Кіріспе
Кері байланыс — мұғалім мен оқушы арасындағы тиімді оқу үдерісінің маңызды бөлігі. Ол оқушының оқу мақсаттарына қаншалықты қол жеткізгенін анықтауға, оқытуды түзетуге және оқушыны ынталандыруға мүмкіндік береді. Кері байланыс — тек баға қою емес, ол оқушыны алға жетелейтін нақты нұсқаулық.
Кері байланыстың негізгі мақсаттары:
-
Оқушының білім деңгейін анықтау
-
Оқытуды жетілдіру және бейімдеу
-
Оқушының өзін-өзі бағалау дағдыларын дамыту
-
Мотивацияны арттыру
-
Қателерді түзету және дұрыс бағыт беру
Сабақтағы кері байланыстың негізгі түрлері:
1. Ауызша кері байланыс
-
Сабақ барысында мұғалімнің немесе оқушының ауызша пікірі.
-
Мысалы:
-
«Жарайсың!»,
-
«Керемет жауап, бірақ мына тұсын толықтырып көр»,
-
«Қызықты ой айттың, келесі жолы нақты мысал келтірсең, тіпті жақсы болар еді».
-
2. Жазбаша кері байланыс
-
Оқушының дәптеріне, жұмыс парағына немесе эссесіне берілетін нақты жазбаша ескертпелер мен ұсыныстар.
-
Мысалы:
-
✔ «Дәлелің орынды, бірақ қорытындысы әлсіз. Қайта қара».
-
✘ «Бұл тұста фактіге сүйену керек еді».
-
3. Символдық кері байланыс
-
Белгілер немесе пиктограммалар арқылы:
-
✅ – дұрыс
-
❌ – қате
-
⭐ – үздік жауап
-
❓ – түсініксіз
-
4. Эмоционалды кері байланыс
-
Жымию, бас изеу, ишара арқылы қолдау көрсету.
5. Оқушыдан оқушыға (пир/топтық) кері байланыс
-
Оқушылар бір-бірінің жұмысын бағалайды немесе пікір береді.
-
Мысалы: “Сенің жауабыңда негізгі ой бар, бірақ нақты дәлел жетіспейді” – дейді сыныптасы.
6. Өзіндік кері байланыс (өзін-өзі бағалау)
-
Оқушы өзінің жұмысын өзі бағалап, келесі қадамдарын жоспарлайды.
-
Мысалы: «Мен бұл тапсырманы 80%-ға дұрыс орындадым. Қиын болған тұсы – терминдерді жаттау».
7. «Екі жұлдыз, бір тілек» әдісі
-
Екі жақсы тұсын, бір жақсартуға тиісті тұсын айту.
-
⭐ «Сен нақты мысал келтірдің»
-
⭐ «Сенің сөйлеу тілің анық»
-
💡 «Келесі жолы дәлеліңді сызбамен көрсетсең, тіпті жақсы»
-
8. Бағалау критерийлеріне негізделген кері байланыс
-
Алдын ала берілген критерийлер бойынша:
-
Мысалы: «Сенің жауабың 2-критерийге сай келеді, бірақ 3-критерий бойынша нақты дәлел жоқ»
-
Қорытынды
Кері байланыс — оқушыны қолдау, жігерлендіру және дамыту құралы. Ол сын емес, дамытушы сипатта болуы тиіс. Түрлі әдіс-тәсілдерді қолдана отырып, мұғалім сабақтағы кері байланысты тиімді ұйымдастыра алады. Нәтижесінде оқушы өз қателігін түсініп, келесі жолы жақсы нәтиже көрсетуге ұмтылады.