Элементтердің табиғи топтары және олардың қасиеттері

8.3А.Химиялық элементтердің периодтық жүйесі.

Сынып:  8

тақырыбы

8.2.1.5- химиялық қасиеттері ұқсас элементтердің бір топқа жататынын білу.

8.2.1.6- табиғи топтар ұғымын білу және  сілтілік металдар, галогендер, инертті элементтердің ұяластарына  мысалдар келтіру.

Табиғи топтар ұғымын біледі.

Сілтілік металдар, галогендер, инертті газдарға жататын элементтерді ажырата алады.

Табиғи топтар ұғымын сипаттайды.

Сілтілік металдар, галогендер, инертті элементтерге жіктей алады.

Сілтілік металдар, сілтілік жер металдары, галогендер, инертті газдар, қасиеттер, топ, периодтық кесте, қатты заттар, сұйықтар, газдар;

Диалог құруға/жазылымға қажетті сөздер топтамасы/:

1.Сілтілік  металдары ………

2. Галогендер……….

3. Инертті газдар………

4. Периодтық кесте элементтер тобына бөлінген.

5. Бір топтағы элементтер бірдей қасиеттерге ие.

  (8 минут)

Психологиялық ахуал: «Шаттық шеңбер» құрып, оқушылар бүгінгі күнге сәттілік тілейді.  «Бірлік бар –жерде, тірлік- бар» ұранымен басталады.

Топқа бөлу .Оқушылар қолдарына элементтер атаулары жазылған сөздерді алып, Менделеев кестесін пайдалана отырып, үш топқа топтасады. Сілтілік металдар, галогендер, инертті газдар топтарына бөлінеді. Әр топтан топ басшысы бағалау парағын толтырып отырады.

Үйге берілген білімді еске түсіру барысында оқушыларға мындай тапсырмалар беріледі.№1 тапсырма.  «Ой қозғау» әдісі (фронтальді сұрақтар) арқылы кезектесіп сұралады.

1.Периодтық жүйеде қанша топ бар?

2.Периодтық жүйеде қанша период бар?

3. Периодтық заңның заманауи тұжырымы

4.Жоғары оттекті қосылыстарының формуласы?

5. Периодтық жүйеде топ бойынша металдардың қасиеттері қалай өзгереді?

6. Көміртегінің атом құрамы қандай?

Оқушылардың алған білімдерін қалыптастыру, ынталандыру арқылы «Жарайсың!», «Тамаша!», «Керемет!» деген қалыптастырушы бағалау жүргізіледі.

№2 тапсырма

«Резюме» жазу. Әр топқа бір химиялық элемент суреті беріледі. Берілген химиялық элементке сипаттама береді.

Қалыптастырушы бағалау. Оқушыларды фигуралармен бағалаймын.

Оқушылардың жауаптарына қарай, периодтық кесте бойынша жаңа сабақтың тақырыбы мен құрылымын ашамын.

Қағаз қиындылары

Элементтер аты жазылған қағаздар.

Бағалау парағы

Қосымша №1

Периодтық жүйе.

Химия 8 кл.оқулық

Оспанова М.Қ. Мектеп баспасы.

Бағалау парағы.

Интерактивті тақта

Кеспе қағаздар

Фигуралар суреттері

   ортасы

  (25 минут)

Сабақтың соңы.    

     (7 минут)

Оқу сауаттылығы мен жаратылыстану-ғылыми сауаттылықты дамытуға бағытталған тапсырмалар. Жұмыc түpi: тoптық

Тапсырма: Сол сияқты әрбір топқа кіретін элементтерде атомдық массаларының өсуі бойынша қандай заңдылықтар байқалады, дәлелде? Химиялық элементтерді әрі қарай жіктеу элементтердің табиғи топтарын ашуға мүмкіндік берді. Элементтердің табиғи топтары және олардың қасиеттері туралы  оқушыларға түсінік бере отырып, үш топқа берілген дәйектерге сүйене отырып, оқушылар жауап береді.

             а)жай заттардың металдық қасиеттері артады;

             ә)оксидтері мен гидроксидтерінің негіздік қасиеттері артады;

             б)ұшқыш сутекті қосылыстарының тұрақтылығы біртіндеп кемиді;

Постер қорғау.

 І – топ. Сілтілік металдар. Сілтілік металдарға сипаттама беріп, физикалық және химиялық қасиеттеріне тоқталу.

ІІ – топ. Галогендер. Галогендердің периодтық жүйеде орналасуын, қасиеттерін, химиялық қасиеттері.

 ІІІ – топ. Инертті газдар.  Инертті газдар гелий He, неон Ne, аргон Ar, криптон Kr, ксенон Xe, радон Rh. Инертті газдар туралы түсінік.

Дескриптор

-химиялық элементтердің ұқсас топтарына мысалдар келтіреді.

-химиялық элементтердің физикалық және химиялық қасиеттерінің  атомдық массаға тәуелді екендігін біліп мысалдар келтіреді.

-химиялық реакция теңдеулерін жазады.

-химиялық элементтердің қосылыстарының формуласын жазады.

-химиялық элементтердің табиғи топтарын өмірмен байланыстырады.

Оқушылар, «Постер қорғау» барысында оқулықты пайдалана отырып,  «Көрнекілік» әдісі – суреттермен, «Тірек- сызба» әдісі –   кестелермен, жұмыс жасайды.

Айтылған ой-пікірлерді қорытып, түйіндеп шығамын.

Қалыптастырушы бағалау: «Бас бармақ әдісі» Оқушылардың басбармақтарын көрсету арқылы. Олардың ұғу деңгейін тексеремін.

Басбармақ жоғарыға қарай = Мен түсінемін.

Басбармақ төмен қарай = Мен түсінбедім.

Басбармақ көлденең = Мен түсінгендеймін.       

«Химиялы лото» ойыны.

Үш топқа бір- бірден кеспе қағазы беріледі.

Әр топ берілген реакция теңдеулеріндегі түсіп қалған ұяшықтардағы заттарды орнына қойып, химиялық реакция теңдеулерін аяқтаулары қажет.

Тапсырмалар А –деңгей, В – деңгей, С – деңгейлерде беріледі.

Дескриптор

Қалыптастырушы бағалау. “Мадақтау” әдісі (керемет, жарайсын)

Оқулықпен жеке жұмыс. 3 минут.

 Элемент пен оның табиғи топтары арасындағы сәйкестікті табу.

Дескриптор

Сілтілік металдарды толық көрсетеді.

Галогендерді  толық  жазады.

Инертті газдарды толық ажыратады

Топ басшысы бағалау парағына жазып отырады.

Қалыптастырушы бағалау: “Мадақтау” әдісі (керемет, жарайсын)

«Жұптық жұмыс» әдісі. Көршімен талда әдісі.  Үш топқа уш сұрақ. 4 минут беріледі.   Оқушылар бірнеше жұптан бөлінеді:бірінші оқушы оқиды немесе айтады, екінші оқушы тындайды, үшінші оқушы түртіп алады, кейін өз пікірін айтады.

Деңгейлік тапсырмалар

А деңгей. Массасы 2,3 г Na  сумен әрекеттескенде натрий гидроксидінің қандай массасы  түзіледі? Дескриптор. Натрий гидроксидінің массасын есептей алады.

В деңгей. Галогендердің физикалық қасиеттерін салыстыр.

Дескриптор.

–          Хлор, бром, йодтың  агрегаттық күйін біледі.

–          Элементтердің балқу  мен қайнау температураларын анықтай алады.

С деңгей. Инертті газдардың қандай ерекше қасиеттері бар?  Басқа топтармен ұқсастық қасиеттері  бар ма?Дәлелде.

С деңгей. Инертті газдардың қандай ерекше қасиеттері бар?  Басқа топтармен ұқсастық, айырмашылық қасиеттері. Дәлелде.

Дескриптор.

Инертті газдардың ерекше қасиеттерін біледі.

Айырмашылығы мен ұқсастығын көрсете алады.

Қалыптастырушы бағалау

«Иә» немесе «жоқ» әдісін қолдану арқылы сабақты қорытамын.Оқушылар, «иә» және «жоқ» әдісін қолдану  арқылы бүгінгі сабақты түйіндейді.

1.Калий – өте белсенді сілтілік металл.

2.Натрий – күшті бейметалл.

3.Аргон – бұл галоген.

4.Бром –қызыл сұйықтық.

5.Инертті газдар – асыл газдар деп аталады.

Кері байланыс

«Бес саусақ» әдісі арқылы кері байланыс жасалады. Әр оқушы қағазға өз қолдарың бастырып, бас бармаққа – сабақ түсінікті, қызық деп, ортасына  түсініксіз, кішкене саусаққа өз ұсыныстарың жазады. Сабақта айтылғандарды түйіндеп, қорытамын.

Бағалау.

Әр топтың топ басшысы бағалау парағын толтырып, оқушылардың балл сандарын шығарып береді. Оқушылардың сабаққа қатысымына қарай жалпы қорытынды жасаймын.

Үй тапсырмасы.

Элементтердің табиғи топтары және олардың қасиеттері. 130-131 беттер. №1, №2 есептер шығару. Оқулықтағы өзіндік жұмысты орындайды. Иодпен сурет салу.

Рефлексия. Әрбір оқушыға «бағалау ағашы»парағы таратылып беріледі. «Бағалау ағашы» арқылы жүзеге асады. Оқушылар бағалау ағашын пайдаланып, өз 16 ғ ойларың жазады. Сұрақтарға жауап береді.
­­­­­­­1.Өзіңізді бағалау    ағашының қай                                      бөлігінде тұрмын деп ойлайсыз? (қорша көрсету керек) Неге?

2.Ойыңызды жазыңыз.

————————————————————————                                             

Смайликтер, маркер,

Периодтық жүйе.

Химия 8 кл. оқулық. Оспанова М.Қ.

Сілтілік металдар химиялық қасиеттері кестесі.126-127 бет.

Галогендер физикалық қасиеттері кестесі.

Инертті газдардың физикалық қасиеттері кестесі.

Периодтық жүйе.

«Басбармақ» әдісі

№1 Қосымша Интерактивті тақта.

Бағалау парағы.

Химия 8 кл. оқулық. Оспанова М.Қ.

Мектеп.

Интерактивті тақта.

Бағалау парағы.

Қосымша №2

Химия 8 кл. оқулығы. Оспанова М.Қ.  Мектеп баспасы.

Галогендердің физикалық қасиеттері кестесі.

Смайликтер

Химия 8 кл.оқулық.

«Бес саусақ» әдісі

Бақылау парағы.

Интерактивті тақта.

Химия 8 кл. оқулығы. Оспанова М.Қ.  Мектеп баспасы.

«Бағалау ағашы»