1. Ондық бөлшектерді көбейту
✅ Ереже:
Ондық бөлшекті көбейту үшін:
-
Ондық бөлшектерді бүтін сан сияқты көбейтеміз (үтірді ескермей).
-
Нәтижеде шыққан санға үтірді қоямыз – бастапқы сандардағы үтірден кейінгі барлық таңбалардың санын есептеп, сонша таңбадан кейін үтір қойылады.
🔍 Мысал:
0,3 × 0,4
-
3 × 4 = 12
-
Ондық бөлшектерде 1 + 1 = 2 таңба үтірден кейін болған, сондықтан:
Жауап: 0,12
➗ 2. Ондық бөлшектерді бөлу
✅ Ереже:
Ондық бөлшекті бөлгенде:
-
Егер бөлгіш ондық бөлшек болса, бөлгішті және бөлінгішті ондық үтірден құтылу үшін онға, жүзге, т.с.с. көбейтеміз (үтірді оңға жылжытамыз).
-
Содан кейін бүтін санға бөлу ережесін қолданамыз.
🔍 Мысал:
1,2 ÷ 0,3
-
Бөлгіш – ондық бөлшек (0,3). Үтірді алып тастау үшін 10-ға көбейтеміз:
1,2 × 10 = 12
0,3 × 10 = 3 -
Енді: 12 ÷ 3 = 4
Жауап: 4
🧠 Қысқаша есте сақтау:
| Амал | Қадамдар |
|---|---|
| Көбейту | Үтірсіз көбейт → Үтірлерді сана → Нәтижеге үтір қой |
| Бөлу | Үтірді жою үшін 10, 100… көбейт → Бүтін сандарды бөлу |