайт

Оқытушы емтиханға дайындалуға үшін оқушыларына  N сұрақтарды берді. Осы сұрақтардан ол емтиханға үшін А сұрақты таңдайды, ал оқушы, бесті алу үшін В сұрақты (бұларды А сұрақтан) жауап беру тиісті. К_у оқушы барлық сұрақтарды оқытуға қаламайды. Бесті алу үшін, сұрақтардың қандай ең аз саны оған жатап алу керек?

Мәліметтерді енгізу форматы

Кіріс  файлдың жекеше жолында  үш бүтін сан жазылған: N, A және В (1<=N<=100000, 1<=B<=A<=N). Сандар аралары пробел арқылы бөлінген.

 

Мәліметтерді шығару форматы

Шығыс файлда бір бүтін  сан жазылу керек- есептің жауабы.

 

Мысал

D.in	D.out
10  7  3	6

 

uses crt;

var i,j,k,l,m,n:longint;

begin

assign(input,’d.in’);reset(input);

assign(output,’d.out’);rewrite(output);

readln(i,j,k);

writeln(i-(j-k));

close(input);close(output);

end.

 

№25  Серіппе

Енгізу файлының аты: E.in

Шығару файылының аты: E. Out

Есептің жауабы  файылының аты: E. pas

Уақыт шектеу: 2 секунд

Жадыға шектеу:  64 мегабайт

N  мөлшерлі серіппе- натуральды сандарлардың NxN мөлшерімен кестесі, кесте орталығында әрқашан 1 тұрады, одан оң жақтан 2, серіппе қарсы сағаттық  тілдің бұралып қалып жатыр. N  мөлшерлі серіппесін шығарыңыздар.

Мәліметтерді енгізу форматы

Кіріс файлдың жекеше жолында бір бүтін сан жазылған-  N(1,=N<100, N-тақ сан).

Мәліметтерді  шығару форматы

Шығыс файылдың N жолда N бүтін саны жазу керек- N мөлшерлі спираль. Сандар аралары пробелмен бөлінген болу керек.

 

Мысал

E.in	E. out
1	1
3	5 4 3 6 1 2 7 8 9
5	17 16 15 14   13 18  5   4   3    12 19  6   1   2    11 20  7   8   9    10 21 22 23  24  25

 

 

uses crt;

var w,q,o,i,j,k,l,m,n:longint;

a:array[1..100,1..100]of longint;

b:array[1..100,1..100]of boolean;

procedure aaa(l:longint);

begin

if(n>0)then begin

inc(m);

 

if(m=1)then begin

for i:=1 to n do begin

if(b[l,i]=false)then begin

b[l,i]:=true;

a[l,i]:=o;

dec(o);

end;

end;

aaa(n);

end else

if(m=2)then begin

for i:=1 to n do

begin

if(b[i,l]=false)then begin

b[i,l]:=true;

a[i,l]:=o;dec(o);

end;

end;

aaa(n);

end else

if(m=3)then begin

for i:=n downto 1 do

if(b[l,i]=false)then begin

a[l,i]:=o;dec(o);

b[l,i]:=true;

end;

inc(w);

aaa(w);

end else

if(m=4)then

begin

for i:=n downto 1 do

if(b[i,l]=false)then begin

b[i,l]:=true;a[i,l]:=o;dec(o);

end;

m:=0;

if(m=0)then begin inc(k);dec(n);end;

aaa(k);

end;

end;end;

begin

assign(input,’e.in’);reset(input);

assign(output,’e.out’);rewrite(output);

w:=0;

readln(n);q:=n;k:=1;

m:=0;o:=sqr(n);

fillchar(a,sizeof(a),0);

fillchar(b,sizeof(b),false);

aaa(1);

for i:=q downto 1 do

begin for j:=q downto 1 do write(a[i,j],’ ‘);writeln;end;

close(input);close(output);

end.

 

№26   Дәрежесі

Енгізу файлының аты: F.in

Шығару файылының аты: F. Out

Есептің жауабы  файылының аты:F. pas

Уақыт шектеу: 2 секунд

Жадыға шектеу:  64 мегабайт

 

 

 

Сіздерге А,В және С бүтін сандары  берілген.  А^В(А-нің  В дәрежесі) С-ға  бөлуінің қалдығы шығарыңыздар. Назарды  ықылас білдіріңіздер:

(Х-Y) mod Z=((X mod Z)* (Y mod Z)) mod Z

(Х-Y) mod Z=((X mod Z)+ (Y mod Z)) mod Z

 

Мәліметтерді  енгізу форматы

Кіріс файлдың жекеше жолында үш бүтін сан жазылған А,В,С(0<=A, B<=10¹⁸,1<=C<=10¹⁸). Сандар аралары пробел арқылы бөлінген.

 

Мәліметтерді шығару форматы

Шығыс файлда бір бүтін сан жазылу керек-есептің жауабы.

 

Мысал

F. in	F. out
3  4  5	1

 

uses crt;

var i,j,k,l,m,n:longint;

begin

assign(input,’f.in’);reset(input);

assign(output,’f.out’);rewrite(output);

readln(i,j,k);

l:=1;m:=0;

repeat

inc(m);

l:=l*(i mod k);

until(m=j);

writeln(l mod k);

close(input);close(output);

end.

№27  Спортшы бірінші күні 10 км жүгірді. Әр күні ол  күнделікті жүгіру нормасына 10 %  қосып отырды.Спортшы неше күнен кейін:

а) 20 км астам жол жүгіреді;

1. b) қосқанда 100 км астам жол жүгіреді.
2. a) Program F7_a1;

Var  s: real; i: integer;

Begin

S:=10; i:=1;

While s<=20 do

Begin

I:=i+1;s:=s+0.1*s end;

Write (‘20 км астам жол жүгіреды ол ‘,I,’күні’);

End.

 

1. b) Program F7_b1;

Var  s, sum: real; i: integer;

Begin

S:=10; i:=1; sum:=s;

While sum<=100 do

Begin

I:=i+1;s:=s+0.1*s;sum:=sum+s end;

Write (‘қосқанда 100 км астам жол жүгіреді, ол.’,I,’күні’);

End.

№28  Берілген үштаңбалы санның бірдей цифрларының бар екенін анықтайтын программа жаз.

 

Program F8_a1;

Var x,x1,x2,x3: integer;

Begin  writeln; write(‘үш таңбалы санды енгіз’); read(x);

x1:=x mod 10;

x2:= x mod 10;

x:=x div 10;

x3:=x div 10;

if (x1=x2) or (x2=x3) or (x1=x3) then  write(‘бар ’) else  write (‘ жоқ’);

end.

№29   N элементтен түратын массив берілген. Оны төмендегі берілген ереже бойынша өзгертіп жаңа массив құрастыратын программа жаз(егер х_к^і– мағынасында берілсе  к-жаңа массивтің элементы болады):

1. X_rⁱ =max x, егер       I<=i<=k;
2. массив элементтерінің  кері жағдайдағы;
3. Xⁱ_N=X_I, xⁱ_k=x_k+1 , мұнда k=1,2,…N-1 .

 

1. Program F9_d1;

Const n=5;

Var  x:array[1..n] of integer; i, k, max : integer;

Begin

For I:=1 to n do

Begin

Write(‘массив элементінің нөмірін енгіз’, i); readln (x[i]);

End;

For k:=1 to n do

Begin

Max= x[k];

For i:=1 to k do if x [i]>  max  then max:= x[i];

X[k]:= max;

End;

For i:=1 to n do write (‘  ‘,x[i])

End.

 

1. Program F9_d2;

Const n=5;

Var  x:array[1..n] of  integer; i,z : integer;

Begin

For I:=1 to n do

Begin

Write(‘массив элементінің нөмірін енгіз’, i); readln (x[i]);

End;

For i:=1 to n do

Begin

z:= x[i];

x [i]:= x[n-i+1];

x[n-i+1]:= z;

End;

For i:=1 to n do write (‘  ‘,x[i])

End.

 

1. Program F9_d3;

Const n=5;

Var  x:array[1..n] of integer; I, z : integer;

Begin

For I:=1 to n do

Begin

Write(‘массив элементінің нөмірін енгіз’, i); readln (x[i]);

End;

Z:= x[n];

x [n]:= x[1];

for i:=1 to n-2 do x[i]= x[i+1];

x[n-1];=z;

For i:=1 to n do write (‘  ‘,x[i])

End.

 

№30   Х және У  массив элементтері кему ретімен орналасқан. Массив элементтерін  бір  Z массивіне қосып, оның элменттерінде кему ретілігімен орналстырып  программа жаз.

Program F10_d1;

Const n=5;

Var  x,y:array[1..n] of  integer;  z :array[1..2*n] of integer; I,j,k,m:integer;

Begin

For I:=1 to n do

Begin

Write(‘x,y   элементінің нөмірін енгіз’, i); readln (x[i], y[i]);

end;

k:=0;

for i:=1 to n do

begin

k:=k+1; z[k]:=x[i];

k:=k+1; z[k]:=y[i];

End;

For  i:=1 to n do

Begin

M=z[i]; k:=I;

For  j:=I  to  n  do  if  z[j]>m then begin  m:=z[j]; k:=j  end;

B:=z[i]; z[i]=z[k]; z[k]:=b

End;

For  i:=1 to  n do  write(‘  ‘,z[i])

End.