Жыныс генетикасы.Жынысты анықтаудың генетикалық механизмі

бөлімі:   ХХІІ

Күні: 14.02.20

Сынып: 9 «А»

Абилкасимова К.А

Уркенбаева Г.Е

Мақашева А.

Қатысқандар саны:

Қатыспағандар саны:

9.2.1.1 владеть объемом словарного запаса,достаточным для эффективного общения по широкому кругу тем.

7.R2 Understand specific information and detail in statements on a range of familiar general and curricular topics.

Уметь владеть объемом словарного запаса,достаточным для эффективного общения по широкому кругу тем;

Тo understand the terms on the new theme.

Понимает значение терминов и правильно записывает термины;

Тo understand the terms on the new theme.

Строить речь логично и последовательно,демонстрируя нормы устной и писменной речи

Пәндік лексика және терминология

Аутосома, жыныс хромосомасы,гомогаметалық,гетерогаметалық,моногаметалылық

Диалог құруға/жазылымға қажетті сөздер топтамасы:

Организм жынысын анықтаудың 2 әдісі бар.Олар генотиптік әдіс және фенотиптік әдіс.

Коллаборативті мәдениет (құрметтеу,ашықтық,жауапкершілік) Адалдық.Ашықтық.Өмір бойы үйрену.Өзіндік сана-сезім

Өмір бойы білімге құштарлық.Өзіндік жұмыс істеу және жауапкершілік

Сабақта жоспарланған іс-әрекет

Ресурстар

Басы

Биология пәнінің мұғалімі:

Сәлемдесу ,түгелдеу;

Зейіндерін сабаққа шоғырландыру;

Сабақтың өтілу формасымен таныстыру.

1. Актуализация знаний.

Учитель русского языка:

Ребята! Мы проведём терминологический диктант, который позволит проверить, как вы усвоили написание некоторых терминов прошлого урока, а также лексическое значение этих слов.

(Учитель читает логическое определение слова, а учащимся записать надо само понятие)

Терминологический диктант

Аллельные гены-гены, расположенные в одних и тех же точках гомологичных хромосом.

Генотип – совокупность генов в генетическом наборе у данного вида.

Гетерозиготность – состояние гибридного генетического набора, при котором гомологичные хромосомы содержат различные аллели.

Гомологичные хромосомы– хромосомы, сходные по строению и несущие одинаковый набор аллельных генов.

Доминантность – преимущественное появление в фенотипе одного из двух парных генетических признаков в противоположность рецессивному признаку..

Рецессивность – отсутствие проявляемостиданногоаллеля в паре с доминантным аллелем.

Фенотип- совокупность свойств и признаков организма, которые являются результатами взаимодействия генотипа особи и окружающей среды.

Критерии оценивания: Понимает значение терминов

Дескрипторы:

–          понимает значение терминов;

–          правильно записывает термины

1-слайд

2,3-слайд

Сабақтың

Ортасы

2.      Изучение нового материала.

Учитель русского языка: Эпиграфом к уроку звучат слова А.П. Чехова : «В человеке всё должно быть прекрасно: и лицо, и душа, и одежда, и мысли…»

Как вы понимаете это выражение .(Высказывания учащихся)

– А знаете ли вы,ребята, что Антон Павлович по профессии был врачом.Медики считали его талантливым врачом и диагностом. Коллеги – литераторы  восхищались иным его талантом – писателя и драматурга. А родные и друзья называли его не иначе, как «человеком будущего»..
Красота – это фенотипический (внешний) признак человека, он зависит от набора хромосом, т.е. генотипа. Об этом и поговорим.

3.      Мұғалім түсіндірмесі

Биология пәнінің мұғалімі: Өздерің білетіндей, кез келген белгі ата-анасынан тұқым қуалау арқылы беріледі.Чеховтың да сұлулық туралы айтқан тұжырымында сұлулықтың фенотиптік белгі екені және ал оның қалыптасуы  хромосомалар жиынтығына, яғни генотипіне байланысты екендігін нақты айтып көрсете алған.

Жынысты анықтаудың 2 әдісі бар: генотиптік әдіс және фенотиптік әдіс.

Генотиптік әдіс – ұрпақ жынысты ұрықтану кезінде жұмыртқа жасушасының ұрықтануынан және зиготаның қалыптасуынан гаметалардың генетикалық материалы арқылы анықталады.Дамудың келесі сатыларында дара жынысы өзгермейді.

Фенотиптік әдіс – жыныс зиготаның хромосомалық жиынтығымен емес, ағзаның қоршаған орта жағдайымен анықталады.Кейбір жорғалаушылардың жынысы,мысалы,қолтырауынның жынысы жұмыртқа дамитын температураға байланысты.

Өздерің білетіндей, адам организмінде 46 хромосома болады. Олар хромосомалардың диплоидті жиынтығын немесе 2п-ді құрайды.Ал жыныс жасушаларындағы 23 хромосома 1п немесе гаплоидті жиынтықты құрайды.

46 хромосоманың яғни 23 жұп хромосомалардың 22 жұбы немесе 44-і аталық организмде де, аналық организмде де бірдей болғандықтан аутосомалар, соңғы жұбы 23 жұбы немесе 45,46-хромосомалар организмнің жынысын анықтайтындықтан жыныс хромосомалары деп аталады.Осыған байланысты бейнероликпен танысайық.

(Жыныс генетикасы тақырыбында бейнеролик көрсетеді)

4.      Қалыптастырушы бағалау тапсырмалары

1.Есеп шығару (жеке жұмыс)

Биология пәнінің мұғалімі: Жынысты анықтауға есептер шығарайық.

1-есеп. Ата-аналарлардың генотипін жазып, ұрпақтарының жынысын анықта.

Р     ♀    44+ХХ        х      44+ХУ     ♂

Г             22+Х              22+Х        22+У

F₁        44+ХХ                     44+ХУ

Бағалау критерийі: жынысты анықтаудың механизмін біледі

Дескриптор:

–          генетикалық символдарды пайдаланып,есеп шығара алады;

–          Ұрпақтың жынысын анықтай алады.

2.True/False task

Ағылшын тілі пәнінің мұғалімі:

1. The human organism contains 46 chromosomes. T
2. From 46 chromosomes of 44 are autosomes. T
3. The complete set of chromosomes is a haploid set. F
4. The parent female body is heterogametic. F
5. The parent male body has the XU chromosome. T
6. Autosomal heredity follows Mendel’s law. T
7. The parent male organism produces 1 type of gamete. F
8. The parent male organism has a shield or spear on Mars. T

Learners:

–          read the sentences;

–          choose true or false.

Сергіту сәті «Жалғасын тап»

Биология пәні мұғалімі:

Тұқымқуалаушылыққа байланысты 5 мақал-мәтелді аяқтаймыз.

1.      Тектіден текті туар … .(сараланып)

2.      Теріңді өзгерте алсаң да  … … … .(теріңді өзгерте алмайсың)

3.      Жеті атасын білген ер  … … … … . (жеті жұрттың қамын жер)

4.      Алып анадан туады, … … … .(арғымақ биеден туады)

5.      Аяғын көріп – асын іш, … … … … .(анасын көріп қызын ал.)

4-слайд

5,6 – слайд

https://bilimland.kz

7,8,9-слайд

10,11,12-слайд

13,14-слайд

Соңы

Бүгінгі сабақта …

·          Сіз үшін не құнды болды?

·         Қандай қиындық туындады?

·         Тығырықтан қалай шығасыз?

Үйге:

«Тектіден текті туар сараланып..» тақырыбына эссе жазу

15-слайд

16-слайд

оқушыларға қалай көбірек қолдау көрсетуді жоспарлайсыз?

Қабілеті жоғары оқушыларға қандай міндет қоюды жоспарлап отырсыз?

Бағалау –

оқушылардың материалды меңгеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлайсыз?

Денсаулық және қауіпсіздік техникасының сақталуы

«Терминологический диктант» тапсырмасында жұптық бағалау; Қалыптастырушы бағалау тапсырмалары  «Есеп шығаруда» өзін-өзі бағалау, «Т/Ғ» тапсырмасында өзін-өзі бағалау жүргізіледі.

Белсенді іс-әрекет түрлері.

Осы сабақта қолданылатын қауіпсіздік техникасы ережелерінің тармақтары