БАЯНДАМА “Ақпараттық – коммуникациялық технологиялар ісденіс құндылығы”

Оқытудың жаңа ақпараттық- коммуникациялық технологияларын меңгеру – қазіргі заман талабы.Бүгінгі әлем дамуының  жаңа ұстанымдары  білім беру жүйесінің  күн сайынғы экономикалық әлеуметттік және мәдени өзгерістерге мейлінше бейімделуді  талап етеді. Қазақстан Республикасында  білім беруді дамытуды 2011 – 2020 жж  арналған мемлекекттік бағдарламасында  бала кезден бастап, ересек жасқа дейін адамның  біліміне жасалған  инвистициялар экономика және қоғам өміріне елеулі өзгерістер енгізетіндігін  әлемдік тәжірибе дәлелдеп берген  делінеді.Ақпараттандыру технологиясының дамуы кезеңінде осы заманға сай білімді, әрі білікті жұмысшы мамандарын даярлау оқытушының басты міндеті болып табылады. Қоғамдағы ақпараттандыру процестерінің қарқынды дамуы жан-жақты, жаңа технологияны меңгерген жеке тұлға қалыптастыруды талап етеді.

Егер біз, Қазақстанды 2020 жылы  білімді ел, ақылды экономика және жоғары білікті  жұмыс күші бар   мемлекет деп көргіміз келсе, онда  білім жүйесін  дамытуымыз қажет екендігі  дау туғызбайтын мәселе екені анық.

Қазақстан Республикасының «Білім туралы» Заңының 11 – бабының

9 тармағында оқытудың жаңа технологияларын, оның ішінде кәсіптік білім беру бағдарламаларының қоғам мен еңбек нарығының өзгеріп отыратын қажеттеріне тез бейімделуіне ықпал ететін кредиттік, қашықтан оқыту, ақпараттық – коммуникациялық технологияларды енгізу және тиімді пайдалану міндеті қойылған.

Әлемдік білім беру жүйесінде де жеке тұлғаны қалыптастыруға бағытталған. Бұл ұстаным Қазақстан Республикасының  «Білім туралы» Заңында: «Білім жүйесінің басты міндеті – ұлттық және адамзаттық құндылықтар , ғылым мен практака жетістіктері негізінде  жеке адамды қалыптастыруға және кәсіби шыңдауға бағытталған  білім алу үшін қажетті жағдайлар жасау, оқытудың жаңа технологияларын енгізу, білім беруді ақпараттандыру, халықаралық  ғаламдық  коммуникациялық желілерге шығу».

«Адамзат үшін ХХІ ғасыр – жаңа технологиялар ғасыры  болмақ, ал осы жаңа технологияларды  жүзеге асырып, өмірге енгізу, игеру және жетілдіру –  бүгінгі жас  ұрпақ, сіздердің еншілеріңіз… Ал жас ұрпақтың тағдыры – ұстаздардың қолында» – деп, Елбасы Н.Ә.Назарбаев өз сөзінде айтып өтті. Осы орайда мұғалімдерге  қойылатын талаптардың бірі – оқытудың жаңа технологияларын  меңгеру. Осындай аса қажетті технологиялардың бірі – ақпараттық – коммуникациялық  технологияларды пайдалану.

АКТ-ны игеру қазіргі заманда әрбір жеке тұлға үшін қажетті шартқа айналды. АКТ-ның даму кезеңінде осы заманға сай білімді шәкірт тәрбиелеу мұғалімнің басты міндеті болып табылады.Қоғамдағы ақпараттандыру үдерістерінің  қарқынды  даму жан-жақты, жаңа технологияны  меңгерген жеке тұлға  қалыптастыруды талап етеді.

Ақпараттық коммуникациялық технологиялар деп – локальдық, аймақтық, бүкіл әлемдік желілерде  ақпарат алмасуды жүзеге асыратын, қазіргі заманғы байланыс құралдарының барлық түрін,  бағдарламалық жүйелер мен кешендерді (бағдарламалау тілдері, транслятор, копиляторлар, операциялық жүйелер, қолданбалы бағдарламалық жабдықтарды дайындауға арналған инструментальды пакеттер)  мульмимедияны, телекоммуникацияны, виртуальды ақпараттар жиынтығын айтамыз.

Ақпараттық коммуникациялық технологиялардың дамуы білімді  бағалау және пайдалану жүйесін уақытылы өзгертіп отыруды талап етеді. Осыған байланысты  оқытуда  пайдаланатын  әдіс тәсілдер, әдістемелер, технологиялар  жаңартылып отырады. АКТ оқушыларға ғылыми ұғымдарды түсіндіру және олардың қабылдуын, түсінуін жеңілдетуге  мүмкіндік беріп,  мұғалімдерге сабақ  беруде көмектесетін  маңызды құрал болып отыр.

Оқушы тұлғасының  дамуына ықпал жасайтын  электрондық оқулықпен сабақтар жүргізудің негізгі міндеттері оқушылардың базалық білім, ептілік, дағдыларын игеру жүйесін жетілдіру, оқыту үрдісінде теориялық және өнімділік ой құрастыру әрекеттері арқылы танымдық қабілеттерін белсендіру, танымдық қызығулары арқылы оқуға деген мотивациясын дамыту, оқу материалын игеруде және оқу іс-әрекеттерінде жете ұғынуға талпындыру, өзіндік жұмыстарының ізденісті-зерттеу түрлерін ұйымдастыру, оқу үрдісінде компьютерлік технологияларды қолдану, әр түрлі шапшаңдықпен және әр түрлі көлемді оқу материалын игерудің мүмкіншілігін ашу.

Электрондық оқулық пән оқытушылары үшін  бұл күнделікті дамытылып отыратын ашық түрдегі әдістемелік жүйе, оны сабақта қолдану оқытушының шығармашылықпен жұмыс жасауына, белсенділігін арттыруына мол мүмкіндік береді.

Сонымен қатар электрондық оқулықтарды сабақта пайдалану кезінде оқушылар бұрын алған білімдерін кеңейтіп, өз бетімен шығармашылық тапсырмалар орындайды. Әрбір оқушы таңдалған тақырып бойынша тапсырмалар мен тарау бойынша тест жұмыстарын орындап, анимациялық практика тапсырмаларымен жұмыс жасауға дағдыланады. Электрондық оқулық арқылы түрлі суреттер, видеокөріністер, дыбыс және музыка тыңдатып көрсетуге болады. Бұл, әрине  мұғалімнің тақтаға жазып түсіндіргенінен әлдеқайда тиімді, әрі әсерлі. Меңгерілуі қиын сабақтарды компьютердің көмегімен оқушыларға ұғындырса, жаңа тақырыпқа деген баланың құштарлығы оянады деп есептеймін. Осылайша оқыту құралдарының бірі – электрондық оқулық. Ол оқушыларды даралай оқытуда жаңа ақпараттарды жеткізуге, сондай-ақ игерілген білім мен біліктерді тестік бақылауға арналған бағдарламалық құрал.

Ақпараттық құзіреттілікті қалыптастырудың басты мақсаты – оқушыларды ақпаратты беру, түрлендіру және оны қолдану білімдерімен қаруландыру, олардың компьютерлік технологияны өз қызметтеріне  еркін, тиімді пайдалана алу қабілеттерін қалыптастыру.

Электрондық оқулықтар мен компьютерлік оқу-әдістемелік құралдарды өз дәрежесінде қолдануды үйренген оқушылар зерттеуге құштар, өзі белсенді жеке жұмыс істей алады. Оқытушының жұмысын жеңілдетіп, оқушыны жалқаулықтан құтқарады.

АКТ-ның негізгі мақсаты – оқушыны қазіргі  қоғам сұранысына сай, өзінің өмірлік іс-әрекетінде дербес компьютердің құралдарын қажетті деңгейде  пайдаланатын жан-жақты дара тұлға ретінде  тәрбиелеу. Білім беруде АКТ-ны пайдалану мен оқушылардың құзіреттілігін қалыптастыру, қазіргі заман талабына сай АКТ-ны, электрондық оқулықтарды  және Интернет ресурстарды пайдалану, оқушының білім беру  үдерісінде  шығармашылық қабілетін  дамытуға мүмкіндік береді.

Ақпараттық құзіреттілікті қалыптастырудан күтілетін нәтиже жаңа заманға сай ақпараттық мәдениеті мен құзіреттілігі қалыптасқан, теориялық білімдерін іс жүзінде қолдана алатын, информатика пәнін басқа пәндермен байланыстыра алатын жеке тұлға қалыптастыру.

«Қазіргі заманда болашақ жұмысшы мамандарды ақпараттық технологиямен байланысты әлемдік стандартқа сай мүдделі жаңа білім беру өте қажет» деп, Елбасы атап көрсеткендей жас ұрпаққа білім беру жолында ақпараттық технологияны оқу үрдісінде оңтайландыру мен тиімділігін арттырудың маңызы зор.

Білім беру жүйесін ақпараттандыру  мен ақпараттық – коммуникациялық технологияны оқу – тәрбие үрдісінде пайдалану оқушының өз мамандығына қызығушылығы мен мамандық сапасын арттырып, шығармашылық шабытын шыңдап, ғылыми көзқарасын қалыптастырып, еңбек нарығындағы бәсекеге қабілетті мамандар даярлауда қоғамның даму жолдарын анықтайтыны сөзсіз.