ДЕНЕ ШЫНЫҚТЫРУ ПӘНІНЕН ҚАШЫҚТЫҚТА ОҚЫТУ КЕЗІНДЕ СМАРТ ТЕХНОЛОГИЯЛАР ЖӘНЕ ӘРТҮРЛІ ПЛАТФОРМА, ПРОГРАММАЛАР АРҚЫЛЫ БІЛІМ БЕРУ КОНТЕНТІН ТИІМДІ ҚОЛДАНУ ӘДІС-ТӘСІЛДЕРІ

ХХІ ғасыр – технологиялар ғасыры болып отырғаны бәрімізге аян.. Мобильдік құрылғылар, Интернет желілері өмір сүрудің қарапайым күнделікті дағдысына айналып, ақпараттық технологияадам өмірінің маңызды бөлшегі болып кірігіп кетті. Сандық қоғам, сандық орта қалыптасты. Дамыған мемлекеттер технологияларды адам игілігіне пайдалану мүмкіндіктерін мейлінше арттырып жатыр. Интернет желілері адамның әр түрлі бағытта дамуына мол мүмкіндік береді.

Жаңартылған білім беру бағдарламасы негізінде оқыту мен оқу тәжірибесіндегі заманауи басқарудағы инновациялық қадамдар мен педагогикалық тиімді әдіс – тәсілдерін тәжірибеде қолданудың маңызы зор. Бұл бағытта оқушылардың алған білімдерін өмірде пайдалана білу, ұжымда, топтарда жұмыс істеу барысында логикалық, шапшаң есептеу қабілеттерін, сыни ойлауын, функционалдық сауаттылығын дамытып, оқушылардың алған білімдерін іске асыра білуіне, танымдық белсенділігін арттыруға септігі тиеді. Және бәсекеге қабілетті тұлға қалыптастырудың қадамы сынды.

Әлеуметтік желілер арқылы адамның өзінің барлық мүмкіндіктерін жүзеге асыруына жол ашылып берілді. Білім беру саласында дәстүрлі оқыту электронды оқытуға, электронды оқыту Smart оқытуға ауысты.
Орта білім беруде оқушылардың өздігінен дербес білім алуына басымдық берілсе,біліктілік арттыру жүйесінде қашықтықтан оқыту кеңінен қанат жайды. Ендігі міндет – сол алған білімнің адамға қызмет етуіне мүмкіндік беретін Smart оқыту ортасын дамыту болып табылады.
Адамның жақсы білім алуын, табысты оқуын, ақыл-ойының дамуын жоғары
дәрежеде ұйымдастыру егеменді елімізді одан әрі дамытатын азаматтарды тәрбиелеуде маңызды қадам болып табылады.

Қазіргі әлемде жай ғана сауаттылық жеткіліксіз болып қалғаны бәрімізге мәлім. Сондықтан ақпараттық мәліметтер ағыны күшейген заманда ақыл-ой мүмкіндігін қалыптастырып, оқушылардың қабілетін, талантын дамыту білім беру мекемелерінің басты міндеті болып отыр.

Елбасымыздың Жолдауында: «Біздің азаматтарымыз үнемі ең озық жабдықтармен және ең заманауи өндірістерде жұмыс жасау машығын меңгеруге дайын болуға тиіс», – деген болатын.

Қазіргі заманғы ақпараттық қоғам біртіндеп Смарт-қоғамға (Smart Society) қадам басып келеді. ЭЕМ мүмкіндіктерінің өте жылдам дамуы мен ақпараттық технологиялардың барлық салаларда кеңінен қолданылуымен ерекшеленеді. Бұның нәтижесінде компьютерлерді қолдауға қатысты мәселелерге көзқарастар түбегейлі өзгерістерге ұшырауда. Осы жағдайлар оқу үрдістеріне де қатысты болып, білім берудің классикалық принциптерінен бас тартпай білім беру жолдары мен әдістерін сапалы өзгерту мүмкіндіктерін туғызады.

Технологияның қарқынды дамуы біздің сөздік қорымызға жаңа ұғымдарды енгізді. Солардың қатарында үлкен де, кіші де жиі қолданатын Смартфон, (Smart-Phone), Smart теледидар (Smart-TV) т.б. атауға болады. Сонымен «Smart» дегеніміз не? Smart ағылшын тілінен аударғанда «ақылды» деген мағынаны білдіреді. Ал технологиялық сипатта да осы мағынада жұмсалады. Яғни, ақылды технология, ақылды техника, пайдалануға ыңғайлы, мейлінше ықшам, көп функциялы құрылғыларды атаймыз. Ал педагогикалық үдеріс тұрғысынан қарастыратын болсақ, оқытудың бұл түрі электронды оқыту, мобильді оқыту, кез келген жерде, кез келген ортада оқыту деген мағынада жұмсалады.

Smart оқыту – оқытудың жаңа түрі, қарқынды дамып келе жатқан бірегей үдеріс. Бұл әлеуметтік желілер арқылы білім алу, алмасу, жеке тұлғалық ерекшеліктерді ескере отырып оқыту қызметі, оқушыға бағытталған, бағдарланған, орталықтандырылған оқыту ортасы, ең соңында Smart құрылғыларды пайдалана отырып оқыту деген тұжырымдарды қамтиды. Aлдымен Smart, технология ретінде танылып дамыды. Біз ең бірінші, мобильді құрылғы мен Smart технологияның ара жігін ашып алайық.

Моbile – ағылшын сөзі «қозғалмалы», «икемді» деген мағынан береді. Мәселен, бұл сөз автомобиль, аэромобиль, мобильді телефон деген сөздерде жиі кездеседі. Сонымен мобиль – адам әрекетін жеделдететін, қандай да бір затқа шапшаң қол жеткізуге мүмкіндік беретін құрылғы. Қазір біз өмірімізді осы мобильдік құрылғыларсыз мүлдем елестете алмаймыз. Ақпараттың мобильдік құрылғылар арқылы дамуы ақпараттық ортаның қарқынды дамуына, сол арқылы мобильдік құрылғыны пайдаланушылар санының бірнеше есе артуына алып келді. Соған байланысты интернет дамыды, сымсыз интернет пайда болды, осыған орай мобильдік құрылғының қосымшаларын үлкен қарқынмен дамытып отырған әлемдік нарық қалыптасты.

Жаңартылған бағдарлама бойынща смарт технология арқылы оқу үрдісінің тиімділігін қамтамасыз ететін негізгі фактор – оқушылардың сабаққа қызыға қосылуы. Ол үшін жаңа, қызықты ақпараттық технологияларды, электронды қосымшалары бар оқу-әдістемелік құралдарды пайдаланып оқушылардын қызығушылығын ояту керек деп ойлаймын.Дене шынықтыру сабағында тақырыпқа сай қызықтыда, аннимациялық бейнероликтерді көрсету  арқылы сабаққа деген назарын бұру.

Сабақта цифрлық технологияларды қолдану:

оқушының жеке және танымдық қабілеттірінің дамуына,

шығармашылық жетілуіне жол ашады;

білім алуға деген ынтасын жақсартады;

интернет желісіндегі түрлі ақпараттарды қолдана білу және іріктеу дағдысын дамытады.

Ал қашықтықтан білім алатын оқушылар үшін цифрлық технологиялар – ең басты  көмекші болып табылады.

Дене шынықтыру тәрбиесі дегеніміз адам денсаулығын сақтау мен нығайту және дененің дұрыс дамып қалыптасуына жеткізу.
Дене шынықтыру тәрбиесінін максаты — салауатты өмір сүру негіздерін білу және ұстану, өз еркімен дене шынықтыру және спортпен шұғылдану дағдыларын қалыптастыру.
— денсаулықты нығайтуға және дене шынықтыруды дұрыс дамытуға ықпал жасау;
— табиғи қозғалтқыш қасиеттерді дамытып жетілдіру;
— дене шынықтыру мен жүйелі шұғылдануға тұрақты қызығушьшық пен қажеттілікті тәрбиелеу;
— табиғат күштерімен балалар денесін шынықтыру (күн, су, ауа)
— ақыл-ой және дене еңбегіне қабілеттілікті жетілдіру;
— гитиеналық дағдыларды қалыптастыру.
Дене шынықтыру тәрбиесінің мазмұны жас ұрпақты дене шынықтыру мәдениетінің әр түріне, әскери-өнер әрекеттеріне қатысуын, адам денесінің оның ақыл-ой, сезім, еріктерімен үйлесімді дамуын қамтиды.

Өзімнің қолданыста жүрген программаларым Powtoon, Youtobe, Whatsapp, Inshot, арқылы аннимациялық бейнероликтар жасадым.

Powtoon программасы–  PowToon онлайн қызметі Power Point бағдарламасына арналған слайдтары бар бейне немесе файл түрінде сақталатын аннимациялық презентациялар құруға арналған. Қызмет ағылшын тілінде, бірақ онымен жұмыс істеу үшін осы тілді білудің орташа деңгейі жеткілікті. Оның тиімдісі әртүрлі аннимация, презентация, видеомонтаж, көптеген детальдары бар программа. Бұл программа арқылы аннимацияның әртүрлі эмоцияларға, қимыл-қозғалыстарды өзгертіп көрсетуге болады және Full-HD, HD форматында анық сапасы өте жоғары жасалынады.

Презентация құру төрт кезеңнен тұрады:

Пішімді таңдау. Қол жетімді: инфографика, комикстер, қара-ақ түсті графика немесе іскери стильдегі презентация. Екінші жағдайда PowToon-да басым болатын мультфильмдік иллюстрациялардың орнына кеңседе көрсетуге қолайлы слайдтар ұсынылады.

Үлгіні таңдау. Форматтардың әрқайсысы үшін 5-6 слайдтан тұратын бірнеше бланкілер ұсынылады, олар үшін өз кезегінде бірнеше дизайн нұсқалары дайындалды. Ұсынылған слайд шаблондары бір нәрсені ұнатпаса, қорқынышты емес – келесі кезеңде оларды өңдеуге болады.

Өңдеу. Редактор – оқу материалдарын құрудың негізгі құралы. Редактор функционалды, бірақ оны анықтау қиын емес: алдыңғы қадамда таңдалған шаблон бөлек слайдтарға бөлінеді, онда сіз енді фонды, графиканы, қаріптерді, музыканы, визуалды эффектілерді және т.б.

Экспорттау. Дайын презентацияны PDF файлы, Power Point презентациясы немесе MP4 форматындағы бейне түрінде сақтауға болады. Материалдарды әлеуметтік желілерде немесе басқа қызметтерге орналастыру мүмкіндігі де бар.

PowToon-тің шығармашылық қабілеттері өте көп: графикалар мен диаграммаларды слайдқа енгізу сияқты әдеттегіден басқа, одан да қызықты, мысалы, микрофон арқылы жазуға немесе аудио файл ретінде жүктеуге болатын дауыстық түсініктеме қосу.Саундтрек пен бейне ретін синхрондау үшін бейнені монтаждау дағдылары қажет – бұл, мүмкін, редактордағы 5 минут ішінде игерілмейтін жалғыз функция. Бұрын қандай да бір видео редактормен жұмыс істегендерге қиындықтар болмайды.

Осы программа арқылы жасалынған бейнеролигімді көрсетіп кетейін ол үшін мына ссылкаға кіріп қарасаныздар болады

https://youtu.be/4HXBLBHx-_E

Келесі программа:

INSHOT программасы– оның тиімдісі түсірілген фото, видеоларды осы программаға жүктеу арқылы әртүрлі өзгертулер енгізе аласыздар.

InShot редакторы – бұл Instagram,Youtube-ге жүктегіңіз келетін бейнені жақсарту үшін арнайы жасалған фото және видео өңдеуге арналған қосымша. Сондай-ақ, редактордың көмегімен сіз фотосуреттерді жақсарта аласыз және, әрине, өңделген файлдарды құрылғының жадына сақтай аласыз.

Бейнені өңдеу бөлімінде сіз көптеген қызықты құралдарды таба аласыз.

Мысалы, егер видео тігінен жазылған болса, суретті ортасына келтіріп, үлкейтуді немесе суреттің артында бұлыңғыр эффект жасауды таңдауға болады. Сондай-ақ, сүзгілерді қолдануға, мәтін енгізуге, музыка қосуға, тіпті эмоджзилерді қосуға болады. Аяқтағаннан кейін бейнені сақтағыңыз келетін сапаны таңдай аласыз.

Фотосуреттерді өңдеу үшін сіз көптеген нұсқаларды таба аласыз. Сіз кескінді қиып алуға, оннан астам түрлі сүзгілерді қолдануға, жарықтығы мен қанықтылығын өзгертуге, жүздеген стикерлер қосуға және тағы басқаларға болады. Қысқаша айтқанда, сіз өзіңіздің фотосуретіңізге жаңа көрініс бере аласыз.

InShot редакторы – әдемі мазмұн құруға бағытталған бейнелер мен фотосуреттерді өңдеуге және оларды құрылғының жадына тікелей сақтауға мүмкіндік беретін қуатты сурет және бейне редакторы.

Осы программа арқылы жасалынған бейнеролигімді көрсетіп кетейін ол үшін мына ссылкаға кіріп қарасаныздар болады

5-9 сыныпқа арналған https://youtu.be/FVH3r4-vrkw

1-4 сыныпқа арналған https://youtu.be/qMi4i_LoydM

Келесі программа:

Youtube платформасы– оның тиімдісі түсірілген фото, видеоларды осы платформаға жүктеу арқылы барша ғаламторға жария ету.

Youtube – ең ірі ғаламдық бейне мұрағаты болып саналады. Күн сайын қызмет жаңа бейне файлдарды үнемі толтырып отырудың арқасында миллиондаған кірулер мен қаралымдарға ие болып келеді.

You-Tube қысқаша сипаттамалары.

Қызмет түрлі бейнелерді таратады, жеткізеді және сақтайды. Интернет-қолданушылар каталогтан таңдап, тақырыптық бейнелерді көруге, оларды бағалауға, түсініктемелер қалдыруға, достарына көрсетуге, өздерінің видеофайлдарын ресурста орналастыруға және редакциялауға мүмкіндік алады. You Tube әр түрлі сұраныстарға арналған ақпаратпен толтырылған: музыкалық бейнелер, көркем фильмдер, видеоблогтар, телехикаялар, жаңалықтар, танымдық бейнелер, мастер-кластар, видео шолулар, трейлерлер және басқа да көптеген мазмұндар жүктелген.

Арналар:

Мұны YouTube бір видео авторымен жинақ деп атайды. Ресурстың кез-келген пайдаланушысы өзінің Интернет-арнасын құра алады, оның шеңберінде мақсатты аудиторияға арналған бейне контентті жүктеуге болады. Егер сізге қандай да бір автордың жинағы қызықтыратын болса, «Жазылу» белгішесін басуға болады. Осыдан кейін бейне хостинг жүйесі арнада жаңа бейнелер пайда болған кезде сізге хабарлайды.

You-Tube-те бейне блогтарын қалай жасауға болады:

Егер сіз өзіңіздің жеке мазмұныңызбен бөліскіңіз келсе, онда YouTube арнасының тартымды дизайнын жасаудан бастауыңыз керек.

Егер сіздің жобаларыңыз тақырып бойынша ерекшеленетін болса, бір есептік жазбада бірнеше арнаны жасауға болады.

Аватарыңызды (жоғары сапалы сурет) Google есептік жазбаңызға жүктеңіз.

Баннерге коллажмен немесе арнаның тақырыбына сәйкес фотосуреттермен безендіру арқылы тартымды көрініс беріңіз (парақтың жоғарғы жағындағы ұзын сурет).

YouTube арнасының қызықты тақырыбын және ақпараттық сипаттамасын таңдаңыз.

Өзіңіздің жазылушыларыңызбен сәлемдесетін және оларды блогыңызды көруге сендіретін қысқа трейлер жасаңыз.

Басқа пайдаланушыларды тарту үшін үй бетінің параметрлерін оңтайландырыңыз.

You-Tube бейне редакторы:

Материалды автоматты түрде түзету, жарықтықты және бейне реттілігі үшін контраст параметрлерін орнату;

бейнені айналдыру;

бейнеге музыканы, мәтінді, фотосуреттерді қосу;

сүзгілерді қолдану;

кадрлар / фотосуреттер арасындағы ауысуларды орнату;

бейненің саундтрегін реттеу;

рамаларды құрастыру, оларды өңдеу, кесу және желімдеу (500 фотосуретке дейін және 50 бейне дейін);

бейненің тақырыбын құру;

кескінді тұрақтандыру;

видеоның үдеуі мен тежелуі.

Бұл платформа арқылы біз Иншот поутон программалары арқылы жасалған аннимациялық видео сабақтарымызды жүктеп оны ссылка түрінде оқушыларға тарата аламыз. Ол үшін біздің Гугл аккаунт тіркелген болу керек.

Powtoon-InShot-Youtube- Whatsapp желісі арқылы  дайындаған видео сабақтарымызды оқушыларға жібере аламыз және күнделік, онлайн-мектеп, білім-ленд оқу платформаларына ссылка түрінде оқу тапсырмасын бере аламыз.

2020 жылдың 8 сәуірінде Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев «Бірлесе білген ел бәрін жеңеді» мақаласында: «Кез келген қиындық адамды тығырықтан шығуға, өзгеше ойлауға, қалыптасқан жұмыс тәсілдерін жетілдіруге бастайды. Ал бұл ғылым мен технологияны дамытуға, сергек өмір салтын қалыптастыруға алып келеді.

Алғашында барлығымызға яғни ұстазға да, оқушыға да,ата-анаға да қиын болды. Бірақ ұстаздарымыз өз ісінің үлкен шеберлері екендігін дəлелдеді. Бала оқытудың оңай іс еместігін ата-аналар қауымыда мойындап жатты. Ұстаз мəртебесі қашанда биік тұратындығы дəлелденіп жатты.

Ұлт ұстазы , өткен ғасырдағы қазақ руханиятының көшбасшысы Ахмет Байтұрсынұлы:”Мектептің жаны -мұғалім. Мұғалім қандай болса,мектебі сондай болмақшы, яғни мұғалім білімді болса,”ол мектептен балалар көбірек білім біліп шықпақшы. Солай болған соң, ең əдемі, мектепке керегі -білімді,педагогика,методикадан хабардар,оқыта білетін “мұғалім” депті. Арада бір ғасыр өтсе де ,Алаш арысының бұл сөзі өз қадірін жоғалтқан жоқ. Отанымыздағы барша балаға қашықтықтан білім беріп, тəрбие тағылымын дарытып келе жатқан мыңдаған мұғалім қауымына қажырлы еңбектеріңіз жана берсін дегім келеді.

Терең білім –тәуелсіздігіміздің тірегі, ақыл-ой –азаттығымыздың алдаспаны деген Елбасы Н.Ә.Назарбаевтың сөзімен қортындылағым келеді.

Әдебиеттер тізімі:

1. Білім беру ұйымдарына электрондық оқыту жүйесін енгізу жағдайында педагогтардың біліктілігін арттыруды ұйымдастыру әдістемесі / Ахметова Г.К., Караев Ж.А., Мухамбетжанова С.Т. // Алматы:АҚ «ҰБАО «Өрлеу», 2013.

2. Қазақстан және ТМД елдеріндегі білім беруді ақпараттандырудың IV Халықаралық форумының ғылыми мақалалар жинағы (18-19 бет.38-39 бет. 118-119 бет. 460-461 бет).

3. Журнал «Мектеп» № 11(6 бет)

4. Youtube powtoon Inshot сайтынан алынды.