Қазақстандағы стартаптар: Жаңа бизнес мүмкіндіктері және оларды дамыту жолдары
Мынжасарова Аяулым Тулегеновна
Тұран университеті
2024 жыл
Тақырыбы: “Қазақстандағы стартаптар: Жаңа бизнес мүмкіндіктері және оларды дамыту жолдары”
Қазіргі таңда Қазақстан экономикасында стартаптар ерекше орын алуда. Бұл жаңа бизнес идеяларының дамуы мен инновациялардың алға басуы кәсіпкерлік ортаға үлкен өзгерістер әкеліп, елдің экономикалық болашағына маңызды әсер етуде. Стартаптардың пайда болуы – тек инновациялық өнімдер мен қызметтерді жасау ғана емес, сонымен қатар жұмыс орындарын ашу, бәсекеге қабілеттілік деңгейін арттыру және Қазақстанның жаһандық нарықта танылуына мүмкіндік береді.
Стартаптардың өсу әлеуеті
Қазақстанда стартаптардың өркендеуі үшін бірнеше факторлар ықпал етеді. Біріншіден, елдің бизнес-ортадағы заңнамалық өзгерістер мен қолдау шаралары стартаптардың дамуына оң ықпал етуде. Мемлекет стартаптарды қолдау мақсатында түрлі гранттар, жеңілдетілген несиелер мен салықтық жеңілдіктер ұсынады. Мысалы, Қазақстанның стартап экожүйесін дамыту мақсатында жұмыс істеп жатқан түрлі технопарктер мен инкубаторлар бар. Бұл ұйымдар стартаптарды алғашқы кезеңдерінде қаржылық және кеңес беру жағынан қолдайды.
Екіншіден, Қазақстанның стратегиялық орналасуы – Азия мен Еуропаның ортасында орналасуы – шетелдік инвесторлар үшін елді тартымды етеді. Технология мен цифрлық салада жұмыс істейтін стартаптар жаһандық нарыққа шыға отырып, өздерінің бизнесін кеңейту мүмкіндігіне ие.
Стартаптарды дамытудағы басты мәселелер
Дегенмен, стартаптарды дамыту жолында әлі де бірқатар кедергілер кездеседі. Ең үлкен қиындықтардың бірі – қаржы тапшылығы. Алғашқы кезеңдерде стартаптар көбінесе жеке қаржылар мен отбасылық инвестициялармен ғана қаржыландырылып жатады. Осы кезеңде кәсіпкерлерге мемлекеттің және коммерциялық банктердің қаржылық қолдауымен бірге, тәуекелге бейім инвесторлардан да көмек алу маңызды.
Сондай-ақ, нарықтың жеткіліксіз дамуы, инновациялық идеялардың кеңінен қабылданбауы, сондай-ақ кәсіби мамандардың тапшылығы да стартаптардың дамуына кедергі жасайды. Осыған орай, білім беру бағдарламаларын жетілдіру, кәсіпкерлерді жан-жақты дамыту маңызды.
Стартаптарды қолдау және дамыту жолдары
Стартаптардың дамуына мемлекеттің қолдауынан бөлек, бизнес-инкубаторлар мен акселераторлардың рөлі зор. Бұл ұйымдар кәсіпкерлерге өз жобаларын дамыту үшін қажетті ресурстарды, кеңестерді және байланысты қамтамасыз етеді. Қазақстандағы бірқатар инкубаторлар мен акселераторлар стартаптарға алғашқы қадамдарын жасауға көмектеседі, өнімдерін нарыққа шығарады және инвесторлармен байланысты орнатады.
Сонымен қатар, Қазақстандағы білім беру жүйесін жаңғырту да маңызды қадам болып табылады. Стартаптар мен инновациялар үшін қажет болатын инженерлер, бағдарламашылар, маркетологтар мен басқа да мамандарды даярлау қажет. Бұл үшін университеттер мен оқу орындары жаңа бағыттар бойынша білім беру бағдарламаларын енгізуі тиіс.
Стартаптардың тиімді дамуы үшін халықаралық тәжірибелерді енгізу де маңызды. Көптеген дамыған елдерде стартаптарды қолдау үшін арнайы “стартап визалары” немесе инвестицияларды тартуға арналған жеңілдіктер мен жеңілдетілген салықтық режимдер бар. Қазақстан осы тәжірибені ескеріп, шағын және орта кәсіпкерлікті дамыту үшін қолайлы жағдайлар жасауға ұмтылуы қажет.
Болашақ перспективасы
Қазақстандағы стартаптар экожүйесі соңғы жылдары қарқынды дамып келеді. Мемлекеттік қолдаудың артуы, қаржылық қолжетімділіктің жақсаруы, білім беру жүйесінің жетілдірілуі және халықаралық тәжірибенің енгізілуі – бұл еліміздегі стартаптардың даму болашағын айқындайтын факторлар. Сонымен қатар, әлемдік трендтерді ескере отырып, жас кәсіпкерлердің инновациялық идеяларын нарыққа енгізу арқылы Қазақстанның экономикасы жаңа деңгейге көтерілуі мүмкін.
Қазақстандағы стартаптардың ең басты артықшылығы – олардың жаһандық нарыққа шығуға дайын болуы. Сондықтан, стартаптарға арналған қолдау шаралары мен жүйелі даму жолдары тұрақты түрде жетілдіріліп отырса, еліміз алдағы жылдары әлемдік бизнес аренасында маңызды орынға ие бола алады.
Қорытынды
Қазақстандағы стартаптардың дамуы ел экономикасының болашағына үміт сыйлайды. Қазіргі уақытта кәсіпкерлерге арналған қолайлы жағдайлар мен ресурстардың көбеюі, инновациялық идеяларды жүзеге асыруға мүмкіндік береді. Стартап экожүйесін дамыту үшін мемлекеттік қолдау мен жеке сектордың ынтымақтастығы өте маңызды. Стартаптардың дамуы арқылы Қазақстан инновацияларды енгізуде, жаңа жұмыс орындарын ашуда және жаһандық нарықта бәсекеге қабілетті болуға зор мүмкіндік алады.
