Отбасы мен балабақша сабақтастығы

Толендиева Камшат Нурдиновна

Лауазымы: тәрбиеші

Алматы қаласы.

Алатау ауданы.

ҚМҚК “№197 бөбекжай балабақшасы”

 

Кіріспе

Баланың жан-жақты дамуы мен тәрбиесінде отбасы мен балабақшаның өзара байланысы ерекше маңызға ие. Баланың алғашқы қадамынан бастап, оның білім алуы мен тұлғалық қасиеттерін дамытуда отбасы мен балабақша тығыз қарым-қатынас орнатып, бірлесе жұмыс жасауы керек. Бұл мақалада отбасы мен балабақшаның өзара сабақтастығының мәні мен оның бала тәрбиесіне тигізетін әсері талқыланады.

1. Отбасының бала тәрбиесіндегі рөлі

Отбасы – бала үшін ең алғашқы тәрбие мен сүйіспеншілік ортасы. Баланың алғашқы қадамдары, алғашқы сөздері, негізгі мінез-құлқы мен өмірлік құндылықтары дәл осы ортада қалыптасады. Ата-ана баланың ең жақын тәлімгері әрі үлгісі болып табылады. Олар өз іс-әрекеттері мен мінез-құлықтары арқылы балаға адалдық, сыйластық, жауапкершілік сияқты қасиеттерді үйретеді.

Отбасындағы қарым-қатынас баланың эмоционалдық және әлеуметтік дамуына тікелей әсер етеді. Махаббат пен қамқорлыққа толы ортада өскен бала өзіне сенімді әрі ашық болып қалыптасады. Ата-ананың қолдауы мен бағыт-бағдары баланың қиындықтарды жеңуге, өз пікірін айтуға және жаңа дағдыларды меңгеруге көмектеседі.

Ата-ананың балаға қойған талаптары мен тәртіп ережелері оның жауапкершілікті түсінуіне ықпал етеді. Отбасында тәртіпке үйренген бала қоғамда да ережелер мен нормаларды сақтауға бейім болады. Баланың қоршаған ортада өз орнын табуы, айналасымен дұрыс қарым-қатынас орнатуы және өз мүмкіндіктерін толық жүзеге асыруы ата-ананың берген тәрбиесіне тікелей байланысты.

Отбасының бала тәрбиесіндегі негізгі міндеттері:

• Баланың физикалық және эмоционалдық қауіпсіздігін қамтамасыз ету;
• Оқу мен даму дағдыларынқалыптастыру;
• Ұлттықжәнемәдениқұндылықтардыбойынасіңіру;
• Баланыңжекеерекшеліктерінескеріп, оныңқабілеттеріндамыту.

2. Балабақшаның бала тәрбиесіндегімаңызы

Балабақша – баланыңәлеуметтікортағабейімделуініңалғашқықадамы. Бұлкезеңде бала өзінежаңа орта табады, достарыменқарым-қатынасорнатудыүйренедіжәнетоптықжұмыстарғақатысады. Балабақшадабалалар тек білім мен дағдылардымеңгеріпқанақоймай, соныменқатарөзін-өзібасқаруды, топтажұмысістеудіжәнеқоғамдаөмірсүруережелерінтүсінудіүйренеді.

Балабақшадағытәрбие мен білім беру процесібалағаоқудағдыларынқалыптастыруменқатар, оныңэмоционалдықжәнеәлеуметтікдамуына да ерекшеәсеретеді. Мұнда бала өзініңжекетұлғаретіндеқалыптасып, өзсезімдерінбасқарабілугеүйренеді. Ол өзэмоцияларынтанып, өзарақарым-қатынастардамейірімділік, құрмет, адалдықсияқтықасиеттердіқалыптастырады.

Балабақшадабалаларәртүрліойындар, жаттығуларжәнешығармашылықтапсырмаларарқылыжаңадағдылардымеңгереді. Олар тек білімалуменшектелмей, шығармашылыққабілеттеріндамытып, өзойларынбілдірудіүйренеді. Соныменқатар, балабақшадаәртүрліұлттықдәстүрлер мен мәдениеттергетанысуарқылыбалалардыңдүниетанымыкеңейеді.

Балабақшаныңнегізгіқызметтері:

• Баланыңтіліндамыту;
• Шығармашылыққабілеттерінашу;
• Әлеуметтікқарым-қатынасдағдыларынқалыптастыру;
• Баланыңэмоционалдықинтеллектісіндамыту.

3. Отбасы мен балабақшасабақтастығыныңмаңызы

Отбасы мен балабақшаарасындағытығызбайланысбаланыңпсихоәлеуметтікжәнеинтеллектуалдықдамуыүшін аса маңызды. Бұлсабақтастықбаланыңтәрбиесіндеүйлесімділік пен бірліктіқамтамасызетеді. Егерата-ана мен тәрбиешіарасындатұрақтыәріашыққарым-қатынасорнатылса, бала өзінеқажеттітәрбие мен білімді ала алады, әріоныңдамуынақолайлыжағдайжасалады.

Тәрбиешілербаланыңкүнделіктіжетістіктері мен қиындықтарыната-анаментұрақтытүрдебөлісіп, олардыбаланыңтәрбиелікпроцесіндесеріктесетеді. Ата-аналарбалабақшадағыоқубағдарламалары мен тәрбиежұмыстарытуралыақпараталып, баланыңжекеерекшеліктерінескереотырып, оны тәрбиелеуәдістерінүйлестіреді. Мұндайбайланысата-ана мен балабақшақызметкерлерініңбірлескенкүш-жігеріарқасындабаланыңмінез-құлқы мен дамуындаоңнәтижелергеқолжеткізугемүмкіндікбереді.

Отбасы мен балабақшаарасындағысабақтастықбаланыңәлеуметтікдағдыларындамытуда да маңыздырөлатқарады. Ата-ана мен тәрбиешініңынтымақтастығы, бір-бірінедегенқұрметібалағасенімділікбередіжәнеоныңпсихологиялықтұрғыданқауіпсізсезінуінесептігінтигізеді. Соныменқатар, балабақша мен отбасыныңбірлескенжұмысыбалағамектепкедайындықтыкүшейтіп, оныңәлеуметтікортададұрысбейімделуінемүмкіндікжасайды.

Сабақтастықтыңнегізгіартықшылықтары:

• Баланыңдамуындағыбірізділіктіқамтамасызету;
• Балағадегенталаптардыңүйлесімділігінсақтау;
• Ата-ана мен тәрбиешіарасындағысенімдіқарым-қатынасорнату;
• Баланыңөзінқауіпсізсезінуінқамтамасызету.

4. Отбасы мен балабақшабайланысыннығайтуәдістері

Отбасы мен балабақшаарасындағықарым-қатынастынығайтуүшінтөмендегідейәдістердіқолдануғаболады:

4.1. Ата-аналаржиналыстары мен семинарлары

Ата-аналаржиналыстарынұйымдастыруарқылытәрбиешілерата-аналарменбаланыңдамуытуралыпікіралмасып, қажеттікеңестербереалады. Сондай-ақ, түрлісеминарлар мен тренингтерұйымдастыруарқылыата-аналардыңтәрбиелікбілімдерінарттыруғаболады.

4.2. Ортақіс-шаралар

Балабақша мен отбасыныңқатысуыменөтетініс-шаралар – олардыңарасындағыбайланыстынығайтудыңтамашажолы. Мысалы, мерекелікконцерттер, спорттықжарыстарнемесешығармашылықбайқауларата-аналардыңбелсендіқатысуынқамтамасызетеді.

4.3. Тәрбиешілердіңкеңестері

Тәрбиешілер бала тәрбиесінеқатыстынақтыкеңестерберіп, ата-аналарменжекеәңгімелержүргізуарқылыөзаратүсіністіктіарттырады. Ата-аналарғабаланыңкүнделіктітәртібі мен қажеттідағдылардыдамытуғаарналғанарнайыәдістемелерұсынупайдалы.

4.4. Цифрлықтехнологиялардыпайдалану

Заманауитехнологияларотбасы мен балабақшаарасындағыбайланысқұралынжақсартады. Мысалы, мобильдіқосымшаларнемесеәлеуметтікжелілерарқылытәрбиешілерата-аналарменкүнделіктібайланысорнатып, маңыздыақпараттардыуақтылыжеткізеалады.

5. Баланыңдамуындағыүйлесімділік

Баланыңдамуындаүйлесімділіката-ана мен балабақшаарасындағытығызқарым-қатынастыңнәтижесіретіндеқалыптасады. Отбасы мен балабақшаарасындағыбірлескенжұмысбаланыңбарлық даму аспектілерінқамтиды: физикалық, эмоционалдықжәнезияткерлік. Бұлүйлесімділікбаланыңтолыққандыдамуынамүмкіндікбереді, оныңөміргедегенкөзқарасынқалыптастырадыжәнеқоғамдаөзорнынтабуынасептігінтигізеді.

Физикалықдамудыңүйлесімділігібалалардыңденсаулығы мен физикалықмүмкіндіктерінжақсартуғакөмектеседі. Балабақшадағыбелсендіойындар, денешынықтыружаттығулары мен балалардыңкүнделіктіәрекеттері бала ағзасыныңдұрысдамуынаықпалетеді. Ал отбасы осы процестіөзүйіндедұрыстамақтану, жеткіліктіұйқыжәне таза ауадасеруендеуарқылытолықтырады.

Эмоционалдықдамудаата-ана мен тәрбиешіарасындағыбайланысбаланыңпсихологиялыққауіпсіздігінқамтамасызетеді. Егерата-ана мен тәрбиешібірбағыттажұмысістесе, бала өзінсенімдіәрісүйіктісезінеді. Бұлоныңэмоционалдықтұрақтылығыннығайтып, әлеуметтікортағабейімделуінекөмекбереді. Бала өзінтүсінетінжәнеқолдайтынадамдарменқоршалғанда, оныңэмоциялықжағдайықалыптыдеңгейдеболады.

Қорытынды

Отбасы мен балабақшаарасындағысабақтастық – баланыңболашағынайқындайтыннегізгіфакторлардыңбірі. Ата-ана мен тәрбиешініңбірлескенжұмысыарқылыбалағамейірімділік, білімжәнеөміргедегенсүйіспеншілікдарытуғаболады. Сондықтанотбасы мен балабақшаарасындағыынтымақтастықтынығайту – баланыңбақыттыжәнесәттіболашағынқалыптастырудыңнегізі.

 

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

1. Абилева С. Н. и др. Ата-ана мен балабақшаынтымақтастығы //МанашҚозыбаеватындағыСолтүстiкҚазақстанмемлекеттiкуниверситетiніңхабаршысы. – 2016. – С. 6.
2. Сайлхан Н. Отбасы-ерекше педагогикалық жүйе
3. Исабеков А. Е. Бала тәрбиелеудегіотбасы мен балабақшасабақтастығы//Уральский научный вестник. – 2017. – Т. 2. – №. 5. – С. 012-014.
4. Макенова Ж. Б., Нургалиева Н. Н. Балабақша мен отбасы қарым-қатынасының замануи мәселелері