Рсалиева Жанат Мухамбеталиевна
Кестелік қосу және азайту – математикалық операциялар, олар көбінесе бастапқы арифметикалық дағдыларды дамыту үшін қолданылады. Мұндай кестелер оқушыларға сандарды жылдам қосып, азайтуға үйретуге көмектеседі. Мысалы, көбінесе 1-ден 10-ға дейінгі сандарды қосу мен азайту кестелері қолданылады. Бұл кестелерді қолдану есептерді жылдам және дәл шешуге мүмкіндік береді.
Кестелік қосу
Қосуға арналған кестелерде 1-ден 10-ға дейінгі сандарды қосу нәтижелері көрсетіледі. Мұндай кестелер оқушыларға қосу ережелерін жаттауға, сондай-ақ ауызша қосу дағдыларын жетілдіруге көмектеседі.
Қосуға арналған кесте:
| + | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 |
| 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 |
| 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 |
| 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 |
| 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 |
| 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 |
| 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 |
| 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 |
| 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 |
| 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 |
Бұл кестеде әрбір жол мен баған сандарды қосу арқылы алынған нәтижелерді көрсетеді. Мысалы:
- 4 + 5 = 9
- 7 + 3 = 10
Кестелік азайту
Азайту кестесі қосу кестесіне қарағанда сандарды алу (азайту) операциясын орындауға арналған. Бұл кестелер арқылы оқушылар сандарды жылдам азайтуға үйренеді.
Азайтуға арналған кесте:
| — | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 0 | -1 | -2 | -3 | -4 | -5 | -6 | -7 | -8 | -9 |
| 2 | 1 | 0 | -1 | -2 | -3 | -4 | -5 | -6 | -7 | -8 |
| 3 | 2 | 1 | 0 | -1 | -2 | -3 | -4 | -5 | -6 | -7 |
| 4 | 3 | 2 | 1 | 0 | -1 | -2 | -3 | -4 | -5 | -6 |
| 5 | 4 | 3 | 2 | 1 | 0 | -1 | -2 | -3 | -4 | -5 |
| 6 | 5 | 4 | 3 | 2 | 1 | 0 | -1 | -2 | -3 | -4 |
| 7 | 6 | 5 | 4 | 3 | 2 | 1 | 0 | -1 | -2 | -3 |
| 8 | 7 | 6 | 5 | 4 | 3 | 2 | 1 | 0 | -1 | -2 |
| 9 | 8 | 7 | 6 | 5 | 4 | 3 | 2 | 1 | 0 | -1 |
| 10 | 9 | 8 | 7 | 6 | 5 | 4 | 3 | 2 | 1 | 0 |
Бұл кестеде әрбір жол мен баған сандарды азайтудың нәтижелерін көрсетеді. Мысалы:
- 8 — 3 = 5
- 10 — 7 = 3
Кестелік қосу және азайту қалай қолданылады?
- Жылдам есептер шешу: Оқушылар қосу мен азайту амалдарын жылдам орындау үшін осы кестелерді пайдаланады.
- Жаттау мен қайталау: Бұл кестелер оқушылардың математика бойынша жаттығуларын арттырып, дағдыларын жақсартуға көмектеседі.
- Күнделікті өмірде қолдану: Кестелік қосу мен азайту күнделікті есептеулерде (ақша санау, уақытты есептеу және т.б.) жиі қолданылады.