“Сыр сандық” Сәкен Сейфуллин
Сәкен Сейфуллиннің “Сыр сандық” өлеңі — ақынның терең ойға толы, философиялық туындысы. Бұл өлең адамның ішкі әлемі мен оның сырлары туралы, адамдардың бір-біріне деген сенімдері мен қарым-қатынастарының нәзік қырларын ашуға арналған. Өлеңде сыр сандық символы адамның ішкі жан-дүниесін, жүрегінде сақталған құпияларын, ойларын білдіреді.
Өлеңнің негізгі идеясы:
“Сыр сандық” арқылы Сейфуллин әрбір адамның жан-дүниесі құпия сырларға толы екенін жеткізеді. Әр адамның ішкі әлемі өзінше бір әлем, оны түсіну және ашу оңай емес. Сейфуллиннің бұл туындысы адамдардың бір-біріне деген сенімі мен ашықтығын, ішкі сырларын бөлісу тақырыбын көтереді. Ақын адамның жүрегі құпия сырларға толы сандық іспеттес екенін айтып, сол сырды түсіне білу — ерекше қасиет деп түсіндіреді.
Өлеңнің мазмұны:
Ақын адамды сыр сандыққа теңейді. Әр адамның жүрегінде ашылмаған сыр, түкпір-түкпірінде жасырылған ойлар, сезімдер бар. Алайда бұл сыр сандықты кез келген адам аша алмайды, тек жақын адам, сенімді дос немесе сырлас кісі ғана оның ішіндегі құндылықтарды көре алады. Өлеңнің әрбір жолы сол сенімді, жақындықты сақтаудың маңыздылығын көрсетеді.
Өлеңнің көркемдік ерекшелігі:
- Метафора: Өлеңнің басты метафорасы — “сыр сандық”. Адамның жүрегі, ішкі сезімдері сандыққа теңеледі, ал оның сырын ашу үлкен жауапкершілікті талап етеді.
- Аллегория: Адамның жан-дүниесі, оның ішкі әлемі сандыққа салыстырылады. Бұл аллегория арқылы Сейфуллин адамның ішкі дүниесінің тереңдігін көрсетеді.
- Психологиялық толғаныс: Өлеңде адамның ішкі күйзелісі мен сырды ашу мәселелері философиялық тұрғыдан терең талданады.
Тәрбиелік мәні:
Сейфуллиннің бұл өлеңі сенім, шынайылық, достық пен ішкі жан-дүние тазалығын құрметтеуді дәріптейді. Өлең оқырманды адамның ішкі әлеміне ұқыпты қарауға, оның құпиясын сақтай білуге, әр адамның сезімдеріне құрметпен қарауға шақырады.
Қорытындысында, “Сыр сандық” өлеңі адамның ішкі әлемі мен сырын түсіну және оны бағалау мәселелерін көтеріп, әр адамның жан дүниесі қаншалықты нәзік әрі терең екенін көрсетеді.
