Мен жәнеменіңмамандығым-психолог (эссе)

Кодарова Гүлшат Оразгалиевна

«Адам жанын түсіне білу, оны зерттей білу- үлкен өнер»
З.Фрейд.
«Мен бір жұмбақ адаммын» оны да ойла – деп Ұлы Абай атамыз айтқандай, әрбір тұлға – жұмбақ. Сол жұмбақтың кілтін тауып, жүрек кілтін аша білу, әрбір жүректің құпия сырын оқи білу мен қалаған мамандықтың ғажайып тылсым сыры.
Бұл қандай мамандық ? Болашақта қандай мамандықты таңдасам? Осы бір сұрақ өмірге келіп, сана-сезімі жетілген әрбір адамды толғандырары сөзсіз. Бір кездері мен де осы бір сұрақтың жетегінде көп ойланып, толғанып, қиялдап, өзім қалайтын, өзім сүйіп айналысатын істі таңдау жетегінде жүрдім. Ақырында осы бір сұраққа жауап та таптым. Ол әлем – психология әлемі – жан туралы ғылым .

Қазақта «жанғылымын» ертемеңгерген. «Тәнауруыжазылар, жанауруыжазылмайды» дегенсөздеүлкенмағына мен мән бар. Бүгінгікүнітәнауруындәрігердіңшипасыемдесе, жанауруын психолог маманемдейалады. Мен әр адамныңжүрегіндегімұңдысезіп, ойдытанып, дұрысжолсілтейотырып, адамғадегенмейірімділік пен ізгіліктіберіпкелемін.
Психолог, ол кім? Психолог-өзінің білімі мен біліктілігіне сүйене отырып өзгелерді тығырықтан шығаруға көмектесетін ізгі жан. Мен өзімді терең түсіне жүріп, өзгелердің жан – дүниесін түсінуге, зерттеуге ұмтылатын зерттеушіжанмын. Сонымен қоса, жәрдемші, көмекшімін. Мен өзгелердің жанын ауыртпай, керісінше жан – дүниесі күйзеліске түскен жандарға өзінің психология әлемін шарлап, жанына дауа іздеймін. Міне, осыншама жақсылық атаулыны жүрегіне, ақылына, санасына шоғырландыруға тырысыпкелемін. Жақсы психолог болу үшін не қажет?-деген сұраққа былай жауап беремін.Еңалдыментереңбілім, еңбек, дәлдік, ұқыптылық, бастамашылдық, қойғанмақсатынажетугедегенөзкүшінесенімділік. Бұлқасиеттеркез-келгенмамандықиесінетәнемеспе? Әринесолай. Ал, психолог мамандығыбұдан да гөрізор қасиеттердіталапететінінеңбекетубарысындасезініп, білудемін. Еңмаңыздықасиетолмәселенішығармашылықпеншешетінтереңинтуицияныңболуы. Мен басқаадамныңмәселесінееніп, түсінеотырып, бірақбұданөзім зардапшекпеймін.Керісінше, көмек, қажет болғаным үшін жаным рахат сезіммен бірге қоса,күш жігер аламын. Қазір мен мектепке дейінгі «Алтын сақа» мекемеде психолог бола жүріп, әрбір күн сайын, кездесетін қиыншылықтар мен проблемаларымен бетпе-бет кездесіп шешіп, өз білімімді шыңдау, іздену үстіндемін. Бұл мен үшін психология мектебі.

Психолог мамандардың жауапкершілігі бірнеше еселеп өсеп келеді.

Мен Жұмысбарысында көптеген психолог – ғалымдардың, ойшылдардың еңбектеріментанысып, халқымыздыңұлттықтәрбиесінегіздеріндебүгінгіпсихологтарқажетінежаратаркөпқазына бар екендігінекөзімжетті. ШығыстыңаристотеліатанғанұлыбабамызӘлФараби “Тәрбиесізберілгенбілімадамзаттыңқасжауы” депкөрсеткен. Бала тәрбиелеуөтеқиын, жауапкершілікті үрдісекенібелгілі. Барлықұстазбілім мен тәрбиеніқатаралыпжүруікерек. Бұлмақсаттаәсіресе психолог мамандарғаүлкенміндеттержүктелген. “Ағаштүзуөсуүшіноғанкөшеткезіндекөмектесугеболады, ал үлкенағашболғанда оны түзетеалмайсың” дегенхалықсөзінесүйенеотырып, әрбірбаланыжекетұлғадептанып, ғылыми, руханимұралардыигерген, шығармашылық ой – өрісі бар, компютерліксауаттылығы мен ақпараттыңмәдениетіқалыптасқанболашақтытәрбиелеубүгінгікүнніңеңнегізгімақсаттарыныңбірідепойлаймын.

Психологиялықжұмыс- адамжаныменжұмыс, адамойымен, жекетұлғаменжұмыс.
Бүгінгібіздіңқоғамдажаһандануүрдісіменкелгенқиыншылықтаркөбейіпжатыр. Көгілдірэкрандыжаулапшетелдікфильмдер, түрлідінибірлестіктершетелдікарзанқолмузыкасыт.б. болашақтыулапжатқаныжасырынемес.
Олардыңбәріболашағымыздыңкөңіл- күйіне, психикасынаәсеретуде.Бұндайкелеңсізістерменкүресжүргізубіріншікезектетұр.

Халқымыздың көне заманнан келе жатқан «Ұяда не көрсең, ұшқанда соны ілерсің» деген даналық сөзін ұмытпауымыз керек.Баланың бақытты болуы, жақсы азамат болғаны, ең алдымен, ата – анаға байланысты. Бірақ ата –ананың бәрі бірдей ұстаз емес, бәрі бірдей психолог емес. Оның үстіне толық емес отбасылар,қараусыз балалар,ата-ана мейіріміне зәру балалар қоғамда көбейіп келеді.

Бір шәкіртімнің қатты жасық, жасқаншақ екенін анықтап, оны «шалқайғанға шалқай, ол атаңның ұлы емес, еңкейгенге еңкей, ол атаңның құлы емес» деген қағиданы санасына сіңіріп, оның ешкімнен кем емес екендігін, жұртпен бірдей екендігін дәлелелдеп, жігерін ұштап, өзін-өзі тануына, қабілетін жетілдіруіне бар мүмкіндігімді жұмсаймын.

Егер бала өзімшіл, қызғаншақ болса, «кең болсаң кем болмайсың» деп, халқымыздың ұлттық тәрбиесі қонақжайлық, мәрттік, жомарттық жағдайларына қатысты қызықты әңгіме, жыр, қазақ би шешендерінің айтқандарын баяндау арқылы оның көпшіл болуына жол ашамын.

Жантанушы ретінде толық адамға айналар тұлғаға жол көрсетер жан болғаныма қуанамын.

Сондықтан мен, Гүлшат Оразғалиқызы өз мамандығымды қоғамға қажеттілігін сезіне отырып, ерекше жақсы көрем және жақсы психолог болу үшін барлық ерік –жігерімді сарп етуге әзірмін.