Электр заряды. Зарядттың беттік және көлемдік тығыздығы. Зарядтың сақталу заңы. Кулон заңы

2. Зарядттың беттік және көлемдік тығыздығын сипаттай отырып зарядтың сақталу заңы мен Кулон заңына есептер  шығару

3. Кулон заңы және электр зарядының сақталу заңына байланысты деңгейлік есептерді шығару

2. Зарядттың беттік және көлемдік тығыздық формулаларын қолданып зарядтың сақталу заңы мен Кулон заңына жұптық есептерді  шығарады.

3.  Кулон заңы және электр зарядының сақталу заңдар ұғымын пайдаланып, деңгейлік есептерді шығару

Сабақ барысы

7 мин

Психологиялық ахуал «Шаттық шеңбері» (оқушылар бір-біріне тілек айтып, көңіл-күйін көтеріп,бауырмалдығын оятады)

Топтарға біріктіру:  «Мозайка» әдісі негізінде жүргізіледі. Оқушылар карточкалар алып, жазылған мәлімет, жұмбақ бойынша топқа бірігеді.

Сынып 3 топқа бірігеді:

I  Кулон заңы

II Нүктелік заряд

III Көлемік тығыздық

Үй тапсырмасын тексеру:  «Миға шабуыл» әдісі

Мақсаты: Өткен тақырып бойынша оқушылардың материалды игеру деңгейін тексеру.  Оқушының логикалық ойлау қабілетін дамыту, ұқыптылыққа, мұқияттылыққа, сезімталдыққа үйрету.

1.      Температура дегеніміз не?

2.      Жұғу, қылтүтіктік деп қандай құбылыстарды айтады?

3.      Термодинамиканың I заңын изопроцестерге қалай қолданамыз?

4.      Идеал газ күйінің негізгі теңдеуі қандай?

5.      Гигрометрдің және психрометрдің көмегімен қандай шаманы анықтай аламыз?

6.      Сұйықтың беткi қабатының қасиеттерi қандай?

Қалыптастырушы бағалау: Әр топ  бір-бірін бағалайды

Сабақтың мақсатын анықтау: Тапсырмамен дескрипторды сәйкестендіріп бағалай критерийін шығарамыз

23 мин

Ойлау деңгейі – білу және түсіну, талдау, қолдану.

Белсенді оқу әдісі – «Өрмекші» әдісі.

Берілген есепті топ ішінде орындап, жаңа материалды пысықтап, түйінді ойларды өрмекші ішіне жазып постерді қорғайды. Өрмекшінің басына есептің тапсырмасын жазады, денесіне керек формуласын, аяқтарына өлшем бірліктерін ХБЖ-ге айландырып, шешімдерін жазады.

Мақсаты: Жұмыстары туралы талқылап, идеасымен бөлісіп, ынтымақтастығын арттырады.

Жұмыс формасы– топтық, топпен бірігіп тапсырманы орындайды. Әр топ есептерін жүйелі кезең бойынша шығарып, әр кезеңін әрбір оқушы айтып қорғайды.

Дағдыларын дамыту –оқылым, жазылым,айтылым.

Саралау: диалог және қолдау көрсету

Бағалауды ұйымдастыру формасы: өзара бағалау, мұғалімнің бағалауы.

Тапсырма №1.1

1 топ – Қандай құбылысты электрлену деп атайды?

2 топ – Диэлектриктерді қандай әдіспен электрлейді?

3 топ – Зарядтың сақталу заңы мен Кулон заңына тұжырымдама беріңдер

Тапсырма №1.2.

1-есеп. Бір-бірінен 5 см арақашықтықта орналасқан 10 нКл және 15 нКл нүктелік зарядтардың өзара әрекеттесу күшін анықтаңдар.

2-есеп. Бір-бірінен 5 см арақашықтықта орналасқан бірдей екі нүктелік заряд 0,4 мН күшпен өзара әрекеттеседі. Осы зарядты анықтаңдар.

3-есеп. Бірі оң 15 мкКл зарядпен зарядталған, екіншісі -25 мкКл теріс зарядталған  екі бірдей шарды жанастырады және қайта 10 см арақашықтыққа алшақтатады.  Әр шардың зарядын және олардың жанасқаннан кейінгі өзара әркеттесу күштерін анықтаңдар.

Қалыптастырушы бағалау

Кері байланыс: Тапсырманы орындау барысында нені білдің?

Қандай қиындықтар туындады?

Нені білгің келді?

Оқушының қиындық туғызған сұрақтарын мұғаліммен бірге талқылайды

II. Жаңа материалды меңгеру.

Ойлау деңгейі – білу және түсіну, қолдану, талдау.

Белсенді оқу әдісі – «Ойлан, Жұптас, Бөліс».

Мақсаты:  Оқушылар тапсырманы өз бетінше қарастырып, жұптасып шешімін табады, тәжірибесімен бөліседі.  Оқушылардың есте сақтау қабілеті (мұқият тыңдалым) сақталады. Өз ойын ашық айта алады. Оқушылардың оқылым, айтылым, тындалым, жазылым дағдылары қалыптасады.

Жұмыс формасы –  жұптық.

Дағдыларын дамыту –оқылым, жазылым, айтылым.

Саралау–қорытынды

Бағалауды ұйымдастыру формасы: өзін-өзі бағалау, өзара бағалау

Тапсырма №2.

1-есеп

Ұзындығы 1м жіптің ұштарына ілінген массалары бірдей екі кішкене шарға 9·Кл заряд берілді. Олардың ауытқу бұрышы . Шарлардың массаларын анықтаңдар.

2-есеп

Зарядының беттік тығыздығы 16,7 мкКл/ шексіз жаөықтыққа жақын орналасқан нүкетедегі электр өрісінің көлемдік тығыздығын табыңыз. Ортаның диэлектрлік өтімділігі Е=2.

3-есеп

Жіпте массасы 20г зарядталған шар ілулі тұр. Шардың салмағы екі есе азаюы үшін шардан 5 см арақашықтықтақандай  зарядын орналастыру қажет? Шардың заряды Кл

Қалыптастырушы бағалау

Кері байланыс: «Бес саусақ» әдісі бойынша жүзеге асырылады.

III.Жаңа материалды меңгеру. Деңгейлік тапсырмалар

Ойлау деңгейі – білу және түсіну,қолдану, талдау.

Белсенді оқу әдісі – «Конверттегі есептер».

Мақсаты: Оқушылардың есте сақтау қабілеті, логикалық ойлауы артады. Өз ойын ашық айта алады.

Жұмыс формасы – жеке жұмыс.

Дағдыларын дамыту –оқылым, жазылым, ,айтылым.

Саралау– деңгейлік тапсырмалар бойынша.

Бағалауды ұйымдастыру формасы: өзара бағалау, мұғалімнің бағалауы.

Тапсырма №3.

«А» деңгейі

1. Бірінен-бірі 3  см қашықтықта тұрған әрқайсысы 10 нКл екі заряд өзара қандай күшпен       әсерлеседі?

2. 1 мкКл және 10 нКл екі заряд 9 мН күшпен біріне-бірі қандай қашықтықтан әсер етеді?

3. Егер шыны таяқшаның заряды 8*10 ^-8  Кл-ға тең болса, үйкелгенде одан қанша         электрон ажыратып алынған?

«В» деңгейі

1.Судың бірдей екі тамшысының біреуінде артық электрон бар. Тамшылардың өзара тебілу күші олардың бір-біріне тартылу күшіне тең. Тамшылардың радиустары қандай?

2. .Бір-бірінен 40  см қашықтықта бірдей екі шар орналасқан: олардың біреуіндегі заряд 9*10^-9 Кл. Шарларды бір-біріне тиістіріп қайтадан сол қашықтыққа орналастырады. Тиістіргенге дейінгі және тиістіргеннен кейінгі олардың әсер күшін табу керек

«С» деңгейі

1. 1*10^-8 Кл және 2*10^-8 Кл нүктелік зарядтар вакуумда бір-бірінен 1  м қашықтықта бекітілген. Зарядтарды қосатын түзудің бойында, олардың әрқайсысынан бірдей қашықтықта -3*10^-9 Кл заряды бар кішкене дене орналастырылған, сол денеге әсер ететін күштің модулі мен бағыты қандай болады?

Қалыптастырушы бағалау

Кері байланыс: «Баспалдақ»  әдісі бойынша  оқушылар өздерінің тапсырманы қалай орындай алғандарын  көрсетеді.

1- баспалдақ : тапсырмалар орындауда қателер жібердім

2 -баспалдақ : тапсырманы орындауда біраз қиындау болды

3- баспалдақ: тапсырмалар мен үшін оңай болды

Тапсырмалары бар конверттер

Өрмекші суреті бар постер

Тапсырмалары бар конверттер

«Бұлттар сөйлейді» тәсілі.

Мақсаты: жаңа мәліметті, идеяларды сұрақ-жауап арқылы жаза  отырып, қорытынды ойларын жинақтау мақсатында қолданамын.

Оқушылар өз ойлары жазылған стикерлерін суретке жабыстырады. Қиындық келтірген есептерді жазып талқылайды.

Жақсы түсінгені – жарқыраған күнге;

Орташа түсінгені – жаңбырға;

Түсінбегені – найзағайға;

Үйге тапсырма: §:28   170-беттегі тапсырмалар

Жаңа тақырыпты «Өрмекші» әдісі яғни постерді пайдаланып, «диалог және қолдау көрсету» арқылы оқушыларды саралаймын. Саралаудың бұл әдісінде диалог ретінде оқушы тақырыбын қорғайды. Және бір-біріне қолдау көрсету мақсатында жүйелі түрде қорғап шығады.  Сол арқылы оқушылардың ойлау, түсіну, айтылым дағдыларын жетілдіремін.

«Ойлан, Жұптас, Бөліс» әдісі арқылы саралаудың «қорытынды» түрімен анықтаймын.  Бұл тәсіл арқылы барлық оқушылардың қажеттілігіне қарай қол жетімді тапсырмаларын беру арқылы уақытты тиімді пайдалана отырып тапсырмаларады тез орындайтын оқушылардың ынтасының жоғары болатындығын байқаймын.

 «Конверттегі есептер» әдісі арқылы мен оқушыларды саралаудың «тапсырма» тәсілі арқылы саралаймын. Себебі, мұның құрамына деңгейі әр түрлі оқушыларға арналған тапсырмалар кіреді. Оқушылардың қажеттіліктеріне қарай тапсырманы дайындадым. Бұл оқушыларды ынталандырып, алға қарай жетелеуіне мүмкіндік береді.

«Өрмекші» әдісінде есептерді шығару барысында әр топ есептерін жазып, постерін қорғайды.  Қате жерлерін оқушылар бір-бірін туралайды, сосын өзім тексеріп шығамын.

«Ойлан, Жұптас, Бөліс» әдісінде оқушылар берілген есептерді шығарып бір-бірін бағалайды.

«Деңгейлік» есептерді жеке шығарып, тиісті бағаларын алады.

Барлық деңгейде балдарын жинақтап, деңгейлік есепті мұқият тексеріп оқушы бағалаймын.

Сабақта сергіту жаттығулары мен белсенді жұмыс түрлерін қолдану.

Осы сабақта қолданылатын

Қауіпсіздік техникасы ережелерінің тармақтары

Сабақ мақсаттары немесе оқу мақсаттары шынайы, қолжетімді болды ма?

Барлық оқушылар оқу мақсатына қол жеткізді ме?Егер оқушылар оқу мақсатына жетпеген болса, неліктен деп ойлайсыз?Сабақта саралау дұрыс жүргізілді ме?

Сабақ кезеңдерінде уақытты тиімді пайдаландыңыз ба? Сабақ жоспарынан ауытқулар болды ма және неліктен?

Сабақта ең жақсы өткен екі нәрсе (оқыту мен оқуға қатысты)?

1:

2:

Сабақтың бұдан да жақсы өтуіне не оң ықпал етер еді (оқыту мен оқуға қатысты)?

1:

2:

Осы сабақтың барысында мен сынып туралы немесе жекелеген оқушылардың жетістіктері/ қиыншылықтары туралы нені анықтадым, келесі сабақтарда не нәрсеге назар аудару қажет?

2. Зарядттың беттік және көлемдік тығыздығын сипаттай отырып зарядтың сақталу заңы мен Кулон заңына есептер  шығару

3. Кулон заңы және электр зарядының сақталу заңына байланысты деңгейлік есептерді шығару

2. Зарядттың беттік және көлемдік тығыздық формулаларын қолданып зарядтың сақталу заңы мен Кулон заңына жұптық есептерді  шығарады.

3.  Кулон заңы және электр зарядының сақталу заңдар ұғымын пайдаланып, деңгейлік есептерді шығару

Сабақ барысы

7 мин

Психологиялық ахуал «Шаттық шеңбері» (оқушылар бір-біріне тілек айтып, көңіл-күйін көтеріп,бауырмалдығын оятады)

Топтарға біріктіру:  «Мозайка» әдісі негізінде жүргізіледі. Оқушылар карточкалар алып, жазылған мәлімет, жұмбақ бойынша топқа бірігеді.

Сынып 3 топқа бірігеді:

I  Кулон заңы

II Нүктелік заряд

III Көлемік тығыздық

Үй тапсырмасын тексеру:  «Миға шабуыл» әдісі

Мақсаты: Өткен тақырып бойынша оқушылардың материалды игеру деңгейін тексеру.  Оқушының логикалық ойлау қабілетін дамыту, ұқыптылыққа, мұқияттылыққа, сезімталдыққа үйрету.

1.      Температура дегеніміз не?

2.      Жұғу, қылтүтіктік деп қандай құбылыстарды айтады?

3.      Термодинамиканың I заңын изопроцестерге қалай қолданамыз?

4.      Идеал газ күйінің негізгі теңдеуі қандай?

5.      Гигрометрдің және психрометрдің көмегімен қандай шаманы анықтай аламыз?

6.      Сұйықтың беткi қабатының қасиеттерi қандай?

Қалыптастырушы бағалау: Әр топ  бір-бірін бағалайды

Сабақтың мақсатын анықтау: Тапсырмамен дескрипторды сәйкестендіріп бағалай критерийін шығарамыз

23 мин

Ойлау деңгейі – білу және түсіну, талдау, қолдану.

Белсенді оқу әдісі – «Өрмекші» әдісі.

Берілген есепті топ ішінде орындап, жаңа материалды пысықтап, түйінді ойларды өрмекші ішіне жазып постерді қорғайды. Өрмекшінің басына есептің тапсырмасын жазады, денесіне керек формуласын, аяқтарына өлшем бірліктерін ХБЖ-ге айландырып, шешімдерін жазады.

Мақсаты: Жұмыстары туралы талқылап, идеасымен бөлісіп, ынтымақтастығын арттырады.

Жұмыс формасы– топтық, топпен бірігіп тапсырманы орындайды. Әр топ есептерін жүйелі кезең бойынша шығарып, әр кезеңін әрбір оқушы айтып қорғайды.

Дағдыларын дамыту –оқылым, жазылым,айтылым.

Саралау: диалог және қолдау көрсету

Бағалауды ұйымдастыру формасы: өзара бағалау, мұғалімнің бағалауы.

Тапсырма №1.1

1 топ – Қандай құбылысты электрлену деп атайды?

2 топ – Диэлектриктерді қандай әдіспен электрлейді?

3 топ – Зарядтың сақталу заңы мен Кулон заңына тұжырымдама беріңдер

Тапсырма №1.2.

1-есеп. Бір-бірінен 5 см арақашықтықта орналасқан 10 нКл және 15 нКл нүктелік зарядтардың өзара әрекеттесу күшін анықтаңдар.

2-есеп. Бір-бірінен 5 см арақашықтықта орналасқан бірдей екі нүктелік заряд 0,4 мН күшпен өзара әрекеттеседі. Осы зарядты анықтаңдар.

3-есеп. Бірі оң 15 мкКл зарядпен зарядталған, екіншісі -25 мкКл теріс зарядталған  екі бірдей шарды жанастырады және қайта 10 см арақашықтыққа алшақтатады.  Әр шардың зарядын және олардың жанасқаннан кейінгі өзара әркеттесу күштерін анықтаңдар.

Қалыптастырушы бағалау

Кері байланыс: Тапсырманы орындау барысында нені білдің?

Қандай қиындықтар туындады?

Нені білгің келді?

Оқушының қиындық туғызған сұрақтарын мұғаліммен бірге талқылайды

II. Жаңа материалды меңгеру.

Ойлау деңгейі – білу және түсіну, қолдану, талдау.

Белсенді оқу әдісі – «Ойлан, Жұптас, Бөліс».

Мақсаты:  Оқушылар тапсырманы өз бетінше қарастырып, жұптасып шешімін табады, тәжірибесімен бөліседі.  Оқушылардың есте сақтау қабілеті (мұқият тыңдалым) сақталады. Өз ойын ашық айта алады. Оқушылардың оқылым, айтылым, тындалым, жазылым дағдылары қалыптасады.

Жұмыс формасы –  жұптық.

Дағдыларын дамыту –оқылым, жазылым, айтылым.

Саралау–қорытынды

Бағалауды ұйымдастыру формасы: өзін-өзі бағалау, өзара бағалау

Тапсырма №2.

1-есеп

Ұзындығы 1м жіптің ұштарына ілінген массалары бірдей екі кішкене шарға 9·Кл заряд берілді. Олардың ауытқу бұрышы . Шарлардың массаларын анықтаңдар.

2-есеп

Зарядының беттік тығыздығы 16,7 мкКл/ шексіз жаөықтыққа жақын орналасқан нүкетедегі электр өрісінің көлемдік тығыздығын табыңыз. Ортаның диэлектрлік өтімділігі Е=2.

3-есеп

Жіпте массасы 20г зарядталған шар ілулі тұр. Шардың салмағы екі есе азаюы үшін шардан 5 см арақашықтықтақандай  зарядын орналастыру қажет? Шардың заряды Кл

Қалыптастырушы бағалау

Кері байланыс: «Бес саусақ» әдісі бойынша жүзеге асырылады.

III.Жаңа материалды меңгеру. Деңгейлік тапсырмалар

Ойлау деңгейі – білу және түсіну,қолдану, талдау.

Белсенді оқу әдісі – «Конверттегі есептер».

Мақсаты: Оқушылардың есте сақтау қабілеті, логикалық ойлауы артады. Өз ойын ашық айта алады.

Жұмыс формасы – жеке жұмыс.

Дағдыларын дамыту –оқылым, жазылым, ,айтылым.

Саралау– деңгейлік тапсырмалар бойынша.

Бағалауды ұйымдастыру формасы: өзара бағалау, мұғалімнің бағалауы.

Тапсырма №3.

«А» деңгейі

1. Бірінен-бірі 3  см қашықтықта тұрған әрқайсысы 10 нКл екі заряд өзара қандай күшпен       әсерлеседі?

2. 1 мкКл және 10 нКл екі заряд 9 мН күшпен біріне-бірі қандай қашықтықтан әсер етеді?

3. Егер шыны таяқшаның заряды 8*10 ^-8  Кл-ға тең болса, үйкелгенде одан қанша         электрон ажыратып алынған?

«В» деңгейі

1.Судың бірдей екі тамшысының біреуінде артық электрон бар. Тамшылардың өзара тебілу күші олардың бір-біріне тартылу күшіне тең. Тамшылардың радиустары қандай?

2. .Бір-бірінен 40  см қашықтықта бірдей екі шар орналасқан: олардың біреуіндегі заряд 9*10^-9 Кл. Шарларды бір-біріне тиістіріп қайтадан сол қашықтыққа орналастырады. Тиістіргенге дейінгі және тиістіргеннен кейінгі олардың әсер күшін табу керек

«С» деңгейі

1. 1*10^-8 Кл және 2*10^-8 Кл нүктелік зарядтар вакуумда бір-бірінен 1  м қашықтықта бекітілген. Зарядтарды қосатын түзудің бойында, олардың әрқайсысынан бірдей қашықтықта -3*10^-9 Кл заряды бар кішкене дене орналастырылған, сол денеге әсер ететін күштің модулі мен бағыты қандай болады?

Қалыптастырушы бағалау

Кері байланыс: «Баспалдақ»  әдісі бойынша  оқушылар өздерінің тапсырманы қалай орындай алғандарын  көрсетеді.

1- баспалдақ : тапсырмалар орындауда қателер жібердім

2 -баспалдақ : тапсырманы орындауда біраз қиындау болды

3- баспалдақ: тапсырмалар мен үшін оңай болды

Тапсырмалары бар конверттер

Өрмекші суреті бар постер

Тапсырмалары бар конверттер

«Бұлттар сөйлейді» тәсілі.

Мақсаты: жаңа мәліметті, идеяларды сұрақ-жауап арқылы жаза  отырып, қорытынды ойларын жинақтау мақсатында қолданамын.

Оқушылар өз ойлары жазылған стикерлерін суретке жабыстырады. Қиындық келтірген есептерді жазып талқылайды.

Жақсы түсінгені – жарқыраған күнге;

Орташа түсінгені – жаңбырға;

Түсінбегені – найзағайға;

Үйге тапсырма: §:28   170-беттегі тапсырмалар

Жаңа тақырыпты «Өрмекші» әдісі яғни постерді пайдаланып, «диалог және қолдау көрсету» арқылы оқушыларды саралаймын. Саралаудың бұл әдісінде диалог ретінде оқушы тақырыбын қорғайды. Және бір-біріне қолдау көрсету мақсатында жүйелі түрде қорғап шығады.  Сол арқылы оқушылардың ойлау, түсіну, айтылым дағдыларын жетілдіремін.

«Ойлан, Жұптас, Бөліс» әдісі арқылы саралаудың «қорытынды» түрімен анықтаймын.  Бұл тәсіл арқылы барлық оқушылардың қажеттілігіне қарай қол жетімді тапсырмаларын беру арқылы уақытты тиімді пайдалана отырып тапсырмаларады тез орындайтын оқушылардың ынтасының жоғары болатындығын байқаймын.

 «Конверттегі есептер» әдісі арқылы мен оқушыларды саралаудың «тапсырма» тәсілі арқылы саралаймын. Себебі, мұның құрамына деңгейі әр түрлі оқушыларға арналған тапсырмалар кіреді. Оқушылардың қажеттіліктеріне қарай тапсырманы дайындадым. Бұл оқушыларды ынталандырып, алға қарай жетелеуіне мүмкіндік береді.

«Өрмекші» әдісінде есептерді шығару барысында әр топ есептерін жазып, постерін қорғайды.  Қате жерлерін оқушылар бір-бірін туралайды, сосын өзім тексеріп шығамын.

«Ойлан, Жұптас, Бөліс» әдісінде оқушылар берілген есептерді шығарып бір-бірін бағалайды.

«Деңгейлік» есептерді жеке шығарып, тиісті бағаларын алады.

Барлық деңгейде балдарын жинақтап, деңгейлік есепті мұқият тексеріп оқушы бағалаймын.

Сабақта сергіту жаттығулары мен белсенді жұмыс түрлерін қолдану.

Осы сабақта қолданылатын

Қауіпсіздік техникасы ережелерінің тармақтары

Сабақ мақсаттары немесе оқу мақсаттары шынайы, қолжетімді болды ма?

Барлық оқушылар оқу мақсатына қол жеткізді ме?Егер оқушылар оқу мақсатына жетпеген болса, неліктен деп ойлайсыз?Сабақта саралау дұрыс жүргізілді ме?

Сабақ кезеңдерінде уақытты тиімді пайдаландыңыз ба? Сабақ жоспарынан ауытқулар болды ма және неліктен?

Сабақта ең жақсы өткен екі нәрсе (оқыту мен оқуға қатысты)?

1:

2:

Сабақтың бұдан да жақсы өтуіне не оң ықпал етер еді (оқыту мен оқуға қатысты)?

1:

2:

Осы сабақтың барысында мен сынып туралы немесе жекелеген оқушылардың жетістіктері/ қиыншылықтары туралы нені анықтадым, келесі сабақтарда не нәрсеге назар аудару қажет?