« Ғарыштық аппарат».

8.4.4.1 – сөз тіркесінің байланысу тәсілдері мен түрлері,  есімді, етістікті сөз тіркестерін ажырату, қолдану.

Оқушылардың көпшілігі орындай алады: «Ғарыштық аппарат» туралы тыңдалым материалына  сай  ғылыми және халықаралық терминді, ғылыми деректі орынды қолданып, диалог, монологта өз ойын дәлелді, жүйелі жеткізеді. Тыңдалым мәтінінен 3-4 есімді және етістікті сөз тіркестерін ажыратып, қолданады.

Кейбір оқушылар орындай алады:

« Ғарыштық аппарат» туралы тыңдалым материалына  сай 4-5  ғылыми және халықаралық терминді, ғылыми деректі орынды қолданып, диалог, монологта өз ойын дәлелді, жүйелі жеткізеді. Тыңдалым мәтінінен 4-5 есімді және етістікті сөз тіркестерін ажыратып, қолданады.

3 минут

3 минут

Мысалы,

Біз ұқсаймыз, себебі мен де осындай түсті ұнатамын.

…  себебі мен де осындай биікке ұмтыламын.

… себебі мен де зерттегенді ұнатамын.

…  себебі маған да жұрт қызығып қарайды т.б.

Сыныппен жұмыс. «Артығын алып таста».  Оқушыларға сабақ тақырыбымен қатысты суреттер жинағын көрсетемін. Олар қай сурет қалғандарына қатысты емес екенін анықтау керек. Сол арқылы бүгінгі сабақтың тақырыбын ашамын.

«KazSat-3». Наноспутник.                Ұшақ

Нанороботтар

Нанотрубкалар

Зымыран-тасығыш               Ғарыштық лифт.

Сабақтың тақырыбы ашылады. Енді суреттердің атауына назар аударамыз.

Кімге қандай термин таныс?

Олай болса, біздің сабағымыздың мақсаты қандай? Жетелеуші диалог арқылы сабақ мақсаты айқындалады.

Олай болса, бүгінгі сабағымызда ғылыми ғарыштық терминдерді қолданып, диалог, монолог құрастырамыз.

Каталог продукции -ТОО “Издательство “Мектеп” expert.

mektep.

Kz

Ғарыш аппараттары-

ның суреті беріледі.

5 минут.

10 минут

16 минут.

Топтық жұмыс. «ПАЗЛ» тәсілі арқылы жаңа терминдермен танысады.

1. Оқушыларға жоғарыдағы суреттердің атауының анықтамасы жазылған түсті қағаз түрлі формада қиылып, бөліктері таратылады. 2. Оқушылар өз пазлының бөлігі бар басқа оқушылармен топтасады. 3. Оқушылар өздерінің кездейсоқ топтарын тапқаннан кейін, олар командада жұмыс істеп, пазлды құрастырады. 4. Топ өз пазлдарын партада жинастырып, жаңа ақпаратпен барлық сыныпты таныстырады.

Наноспутник – орбитадан шықпай-ақ, ешқандай қоқыс қалдырмай қалдықсыз жанып кете алады,ірі спутниктер секілді ірі тапсырмаларды орындай алады.

Нанороботтар – өзге планетадағы тіршілікті жүзеге асырады, жақын жердегі планеталар, айды, астероидтарды ретке келтіреді, адамзат тіршілік ете алатындай жағдай жасайды.

Ғарыштық лифт — планетарлық орбита және одан тыс жерлерге жүктерді көтеру үшін арналған құрал. Мұндай әдіс болашақта ракет-тасымалдаушылардан едәуір арзан болатыны анық.

Нанотрубкалар – Ғарыштық лифттің жұмыс жасауына қажетті жоғарғы қысымды көміртекті құбыр.

Зымыран-тасығыш — реактивті қозғалыс  принципі бойынша әрекет ететін және пайдалы жүктемені ғарыш кеңістігіне шығаруға арналған аппарат.

Дескриптор:

v  Түс бойынша топтасып, анықтама құрастырады;

v  Ғылыми  терминдермен танысады;

Қалыптастырушы бағалау. Экранда көрсетілген дұрыс жауабы арқылы өзара тексеріледі.

Мұғалімнің бағалауы. «Шындық детекторы» әдісі. Мұғалім оқушыларға анықтамаларды шатастыра отырып береді, оқушылар шындық немесе жалған екенін анықтайды.

Мысалы,

Нанотрубкалар – ғарышқа  жүк тасымалдайтын құрал. /жалған/

Ғарыштық лифт қалдықсыз жанып кете алады. /жалған/

«Планетарлық орбита» есімді тіркеске жатады. /шындық/

Тыңдалым кезіндегі тапсырма.

Тыңдалым мәтіні: « Қазақ

ғалымдарының тың жобасы

ғарышты шарлайды»

Мәтіндегі ғылыми терминдер мен деректерді тіркескен сөзімен берілген кестеге түсіру.

Мысалы,

Сабақтағы жылдамдық (темп) бойынша саралау жүргізіледі. Оқушыларға терминдер мен ғылыми деректердің саны шектеліп беріледі.

Дескриптор:

v  Мәтінді мұқият тыңдайды;

v  Кемінде 3-4 ғылыми термин  мен деректер жазады.

v  Есімді, етістікті сөз тіркестерін ажыратады.

Қалыптастырушы бағалау. «Домино» әдісі. Оқушылар берілген қима қағаздағы терминдер мен деректерді тіркестіреді.

Мұғалімнің бағалауы. Экраннан дұрыс нұсқасы көретіледі.

Тыңдалымнан кейінгі тапсырма.

«ТІКЕЛЕЙ  ЭФИР» ойыны. Байқоңыр ғарыш айлағынан тікелей репортаж жүргізеді.

Жағдаят.№1. Сіз жаңа ғана «Қазақстанда іске қосылғалы отырған жаңа ғарыштық аппарат туралы хабар тыңдадыңыз. Ғарыштағы наноаппараттың қызметі қандай болуы мүмкін? Сол туралы журналист ретінде аппарат ойлап тапқан ғалымдармен сұхбаттасып, диолог құрастырыңыз.

Жағдаят №2.  Қазір қазақша-орысша ғарыштық терминологиялық сөздік құрастырылуда. Осы сөздіктің болуы қаншалықты сен үшін маңызды? Ғылыми терминдер мен деректерді қолдана отырып, пайымдау монологын жазыңыз.

Оқушыларға таңдау бойынша саралау жасайды, өздеріне ұнаған тақырыпты таңдауға мүмкіндік алады.

Дескриптор:

v  Тапсырманы таңдап алады;

v  4-5 терминдер мен ғылыми деректерді тиімді қолданады;

v  Өз ойын дәлелді, жүйелі жеткізеді.

Қалыптастырушы бағалау. «Үздіктер алаңы» әдісі. Шағын топта бірі-бірі тыңдайды.

«Үздік журналист» пен «Үздік өнертапқыш ғалым» анықталады. Әр топтан осы атаққа ие болған оқушылар ортаға шығады.

түсті

қима

қағаздар.

Қазақ

ғалымдарының

тың жобасы

ғарышты

шарлайды

https://www.youtube.

com/watch?v=

f_mh5XvTfrw

«Дамино» әдісіне қажетті қима қағаздар.

Рольге ену үшін микрафон мен көзілдірік.

Белсенді оқыту әдістері. Астана, 2013. А.Әлімов.

3 минут.

Мен сабақта … құрастырдым.

Сол кезде … пайдаландым.

Тапсырма орындау кезінде … ажыраттым.

Рефлексия. Стикерлер жапсырады.

Мен ұшуға дайынмын.(түсіндім)

Мен көмектесуге дайынмын.(көмек қажет)

Мен армандаймын.(түсінбедім)