“Yassawi” инкубациялық бағдарламасы

Айдана Нұрғали

Кіріспе

Қазіргі уақытта әлемде инновациялар мен кәсіпкерлік қызметтер экономиканың дамуына елеулі үлес қосуда. Әсіресе, жоғары оқу орындарында студенттердің бизнес-инкубаторлары мен стартап жобаларын қолдау маңызды бағыттардың бірі болып табылады. Қожа Ахмет Ясауи атындағы Халықаралық қазақ-түрік университетінде жүзеге асырылып жатқан Yassawi инкубациялық бағдарламасы студенттер мен қызметкерлердің инновациялық идеяларын дамытуға және бизнес стартаптарын іске асыруға бағытталған тиімді құрал болып табылады. Бағдарлама 2022 жылы басталып, өз бастамаларын жүзеге асыру үшін қысқа уақыт ішінде үлкен жетістіктерге жетті. Бұл мақалада бағдарламаның негізгі жетістіктері, оның құрылымы, әрі қарай даму перспективасы туралы жан-жақты баяндалады.

Yassawi инкубациялық бағдарламасының ерекшеліктері мен құрылымы.     Yassawi инкубациялық бағдарламасы – бұл студенттер мен қызметкерлердің инновациялық идеяларын жүзеге асыруға мүмкіндік беретін кешенді жүйе. Бағдарлама өз қатысушыларына бизнес жасауға қажетті дағдыларды үйретумен қатар, оларға нарықта өз жобаларын жүзеге асыру үшін нақты қолдау көрсетеді. Бағдарламаның маңызды ерекшелігі – бұл бизнесті тек білім беру жағынан емес, практикалық тұрғыдан да қолдайтын ортаны қалыптастыру. Бағдарлама аясында студенттер стартап жобаларын әзірлеу, оларды инвестицияларға тарту, нарыққа шығару бойынша нақты тәжірибе алады.

Бағдарламаның жетістіктері мен нәтижелері. Yassawi инкубациялық бағдарламасы 2022 жылдың қыркүйек айында іске қосылды және осы уақыт ішінде көптеген табыстарға қол жеткізді. Бағдарламаға 400-ден астам студенттер мен қызметкерлер тіркеліп, олардың 46 студенті мен 5 қызметкері бағдарламаны аяқтады. Сонымен қатар, 22 жоба сәтті аяқталып, сертификатталды. Бұл жобалар ішкі және сыртқы нарықтарда өз орнын табуға мүмкіндік алды.

Бағдарлама аясында 30-дан астам іс-шаралар ұйымдастырылды, оның ішінде семинарлар, тренингтер, демо-күндер, хакатондар, форумдар мен мастер-класстар бар. Бұл іс-шаралар қатысушылардың білімін жетілдіруге, жаңа кәсіби байланыстар орнатуға, әрі нарықтың талаптарына сәйкес дайын болуға көмектесті. Әсіресе, стартаптардың дамуына арналған арнайы тренингтер мен бизнес-жоспарларды құру бойынша семинарлар үлкен сұранысқа ие болды.

Жобаларды таныстыру және сертификаттау процесі

Yassawi инкубациялық бағдарламасы аясында сәтті аяқталған жобалар түрлі көрмелерде және форумдарда таныстырылды. Бұл жобалардың инвесторлар мен кәсіпкерлер алдында таныстырылуы өте маңызды болды, себебі бұл нарықта жобалардың танымал болуына және қосымша қаржыландыру көздерін тартуға мүмкіндік берді. Эксперттер мен инвесторлар қатысқан іс-шаралар қатысушылар үшін жаңа мүмкіндіктердің есігін ашты. Жобалар сертификатталғаннан кейін олар ресми түрде нарыққа шықты, бұл оларды коммерцияландыру үшін маңызды қадам болды.

Әріптестік және қолдау жүйесі. Бағдарламаның табысты іске асуына Түркістан облысының түрлі мемлекеттік және жеке серіктестерінің қолдауы әсер етті. Түркістан облысының Цифрландыру және қоғамдық даму басқармасы, “Атамекен” Кәсіпкерлер палатасы, Түркістан IT Hub сияқты ұйымдармен жасалған меморандумдар бағдарламаның тиімділігі мен нәтижелілігін арттырды. Осы серіктестіктердің арқасында бағдарламаның аясын кеңейтуге және қатысушыларға жаңа мүмкіндіктер ұсынуға мүмкіндік туды.

Коммерцияландыру және зияткерлік меншік. Бағдарлама аясында ғылыми және инновациялық жобалардың коммерциялануы маңызды бағыттардың бірі болып табылады. Студенттер мен ғалымдар өздерінің ғылыми жобаларын ғана емес, сонымен қатар жаңашыл идеяларын да коммерцияландыру мүмкіндігін алады. Бұл үшін арнайы маркетингтік зерттеулер, құжаттамалық сүйемелдеу қызметтері, патенттеу және зияткерлік меншік құқықтарын қорғау жұмыстары ұйымдастырылады. Университет ғалымдары мен студенттеріне патент алу бойынша кеңес беріліп, олардың ғылыми жаңалықтарын өндіріс орындарына енгізу үшін қажетті қадамдар көрсетіледі.

Стартаптарды қаржыландыру және инфрақұрылым. Стартап жобаларды қаржыландыру мәселесі – бұл кез келген инновациялық бағдарламаның маңызды құрамдас бөлігі. Yassawi инкубациялық бағдарламасы аясында перспективалы жобаларға қаржыландыру көздерін тарту үшін түрлі шаралар қабылданды. Университет тарапынан ғана емес, сонымен қатар сырттан да қаржыландыру көздері тартылды. Бұл жобаларды дамытуға, жаңа өнімдер шығаруға және оларды нарыққа шығару үшін қажетті құралдар мен ресурстарды қамтамасыз етуге мүмкіндік берді.

Сондай-ақ, университетте инновациялық инфрақұрылым мен бизнес-инкубатор құруды дамыту мақсатында арнайы бағдарламалар ұйымдастырылды. Бұл стартаптарға қолдау көрсететін орталықтар, кеңес беру қызметтері мен бизнес-инкубаторлардың қызметтері стартап жобаларды жүзеге асыру үшін маңызды рөл атқарады.

Білім алушылардың кәсіпкерлік дағдыларын дамыту. Yassawi инкубациялық бағдарламасының тағы бір маңызды аспектісі – білім алушылардың кәсіпкерлік дағдыларын дамыту. Бағдарлама барысында студенттерге бизнестің негіздері мен кәсіпкерлік мәдениеті туралы дәрістер оқылып, іс-шаралар ұйымдастырылды. Сонымен қатар, стартаптарды басқару және нарыққа шығару бойынша тренингтер өткізіліп, қатысушыларға бизнестің түрлі қырлары туралы практикалық білім берілді.

Болашаққа көзқарас және даму перспективалары. Yassawi инкубациялық бағдарламасының болашағы зор. Бағдарламаның қатысушылары мен стартаптары еліміздің кәсіпкерлік экожүйесіне өз үлестерін қосып, жаңа инновациялық өнімдер мен қызметтер нарығына шығады. Бұдан басқа, бағдарламаның аясында ғылыми жобалардың коммерциялануына, жаңа жұмыс орындарының құрылуына және өңірдің экономикалық дамуына ықпал ететін жаңа мүмкіндіктер ашылады.

Болашақта бағдарлама аясында тек студенттер ғана емес, сонымен қатар жас ғалымдар мен кәсіпкерлерге де қолдау көрсету жоспарлануда. Бағдарлама ауқымын кеңейту, жаңа бизнес-модельдер мен стартаптарды дамыту бойынша шаралар қабылданатын болады.

 Қорытынды

Yassawi инкубациялық бағдарламасы – бұл студенттер мен ғалымдардың инновациялық идеяларын жүзеге асыруға, стартап жобаларын нарыққа шығарып, коммерцияландыруға мүмкіндік беретін маңызды құрал. Бағдарлама студенттердің кәсіпкерлік дағдыларын дамыта отырып, оларға нарықта бәсекеге қабілетті болуға мүмкіндік береді. Бұл бағдарлама Қазақстанның болашақ кәсіпкерлеріне қажетті білім мен ресурстарды ұсыну арқылы экономикалық дамуға елеулі үлес қосуда. Алдағы уақытта бағдарламаның аясында жаңа жобалар мен бастамалардың жүзеге асырылуы, сондай-ақ кәсіпкерлік саласындағы инновациялық жобалардың дамуы жалғасын табатыны сөзсіз.