Балабақшада жобалау әдісінің маңыздылығы
Шідербай Сәуле
Елбасы Н.Ә. Назарбаев «Еліміздің ертеңі бүгінгі жас ұрпақтың қолында, ал жас ұрпақ тағдыры ұстаздың қолында».Сондықтан, біз педагогтар отандық білім беру жүйесіне инновациялық әдіс – тәсілдерді ендіруге және болашаққа серпіліс жасауға міндеттіміз.
Бұл әдісті пайдалану мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандартының талаптарын жүзеге асыруға деген қадам болып саналады. Негізгі мақсат – балабақша педагогтарының жобалау іс – әрекетін қалыптастыруға мүмкіндік туғызу, кәсіптік құзіреттілігінің деңгейін көтеру және балабақшаның білім процесінің нәтижесін көтеру.
Жобалау әдісі – инновациялық педагогикалық технология. Педагогикалық жоба ол педагогтардың арнайы ұйымдастырған, балалардың өздігінен шешім қабылдауын және де өз таңдауы мен еңбегінің, шығармашылығының нәтижесіне өзін жауапты ететін іс-әрекеттер тобы. Арнайы білімді қажет ететін айқын мәселелерге ынталандыру және жоба іс-әрекеті арқылы мәселенің шешімін қамтитын білімнің іс-жүзінде пайдалануы.
Жоба технологиясының ерекшелігі – баланың алдағы іс-әрекетті жобалай алуы мен оның субьекті бола білуі.
Жоба – ол баланың мақсатқа жетуде қоршаған ортасын кезеңді процестер мен алдын-ала жоспарланған тәжірибелік іс-әрекет арқылы қабылдайтын педагогикалық әдіс.
Жобалау әдісінің қатысушылар құрамы (балалар, ата-аналар, тәрбиешілер)
Балабақша тәжірибесінде жүзеге асырылу мерзімі:
- қысқа мерзімді (1-2 апта);
- орташа мерзімді (1-3 ай);
- ұзақ мерзімді (оқу жылы бойы);
Жобатүрлері:
- Зерттеушілік – шығармашылық;
- Рольдік, ойынтүрінде;
- Ақпараттау – тәжірибелік – бағдарлау;
- Шығармашылық.
Жобаның педагогикалық маңыздылығы:
Жобалауқызметінің үрдісібойынша педагог тек дайынбілімді беру емес, балалардың танымдыққызметін ұйымдастырушырөлінатқарады. Жобалауқызметібелсенді, шығармашылпедагогқабілім беру салаларыныңмазмұнынтиімдіықпалдастыраотырып ,әртүрлі, қызықты, толықмазмұндықызметтерарқылымақсат – міндеттердіойдағыдайшешугемүмкіндікбереді. Жобалауәдісітәрбиеленушібалалардың ата – аналарымен ынтымақтыжұмысжасаутиімділігінежәнеолардыбалабақшаөмірінетарту мүмкіндігін де оңынаншешеді. Балабақшадағы жобалауқызметінің ерекшелігініңмәні, балабақшабаласыөзініңмәселесін, ойларын өзбетіментұжырымдайалмайды, сондықтан балабақшаныңтәрбиелеу мен оқытуүрдісіндегіжобалауқызметібалалардың, педагогтардың, ата-аналардың қатысуыменынтымақтастық түрдеөтеді. Мектепкедейінгі жастағы бала жобалауқызметініңұйымдастырушысы, авторы бола алмайды, баланың қызығушылығын түсінетін үлкендердіңкөмегінқажететеді. Қойылғанмақсат – міндеттердіңшешілуінебайланысты үлкендер балаға құрал – жабдықтар және мақсатқажету тәсілдерінтабуғакөмектеседі. Үлкендердіңкөмегінесүйенеотырып, балалар өзмәселелерініңшешімін ата-аналарынасұраққоюарқылы, танымдықәдебиеткітаптардыоқу, бақылаужасауарқылы ізденіптабады. Олар бірігіпшығармашылыққызметпен: суретсалады, шеберлікқолөнеріменайналысады.
Жобалауқызметін ойдағыдай жүзегеасыруға қажетті жағдайлар:
- Баланың қызығушылығын есепкеалу.
- Ерікті түрдегіқызмет.
- Тақырыптыңтүсініктілігі. Алынғанмәселе жағдайы бәрінетүсінікті болуықажет.
- Балалардың аз болса да, жеке ынталыбастамаларын қолдау.
- Жоба жұмысына ата-аналарды өзеріктеріментарту, балаларменбірге шығармашылықжұмысжасауға жағдайтуғызу.
- Жобабойыншажұмыста бірізділік ұстанымдысақтау.
- Педагогпен бірге мақсатқа жету жұмысы.
Жобаны жүзегеасыруүрдісібойынша педагог пен балалардың қызметін бөлу:
I – кезең
Дайындық
Педагогтыңқызметі: Жобаның мақсат – міндеттерін педагогтармен, атааналармен, балаларменталқылаужұмыстары.
Желілі – рөлді ойынжағдайына енгізу.
Балалардыңжәнеата-аналардыңқызығушылығын қолдауүшін іс – шараларжоспарын белгілеу.
Балалардыңқызметі: Мәселеге ену. Ойын жағдайынатөселу.
Ата – аналардыңқызметі: Жобаныңмақсат – міндеттерін (не үшін), мерзімін, мәселесінқалыптастырады. Алдағы істі жоспарлайды.
II – кезең
Негізгі
Педагогтыңқызметі: Міндеттердіңшешілуіне көмектеседі.
Әртүрліқызметтердіұйымдастырады. Тәжірибеліккөмекбереді.
Жобаның жүзегеасырылуынабағыттайды, қызметтіңәртүрінұйымдастырады (әңгіме, ойын, бақылау, нәтижелілік қызметжәнет.б. )
Отбасыменжұмыстарұйымдастыру. Балабақшаныңарнаулы мамандарын (музыка жетекшілері, педагог – психолог, тілмамандары, денетәрбиенұсқаушылары) жобағатарту.
Ата – аналардыңқызметі: Баламенбірігіпжобағақажеттіақпараттыәдебиеттен, интернеттен, энциклопедиаданізденеді. Іс – әрекеттіңалгоритімінқұрып, міндеттерді, тапсырмалардыбөліпбереді. Балалардыңқызметі: Балалардыңұйымдасуы. Балаларменжәнеата-аналармен ұйымдасқанқызметтүрі.
III – кезең
Қорытынды.
Педагогтыңқызметі: Жобалауқызметінің дайын нәтижесін көрсету: ойын – сауық, көрме, ашықсабақ,тұсаукесерінөткізужәнет.б. Қорытындысынталдау.
Қазіргі таңда жобалау іс – әрекеті өзекті әрі өте тиімді әдіс, себебі ол мектепке дейінгі жасқа тән болып келетін эгоцентризмді жеңіуге, іздемпаздықты, шығармашылық қабілеттер мен коммуникативтік дағдыларды дамытуға, ересектердің көмегімен немесе өз бетінше мәселелердің шешімін анықтау қабілетін дамытуға ықпал жасайды. Мектеп жасына дейінгі балалар үшін жобалау іс – әрекеті әзірге тек педагогтың, ата – аналардың көмегімен жүзеге асырылады. Оқытудың кіріктірілген әдістерінің бірі ретінде жобалау іс – әркетін пайдалану балалардың белсенділігін арттыруға, шығармашылық ойлауын, өзін қызықтырған зат немесе құбылыс туралы ақпаратты өз бетінше іздеу қабілетін дамытуға, игерген білімін пайдалануға мүмкіндік береді.
