Байтанова Сабина Талгатовна
Кіріспе
XXI ғасыр – ақпараттық қоғам ғасыры. Қазіргі кезде білім беру жүйесінде ақпараттық-коммуникациялық технологиялар (АКТ) кеңінен қолданыла бастаған. Әсіресе бастауыш сыныпта оқушылардың ойлау, есте сақтау және шығармашылық қабілеттерін дамытуда АКТ-ның маңызы зор. Бұл мақалада бастауыш сыныптағы оқу үдерісінде АКТ қолданудың тиімді жолдары, оның жаңа мүмкіндіктері мен артықшылықтары қарастырылады.
АКТ – білім беруді жаңғыртудың негізі
Бастауыш сынып – баланың тұлғалық және танымдық дамуының негізі қаланатын кезең. Бұл жастағы балалардың қызығушылығы жоғары, көрнекілік арқылы жақсы қабылдайды. АКТ бұл талаптарды толық қамтамасыз ете алады. Интерактивті тақта, компьютерлік бағдарламалар, анимациялар, бейнематериалдар, электронды оқулықтар – бәрі де оқушыны қызықтыруға, білімді жеңіл меңгертуге бағытталған құралдар. Мысалы, математика сабағында логикалық есептерді анимация көмегімен түсіндіру немесе табиғаттану сабағында өсімдіктердің өсу процесін бейнежазба арқылы көрсету оқушының қызығушылығын арттырып, білімді терең меңгеруге жол ашады.
АКТ қолданудың артықшылықтары
Көрнекілік және нақтылық: АКТ арқылы теориялық білімді нақты мысалмен көрсетуге мүмкіндік туады. Бұл – бастауыш сынып оқушылары үшін өте маңызды.
Жеке оқу траекториясын құру: АКТ көмегімен әр оқушы өз деңгейінде тапсырма орындап, білімін бекіте алады. Электронды жаттығулар мен тесттер оқушының қабілетіне қарай іріктеліп беріледі.
Уақытты тиімді пайдалану: Мұғалімнің түсіндіру уақыты қысқарып, оқушыға тапсырма орындауға, талдауға көбірек уақыт беріледі.
Қашықтан оқыту мүмкіндігі: Әсіресе пандемия кезінде қашықтан оқыту барысында АКТ-ның рөлі айқын байқалды. Бұл – оқыту үдерісін үздіксіз жалғастырудың бірден-бір жолы.
Оқытудағы жаңа әдістер мен тәсілдер
АКТ енгізу мұғалімнің де оқыту әдістемесін жаңартуын талап етеді. Интерактивті әдістер, цифрлық білім беру ресурстарын қолдану, онлайн платформалармен жұмыс істеу – мұғалімнің жаңа рөлін қалыптастырады. Мұғалім енді ақпарат беруші емес, оқушының білімін бағыттаушы, кеңесші, серіктес рөлін атқарады.
Google Classroom, BilimLand, Kundelik.kz секілді платформалар оқушы мен мұғалім арасындағы байланысты жеңілдетіп, оқу мазмұнын цифрлық форматта ұсынуға көмектеседі.
Қосымша білім беру платформалары
Білім беру саласында жаңа технологияларды қолданудың көптеген мүмкіндіктері бар. Осы мүмкіндіктерді тиімді пайдалану арқылы сабақтар қызықты әрі нәтижелі өтеді. Бастауыш сыныптарда АКТ құралдарын қолдану арқылы оқушылар білім алудың жаңа әдістерін меңгереді. Білім платформаларының маңызы өте зор. Олар оқу үдерісін жеңілдетіп қана қоймай, оқушылардың қызығушылығын арттырады, танымдық қабілеттерін дамытуға мүмкіндік береді.
1. Quizlet – бұл платформа арқылы оқушылар сөздер мен терминдерді оқып, жаттай алады. Мұғалімдер әртүрлі карточкалар мен тесттер жасап, оқушыларды олардың білімін тексеруге баулиды. Quizlet платформасы оқушылардың жаттығуларды қызықты түрде орындауына мүмкіндік береді.
2. Edmodo – бұл әлеуметтік желіге ұқсас білім беру платформасы. Мұғалімдер мен оқушылар арасында қарым-қатынас орнатуға мүмкіндік береді. Мұнда үй тапсырмаларын, тесттерді жариялауға, оқушылармен пікір алмасуға, олардың жұмыстарының бағасын қадағалауға болады. Edmodo онлайн сабақтар үшін өте қолайлы.
3. Seesaw – бұл платформа мұғалімдерге өз оқушыларының жұмыстарын жинақтауға, бағалауға және оқушының дамуын бақылауға мүмкіндік береді. Оқушылар мұнда әртүрлі шығармашылық тапсырмаларды орындай алады, ал мұғалім олардың жұмысын бағалап, кері байланыс береді. Бұл платформа әсіресе бастауыш сынып оқушылары үшін өте ыңғайлы.
4. Microsoft Teams– бұл платформа тек оқушылар үшін ғана емес, мұғалімдер үшін де үлкен көмек. Мұғалімдер сабақ өткізіп, тапсырмалар бере алады, оқушылар мұнда әртүрлі жобалармен жұмыс істей алады. Microsoft Teams арқылы видео сабақтар, топтық тапсырмалар өткізу, оқу материалдарын бөлісу оңай жүзеге асырылады.
5. Padlet – бұл өте қызықты платформа, ол топтық жұмысқа өте ыңғайлы. Оқушылар мұнда бірлесіп тақырыптар бойынша ақпарат жинап, оны бір жерде жариялайды. Padlet арқылы топтық жұмыс жасау, бірлесіп жоба орындау өте қызықты әрі тиімді.
6. Nearpod – бұл платформа интерактивті сабақтарды ұйымдастыру үшін қолданылады. Мұғалімдер сабақ барысында презентация, тест, сауалнама, ойындар мен тапсырмалар қосып, оқушыларды белсенді түрде сабаққа тарта алады. Nearpod платформасы оқушыларға сабақтағы материалды жақсы меңгеруге көмектеседі.
7. Socrative – бұл білім беру платформасы оқушылардың білім деңгейін тез әрі оңай тексеруге мүмкіндік береді. Мұғалімдер әртүрлі сауалнамалар мен тесттер жасап, оқушылардың жауаптарын онлайн режимде бағалай алады. Бұл платформа әсіресе бақылау жұмыстарын өткізуде өте пайдалы.
8. Tinkercad – бұл үш өлшемді модельдеу платформасы. Ол оқушыларды технология мен инженерия негіздерімен таныстырады. Оқушылар өз идеяларын 3D модельдер ретінде жасап, оларды басып шығару арқылы көрнекі түрде жүзеге асырады. Бұл платформа оқушылардың шығармашылық қабілеттерін дамытады.
9. Duolingo– бұл тіл үйрену платформасы, оқушыларға жаңа тілдерді үйренуге көмектеседі. Duolingo әртүрлі ойындар мен жаттығулар арқылы оқушылардың тілдік дағдыларын дамытуға мүмкіндік береді. Ағылшын тілі, француз тілі, испан тілі және тағы басқа тілдер бойынша оқу бағдарламалары бар.
10. Khan Academy – бұл білім платформасы әртүрлі пәндер бойынша ашық видеолар, оқулықтар мен жаттығулар ұсынады. Мұнда математика, физика, химия, биология, экономика, тарих сияқты пәндер бойынша жоғары сапалы материалдар бар. Khan Academy арқылы оқушылар өз бетімен білім алып, оқыту процесінде түрлі тақырыптарды терең түсінуге мүмкіндік алады.
Білім беру платформаларының әсері
Әр платформаның өзіндік ерекшеліктері мен артықшылықтары бар. Мұғалімдер мен оқушылар өздеріне ыңғайлы платформаны таңдап, сабақта қолдануға болады. Бұл платформалар оқушыларды ынталандырып, оқу процесін тиімді әрі қызықты етуге мүмкіндік береді.
Білім беру платформаларының басты артықшылықтарының бірі – олардың қашықтан оқу мүмкіндіктері. Оқушылар мен мұғалімдер физикалық түрде бір жерде болмай-ақ, онлайн байланыс арқылы оқу мен білім алуды жүзеге асыра алады. Бұл, әсіресе, қашықтан білім беру кезінде өте маңызды болып табылады.
Қорытынды
АКТ құралдарын қолдану – білім беру жүйесіндегі маңызды өзгерістердің бірі. Олар оқушылардың шығармашылық қабілеттерін дамытуға, оқу процесін жеңілдетуге және тиімді етуге көмектеседі. АКТ құралдары мен білім беру платформаларының арқасында сабақтар интерактивті, қызықты және нәтижелі бола алады.
Оқушылардың оқу сапасын арттыру үшін АКТ мен білім беру платформаларын тиімді пайдалану – қазіргі заман талабына сай білім беру әдістерінің негізі болып табылады. Осылайша, білім беру үдерісіне АКТ енгізу арқылы біз болашақ ұрпақтың цифрлық сауаттылығын арттырып, оларды заманауи технологияларды пайдалана білетін жеке тұлғалар ретінде тәрбиелей аламыз.
Қорытынды
АКТ-ны тиімді пайдалану – білім сапасын арттырудың заманауи жолы. Бастауыш сыныпта АКТ қолдану оқушының қызығушылығын арттырып, білімге деген ынтасын оятады. Бұл – тек техникалық жетістік емес, сонымен қатар педагогикалық инновация. Мұғалімнің шығармашылығы мен технологияны шебер қолдануы оқушылардың сапалы білім алуына кепіл бола алады.
Сондықтан да заманауи ұстаз АКТ құралдарын тиімді пайдаланып, жаңа мүмкіндіктерді оқу-тәрбие процесіне енгізуге әрдайым дайын болуы қажет.