Балабақшада жоба технологиясын қолдану әдістері
Байдилдаева Ханзада Байсалбаевна
Лауазымы: Әдіскер
Қызылорда облысы, Шиелі ауданы
Кмқк “Балдырған” бөбекжай-бақшасы
Кіріспе: Балабақшада жоба технологиясын қолдану – балалардың шығармашылық қабілеттерін дамыту, олардың ойлау, сөйлеу, әлеуметтік дағдыларын жетілдіру және білім алудың тиімді әдістерін енгізу үшін маңызды құралдардың бірі. Жоба технологиясы балабақшада оқыту процесін жаңартуға, баланың жеке ерекшеліктеріне қарай білім беруді ұйымдастыруға мүмкіндік береді.
- Жоба технологиясы дегеніміз не?
Жоба технологиясы – бұл балаларға белгілі бір тақырып немесе мәселе бойынша дербес зерттеу жүргізу, оған шығармашылық тәсілдермен қатысу арқылы білім алу процесі. Бұл әдіс балаларды белсенді әрекетке, ізденуге, сұрақ қоюға және қорытынды жасауға баулиды. Жоба жұмысында балалар белгілі бір мақсатқа жету үшін әртүрлі іс-әрекеттерді жүзеге асырады, бұл олардың өздігінен ойлау қабілеттерін, шығармашылықтарын дамытады.
Жоба технологиясының басты ерекшелігі – бұл баланың оқыту процесіне белсенді қатысуы. Балалар тек тыңдаушы емес, сонымен қатар белсенді зерттеушілер мен шығармашыл тұлғалар ретінде танылады.
- Жоба технологиясының принциптері
Жоба технологиясын қолдану барысында бірнеше негізгі принциптерді ұстану маңызды:
- Белсенділік принципі: Балалар өздерінің зерттеу тақырыбы бойынша белсенді жұмыс істейді, яғни олар оқыту процесіне тікелей қатысады.
- Шығармашылық принципі: Балалар өздерінің зерттеу жұмыстарын шығармашылық тұрғыдан ұсынады. Олар әртүрлі құралдар мен әдістерді қолдана отырып, жобаларын жүзеге асырады.
- Дербестік принципі: Балалар өздері таңдап, қызыққан тақырыпқа сәйкес жұмыс жасайды, бұл олардың дербес шешімдер қабылдау қабілеттерін дамытады.
- Интердисциплинарлық принципі: Жоба жұмыстары бірнеше пәндер мен дағдыларды қамтиды. Мысалы, математика, тіл дамыту, экология, өнер және басқа да салаларды біріктіре отырып жүргізіледі.
- Қарым-қатынас принципі: Балалар жобаны топ болып жүргізген кезде бір-бірімен қарым-қатынас орнату, пікір алмасу, топтық жұмыс жүргізу дағдыларын қалыптастырады.
- Балабақшада жоба технологиясын қолданудың әдістері
Балабақшада жоба технологиясын қолданудың бірнеше тиімді әдістері бар. Олардың әрқайсысы балалардың жас ерекшеліктеріне, қызығушылықтарына және даму деңгейіне байланысты түрлі әдістермен жүзеге асырылады.
3.1. Мәселе қою әдісі
Жоба жұмысының басталуы көбінесе нақты бір мәселені анықтаудан басталады. Балаларға қызықтыратын немесе оларды алаңдататын мәселе ұсынылады. Бұл мәселе балалардың зерттеу бағытын анықтап, оларды белсенді ойлауға және сұрақ қоюға итермелейді. Мысалы, «Айналамызда қандай өсімдіктер бар?» немесе «Күзде қандай өзгерістер болады?» сияқты сұрақтар арқылы жоба жұмысы басталады.
3.2. Зерттеу әдісі
Балаларға белгілі бір тақырып бойынша зерттеу жүргізу ұсынылады. Олар ақпарат жинау, тәжірибелер жасау, табиғатты зерттеу сияқты іс-әрекеттерді орындайды. Бұл әдіс балалардың зерттеу дағдыларын дамытуға және оларды жаңа білім алу жолдарына үйретуге мүмкіндік береді. Мысалы, табиғат бұрышын ұйымдастырып, балалар өсімдіктердің өсіп-жетілуін бақылап, тәжірибелер жасай алады.
3.3. Көрнекі материалдар мен құралдар қолдану
Жоба жұмысы барысында балалар әртүрлі көрнекі құралдар мен материалдарды пайдаланады. Олар суреттер, диаграммалар, макеттер және басқа да материалдарды қолдана отырып, өздерінің зерттеу нәтижелерін көрсетеді. Бұл балалардың визуалды ойлауын дамытады, сонымен қатар шығармашылық қабілеттерін арттырады.
3.4. Топтық жұмыс
Балалар топтарда жұмыс істей отырып, өздерінің жобаларына байланысты идеяларды бірлесе отырып талқылайды және жоспарлайды. Топтық жұмыс балалардың коммуникативті дағдыларын дамытады, олар бір-бірімен пікір алмасып, ортақ мақсатқа жетуге ұмтылады. Топтық жұмыс әр баланың өз пікірін білдіруіне, тыңдай білуіне және өзара көмек көрсетуіне мүмкіндік береді.
3.5. Қорытынды шығару әдісі
Жоба жұмысын аяқтау кезінде балалар зерттеу нәтижелерін қорытындылайды, өздерінің алған білімдері мен тәжірибелерін талдайды. Бұл кезеңде балалар өздерінің жұмыстарына баға береді, жетістіктерін атап өтеді және алынған білімдер бойынша жаңа сұрақтар қояды. Қорытынды шығару әдісі балалардың ойлау қабілеттерін дамытып, өз зерттеулерін аяқтап, жаңаша көзқараспен қарай алуына септігін тигізеді.
- Жоба технологиясының балабақшадағы маңызы
Жоба технологиясын қолдану балабақшадағы оқу процесіне елеулі өзгерістер енгізеді. Бұл әдіс балалардың оқу мотивациясын арттырады, олардың білімге деген қызығушылығын оятады. Жоба жұмыстарының арқасында балалар практикалық дағдылар мен мәселелерді шешу қабілеттерін үйренеді. Сонымен қатар, жоба технологиясы балалардың танымдық процестерін дамытуға, шығармашылықтарын арттыруға және әлеуметтік дағдыларын қалыптастыруға көмектеседі.
4.1. Балалардың шығармашылығын дамыту
Жоба жұмыстары балаларға өз идеяларын жүзеге асыруға мүмкіндік береді. Олар өз жобаларын ойлап тауып, оны жүзеге асыру барысында шығармашылық қабілеттерін дамытуға мүмкіндік алады. Жобалар арқылы балалар өздерінің жеке қызығушылықтары мен идеяларын дамытады.
4.2. Оқытудың белсенді формасы
Жоба технологиясы балабақшада оқыту әдісінің белсенді формасын білдіреді. Балалар оқу процесіне белсенді қатысады, олардың танымдық қабілеттері оянады және олар жаңа ақпаратты тек тыңдаушы ретінде емес, зерттеуші ретінде қабылдайды.
4.3. Әлеуметтік дағдыларды дамыту
Топтық жұмыстар балаларға коммуникация дағдыларын үйретеді. Жобада балалар бір-бірімен пікір алмасып, бірлесіп шешім қабылдайды, бұл олардың әлеуметтік дағдыларын жетілдіруге септігін тигізеді. Балалар өзара түсінісу, көмектесу, ортақ мақсатқа ұмтылу арқылы ұйымшылдық дағдыларын қалыптастырады.
Қорытынды
Жоба технологиясын балабақшада қолдану балалардың шығармашылық және танымдық қабілеттерін дамытуда маңызды рөл атқарады. Бұл әдіс балаларға өз білімдерін дербес алуға, зерттеу жұмыстарын жүргізуге және проблемаларды шешуге көмектеседі. Жоба технологиясы оқу процесін қызықты әрі тиімді етіп, балалардың жеке қасиеттерін, әлеуметтік дағдыларын қалыптастыруға ықпал етеді. Балабақшада жоба технологиясын қолдану – бұл тек білім беру әдісі ғана емес, сонымен қатар баланың шығармашылығы мен қабілеттерін дамытудың тиімді құралы.
Пайдаланылған әдебиеттер
- Таубаева Ш. Т., Барсай Б. Т. Оқытудың қазіргі технологиялары.
- Көшімбетова С. Инновациялық технологияны білім сапасын көтеруде пайдалану мүмкіндіктері. – Алматы:
Білім, 2008. - Қ.Нағымжанова Инновациялық технологияның құрылымы. – А.: Өркен,
