«Испания мен Қазақстанда медиацияны дамыту: тәжірибе мен заңнаманы салыстырмалы талдау»
Медиация – соттан тыс дауларды шешудің баламалы әдістері. Олар жеке немесе іскерлік мүдделерді ескере отырып, тараптардың қажеттіліктеріне сәйкес жанжалдарды шешуге септігін тигізеді. Осы әдістермен жанжалдарды шешудің тағы бір тиімділігі – сот шешіміне қарағанда үдерістің әлдеқайда жылдам өтуі. Ал дауларды жылдам шешу қаржы шығымдарын төмендетеді.
Испания мен Қазақстандағы медиация: ұқсастықтары мен айырмашылықтары
Медиация – бүкіл әлемде кеңінен қолданылатын дауларды шешудің тиімді әдісі. Испания мен Қазақстан да ерекшелік емес, бұл екі ел де медиация тәжірибесін белсенді түрде дамытуда.
Испаниядағы медиация: Испания медиацияны қолданудың ұзақ тарихы бар. Испаниядағы медиация отбасылық, азаматтық және коммерциялық дауларды шешудің кең таралған әдісі болып табылады. Ол заңмен реттеледі және медиаторлардың кәсіби этикасының жоғары стандарттарына ие. Испания соттары да тараптарды сот талқылауына кіріспес бұрын медиацияға қатысуға белсенді түрде шақырады.
Қазақстандағы медиация:Қазақстанда да медиацияның танымалдығы артып келеді. 2011 жылдан бастап елімізде медиацияның құқықтық негіздерін белгілейтін «Медиация туралы» заң бар. Қазақстандық медиация жүйесі белсенді дамып келеді, медиаторлар арнайы оқудан және сертификаттаудан өтеді.
Ұқсастықтары: Екі ел де медиацияның дауларды сотқа жеткізбей шешу тәсілі ретінде маңыздылығын мойындайды. Испания мен Қазақстанда медиаторлардан этикалық нормалар мен бейтараптықты сақтау талап етіледі. Екі ел де медиацияны дамыту үшін қолдау мен ресурстарды қамтамасыз етеді.
Айырмашылықтары: Дегенмен, айырмашылықтар да бар. Испанияда медиация құқықтық жүйеге көбірек негізделген және ұзақ тарихы бар. Қазақстанда, оның белсенді дамуына қарамастан, медиация әлі де салыстырмалы түрде жаңа құбылыс болып табылады. Екі ел арасындағы медиация тәртібі мен тәжірибесінде де айырмашылықтар болуы мүмкін.
Қорытындылай келе, Испанияда да, Қазақстанда да медиация дауларды шешуде маңызды рөл атқарады. Бұл соттардағы жүктемені азайтуға көмектеседі және жанжалдарды тезірек және арзанырақ шешуді қамтамасыз етеді. Заңнама мен медиация мәдениетін дамыта отырып, бұл екі ел дауларды шешудің осы әдісін жетілдіруді жалғастырады.
Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ Заң факультеті азаматтық құқық, азаматтық іс жүргізу және еңбек құқығы кафедрасының доценті, з.ғ.к. Атаханова Салтанат Карибаевна
Кокаева Камилла Мұратқызы 4 курс студенті
