Жаңа технологияларды пайдалана отырып өндірістік сабақта сапалы білім беруді дамыту

Карабалаева Эльвира Мирамбековна

ЖАҢА ТЕХНОЛОГИЯЛАРДЫ ПАЙДАЛАНА ОТЫРЫП

ӨНДІРІСТІК САБАҚТА САПАЛЫ БІЛІМ БЕРУДІ ДАМЫТУ

Тәуелсіз еліміздің саналы да, сапалы, білімді ұрпағын тәрбиелеу мәселесі бүгінгі күннің өзекті тақырыбы. Бұл мәселенің шешімін табуда үздіксіз білім беру жүйесі айтарлықтай дәрежеде қайта қаралып, оны жетілдіру жолдары іздестірілуде. Бұл алға қойылып отырған негізгі талаптар – Қазақстан білім беру жүйесінің бүкіләлемдік білім беру кеңестігіне толық енудің алғашқы даму стратегиясын жасау болып табылады.

Әлемдік оқу үрдісінің өзегі – жаңа технологиялар екені мәлім. Әрбір технология өзіндік жаңа әдіс-тәсілдермен ерекшеленеді. Әдіс-тәсілдерді оқытушы ізденісі арқылы студент қабілетіне, қабылдау деңгейіне қарай іріктеп қолданады.

Қоғамдағы өзгерістерге сәйкес студенттерге бүгінгі таңда білім беру үшін, олардың танымдық қасиетін дамыту негізгі мақсат.

Әлемдік білім беру кеңістігінде жеке тұлға мен қоғамның қажеттілігін қанағаттандыратын көп деңгейлі үздіксіз білім беру қажеттілігі керек.

Қазіргі білім беру концепциясының басты мақсаты: Өзінің және қоғамның мүддесіне өзін – өзі белсенді етуге дайын, өзгермелі даму  үстіндегі ортада өмір сүруге бейім, бәсекеге қабілетті және құзыретті, шығармашыл, білімді тұлғаны дамыту және қалыптастыру.

Қоғамдағы өзекті мәселелердің бірі – өзгермелі әлеуметтік және экономикалық жағдайда өмір сүруге дайын ғана емес, шынайы өмірге белсене қатысып, оны жақсартуға ықылас етіп белсенді, әлеуметтік жауапкершілігі жоғары, ой-өрісі кең, кәсіби деңгейі жоғары, сауатты, құзыретті, танымдық әрекетке  қызығушылығы мол студент тәрбиелеу.

Өндірістік сабақта жаңа технологияларды тиімді пайдалану, білім алушыларға заманауи техникалармен жұмыс жасау әдістерін меңгерту, бәсекеге қабілетті білікті маман даярлау.

ХХІ ғасырда оқытудың озық технологияларын меңгермейінше жан-жақты сауатты маман болу мүмкін емес. Ол үшін кәсіптік шеберлігін көтеруде әрбір оқытушы өз пәнінің аясында қалып қоймай, қандайда бір дәрежеде шығармашылық пен еңбек етуі және мұны саналы түрде сезінуі тиіс. Жаңа технологияны меңгеру оқытушының интеллектуалдық, кәсіптік, адамгершілік және көптеген адами қабілеттің қалыптасуына игі әсерін тигізеді. Өзін-өзі дамытып, оқу-тәрбие үрдісін тиімді ұйымдастыруына көмектеседі.

Жаңа технологиялар білім берудің сапасын жақсартады, сонымен қатар, білім беру қызметі нарығында білім беретін оқу орнының бәсекеге қабілеттілігін арттырып, қамтамасыз етеді.

Заман ағымына қарай өндірістік оқыту шебері жаңа технологияларды қолдану керек:

• Дәстүрлі (оқулық, көрнекілік құралдар);
• Комьютерлік (презентация, электрондықоқулық, мультемидиялыққұралдар, интеративтітақта);
• Интернет – технология (дербесақпараттықкөзіретіндежиіпайдаланамын.)

Практика жүзіндебірнешеоқытутехнологияларықолданылады. Олар – модульдік технология, рейтингтікжүйе, дамытаоқытутехнологиясы, және сын тұрғысынанойлау. Бұл технология әдістерістуденттердіңшығармашылыққабілеттерінарттырып, өзбетіменжұмысістеуіне, жүйелібілімалуынажолашады. Модульдікоқытутезхнологиясыстуденттердіөздігіншетапсырманыорындап, мәселенішешіп, өзпікірінқорғайбілуіне, алғақойғанмаақсатқажетуүшінбелсенділігін, қабілетінарттыруғасептігінтигізеді. Бұлтехнологияда студент жеке-жекетарауларбройыншаемес, біртұтастақырыптүріндежүйеленгенбілімалады. Модульдікоқытудыңмақсаты  – студенттіңөздігіншежұмысістейалуындамыту, оқуматериалынөңдеудіңжекеленгенәдістеріарқылы жұмыс жасауға үйрету. Модульдікоқытутехнологиясыендаоқытудыңәртүрлібелсендіформаларын – топтықжәнежекетоптықформаларынқолдануғамүмкіндікбереді. Өндірістікоқытусабағыноқукестесібойыншатоптыүшжекетопқабөліпоқытамын. Өндірістікоқытусабағыносылайжүргізу – алғашқыеңбекдағдыларынқалыптастырудажауапкершілікке, ұқыптылыққатәрбиелеудежәнемамандықтыңқыр-сырынмеңгерудетиімдінәтижебереді.

Ақпараттықжәнежаңаоқытутехнологиясыныңтиімділігі тек қанаоқытушыныңкәсібибіліктілігіне, қабылданғанформалар мен әдістергеғанаемес, соныменбіргеоқытуқұралдарына да байланысты. Оқытутехнологиясыныңажырамасбөлігі – оқуүрдісінәдістемелікжағынанқамтамасызететіноқытуқұралдарыболыптабылады. Осығанорайөзбілімімдітереңдетіп, іскерлікшеберлігімдіарттыруүшін, студенттергеәрбірсабақтысапалыәрісаналымеңгертуүшін, оларменшығармашылықжұмысжүргізіп, пәнгедегенбелсенділігі мен қызығушылығыноятуүшінақпараттықжәнежаңаоқытутехнологиясыныңтиімдіәдістерінкүнделіктісабақтарымдапайдаланамын. Сабақтыңсапалыберілуіүшінзертханақазіргіталаптарғасайдидактикалықматериалдарменжәнетехникалық оқыту құралдарымен жабдықталған. Зертханадаәрбіртақырыптарғаарналғанкөрнекіматериалдар мен мамандықтарбойыншамағлұматберетінтолықнұсқаулар мен кәсібисипаттамажазылғанстендттер бар.

Тақырыптыашатынқұрал – жабдықтардыңқызметі мен қолданылуүлгісікөрсетілгенстендттерілінген.

Нұсқаулық – технологиялықкарталароқуүрдісіндестуденттергеөндірістікжұмыстыңсапалыорындалуы мен тездігіүшін, оқуқұжаттарыныңмәнінтүсінуге, техникалықойлауқабілетіндамытуға, кәсібишеберлігінкөтеругекөмектеседі. Студенттероқуүрдісіндеосындайкарталардыөздеріқұрастырады.

Нұсқаулық – технологиялықкарталардыдайындаукезіндеберілгентапсырманыорындауүшіншикізаттарментолықтанысып, кесетінжәнеөлшейтінқұралдарментолықтанысады. Оқубағдарламасыныңбарлықтақырыптарынабайланысытыжеткіліктімөлшердеплакаттар мен проектор арқылыкөрсететінтүрлі – түстіслайдтар бар. Соныменқатарзертханада техника жәнееңбекқауіпсіздікережелерінсақтауплакаттары бар стенд ілінген.

Бұның барлығыстуденттердіңөзіндікшығармашылық, танымдықәрекеттерін, белсенділгін, сабақтыңсапасынарттыруғакөмектеседі. Әрбірсабақтыңбасындакіріспенұсқауберемін, ондаорындалатынжұмыстыңмақсаты мен мазмұнынтүсіндіріп, жұмыстыңорындалуретіжәненегізгіережелерментаныстырамын. Нұсқау беру кезіндежұмысорнындаөзінқалайұстау, жұмысорнынұйымдастыру, жабдықтаукеректігінайтып, студенттергеқұрал – жабдықтардықалайқолданутуралықауіпсіздіктехникасыжәне техника мен еңбекқауіпсіздігінережелеріненнұсқауберемін. Жаңасабақтытүсіндірукезіндетақырыптар мен слайдтардыпайдаланып, өндірістікжұмыстыңорындалуреті мен еңбекәдістерінкөрсетемінжәнетақырыптыпысықтаукезіндекарталықтапсырмалар, тест сұрақтарынқолданамын. Соныменқатарөзжұмысымдакейбіртақыптардыөткізукезіндежаңаақпараттықтехнологияныкомпьютерді, мультимедиялықпроекторларды, яғниоқытудың жаңа технологиялық әдістерінқолдану – студенттердіңтанымдықбелсенділігінарттыруғакөмектеседі.

Зертханадаөндірістікоқытудыжоғарыдәрежедеұйымдастыру – студенттергемамандығыбойыншажақсыкәсібидағдынықалыптастырумүмкіндігінбереді. Өндірісорындарынастуденттерөндірістікпрактикаданөтуіүшінжұмысмөлшерінорындауды, шығармашылықпенізденіпжұмысістеуді, құрал – жабдықтардықалайпайдаланужәнежұмысорнынқалайұйымдастырукеректігін, техника қауіпсіздікережелерінжәнееңбекдағдылары мен әдістерінбіліпбарады. Өндірістікоқытусабағындастуденттердіңалдынақоятынбастымақсатым:

• алғашқы еңбек дағдыларына икемделу, тәртіпті сақтау;
• ұқыптылық, жинақтылық, зейіннің тұрақтылығы, еңбек ету қабілетінің жоғарылығы;
• ақыл – ой, логикалық ойлаудың тездігі, кез – келген жағдайды талдап, салыстыра білуі;
• кәсіпке деген қызығушылығын арттырып, тынымсыз еңбек етуін үйрету.

Осының барлығы жалықпай, үздіксіз ізденіп, жұмыс жасаудың нәтижесінде жүзеге асырылады.

Пайдаланылған әдебиеттер:

1. «Жаңа технология негізі – сапалы білім» – //Қазақстан мектебі, №4, 2008
2. «Инновациялық технологияның құрылымы» – А.Өркен, 2007
3. «Кәсіптік мектеп» журналы №2, 2012 жыл
4. «Қазақстан кәсіпкері» журналы №2, 2012 жыл