Абдикадырова Тұрсынай
Бөбек колледжі
Балабақшада инновациялық технологияларды қолдану мектепке дейінгі білім беру жүйесінде маңызды орын алады, өйткені қазіргі қоғам баладан ақпаратпен жұмыс істеу, шығармашылық ойлау, жаңа ортаға тез бейімделу қабілеттерін талап етеді. Инновациялық технология ұғымы педагогикада оқыту үдерісіне жаңашылдық енгізуді, білім беру әдістерін жетілдіруді, нәтижеге бағытталған жаңа тәсілдер мен құралдарды қолдануды білдіреді. Мектепке дейінгі кезең – баланың тұлғалық, ақыл-ой, эмоциялық және әлеуметтік дамуы қарқынды жүретін уақыт, сондықтан бұл кезеңде қолданылатын инновациялық технологиялар оның болашақтағы білім алуына іргетас қалайды. Балабақша тәжірибесінде инновациялық технологиялар ретінде ақпараттық-коммуникациялық технологиялар, интерактивті оқыту, дамыта оқыту, Монтессори технологиясы, ТРИЗ, жобалық әдіс, STEM/STEAM, ойын технологиялары, денсаулық сақтау технологиялары кең қолданылады. Бұл технологиялардың әрқайсысы бала әлеуетін барынша ашуға бағытталған. Мысалы, ақпараттық-коммуникациялық технологиялар интерактивті тақта, мультимедиялық презентациялар, планшет, бейнематериалдар, электронды оқулықтар көмегімен оқу іс-әрекетін қызықты етеді, визуалды және аудиалды қабылдауды күшейтеді, баланың зейінін тұрақтандырып, материалды есте сақтауын жеңілдетеді. АКТ арқылы геометриялық пішіндер, түстер, сандар, әріптер ойын арқылы тез меңгеріледі, дамытушы қосымшалар логикалық ойлауын және реакция жылдамдығын арттырады. Монтессори технологиясында бала дайын ортада өзіндік әрекет арқылы дамиды, педагог бақылаушы әрі бағыттаушы ретінде ғана қатысады, бұл баланың дербестікке ұмтылуын, жауапкершілік сезімін қалыптастырады, сенсорлық дағдыларын дамытады. Дамыта оқыту технологиясы баланы дайын білімді қабылдауға емес, өзінше ізденуге, сұрақ қоя білуге, шешім табуға үйретеді, бұл әдіс шығармашылық ойлауын күшейтіп, сөйлеу мәдениетін дамытады. ТРИЗ әдісі балаға стандартты емес ойлауды, мәселені түрлі жолмен шешуді, қиялды еркін пайдалануды үйретеді, мысалы «егер күн шықпаса не болады?», «құс ұша алмаса қандай жағдай орын алар еді?» сияқты сұрақтар баланың ой ұшқырлығын дамытады. Жобалық әдіс зерттеу жүргізуге, ақпарат жинауға, оны талдауға және қорғауға бағытталған, бала белгілі бір тақырып бойынша жұмыс істеп, макет, коллаж, кітапша, тәжірибе түрінде нәтижесін көрсетеді, ол топпен бірлесіп жұмыс істеуді, коммуникацияны, жауапкершілікті үйретеді. STEM/STEAM технологиясы ғылым, математика, технология, инженерия және өнерді біріктіре отырып тәжірибе, құрастыру, модельдеу әрекетін дамытады, робототехника элементтері баланың техникалық ойлауын жетілдіреді. Инновациялық технологияларды қолданудың тәрбиелік мәні де зор, өйткені бала қарым-қатынас жасауды, өз ойын жеткізуді, ережелерді сақтауды, эмоцияны басқаруды үйренеді. Инновация оқу-тәрбие үдерісін баланың жас ерекшелігіне сай етіп ұйымдастыруға мүмкіндік береді, ойын арқылы білім беру ұғымын жүзеге асырады, оқу іс-әрекеті қызықты, динамикалық, белсенді сипатқа ие болады. Сонымен қатар инновациялық технологияларды енгізу педагогтің кәсіби шеберлігін арттырып, шығармашылықпен жұмыс жасауға ынталандырады, себебі тәрбиеші жаңа әдістерді меңгеріп, цифрлық ресурстармен жұмыс істей алуы, оқу материалын заманауи форматта ұсынуы қажет. Педагог инновациялық технологияларды таңдағанда баланың жеке ерекшелігін, қызығушылығын, даму деңгейін ескеріп, әдістерді тиімді үйлестіре білуі тиіс. Инновациялық білім беру нәтижесінде баланың логикалық ойлауы, есте сақтауы, тілдік дағдысы, ұсақ моторикасы, зерттеушілік қабілеті дамиды, ақпаратты саралап қабылдайды, жаңа идея ұсына алады, яғни оқу әрекетіне дайын тұлға қалыптасады. Қорыта айтқанда, балабақшада инновациялық технологияларды қолдану – білім сапасын арттыратын, баланың жан-жақты дамуын қамтамасыз ететін, заманауи талаптарға жауап беретін үдеріс, сондықтан әр педагог инновациялық орта қалыптастырып, тәрбиелеу мен оқытуда жаңа педагогикалық әдістерді тиімді пайдаланып, шығармашылыққа негізделген жұмыс жүргізуі қажет, осылайша мектепке дейінгі ұйымдар болашақ ұрпақтың интеллектуалдық әлеуетін дамытуға елеулі үлес қосады.