Балабақшадағы тәрбиелік жұмыстың заманауи тәсілдері
Кокенова Мадина Кайроллаевна
КМҚК «Майқайың кенті сәбилер бақшасы»
Тәрбиеші
Аннотация
Бұл мақалада мектепке дейінгі білім беру мекемелеріндегі тәрбиелік жұмыстың заманауи тәсілдері жан-жақты қарастырылады. Білім беру процесіндегі инновациялық әдістер мен технологиялардың балалардың интеллектуалдық, шығармашылық және әлеуметтік дағдыларын дамытуға қосар үлесі сараланады. Тәрбие процесінде тұлғалық-бағдарлы тәсілдің маңыздылығы, ойын арқылы оқытудың тиімділігі, ақпараттық-коммуникациялық технологиялардың рөлі, экологиялық тәрбиенің маңыздылығы және ата-аналармен тығыз ынтымақтастық орнату мәселелері жан-жақты талданады.
Кілт сөздер: балабақша, тәрбиелік жұмыс, заманауи әдістер, ойын технологиялары, интерактивті әдістер, жеке тұлғаға бағытталған тәсіл, инновациялық технологиялар.
Кіріспе
Балабақшадағы тәрбиелік жұмыс – мектепке дейінгі жастағы балалардың үйлесімді дамуын қамтамасыз ететін маңызды процесс. Тәрбие жұмысы тек қана балалардың мінез-құлқын қалыптастырумен шектелмей, олардың әлеуметтік, эмоционалдық және когнитивтік дағдыларын дамытуды көздейді. Қазіргі заманда қоғамның дамуына байланысты балаларды тәрбиелеу жүйесіне жаңа талаптар қойылып, инновациялық технологияларды енгізудің қажеттілігі туындап отыр. Осыған байланысты балабақша педагогтері балалардың қызығушылығын арттыратын, олардың шығармашылық қабілеттерін дамытатын және әлеуметтік дағдыларын жетілдіретін заманауи әдістерді қолдануда.
Негізгі бөлім
Тұлғалық-бағдарлы тәсілдің рөлі
Тұлғалық-бағдарлы тәсіл – бұл әр баланың психологиялық және физиологиялық ерекшеліктерін ескере отырып, тәрбиелік жұмысты ұйымдастыруға бағытталған заманауи педагогикалық тәсіл. Балалардың даму деңгейін, қызығушылықтарын және жеке қажеттіліктерін терең зерттеу арқылы оларға қолайлы оқу ортасын құру – тұлғалық-бағдарлы тәсілдің басты мақсаты. Мысалы, кейбір балалар белсенді әрекеттер арқылы жақсы нәтижеге жетсе, ал кейбіреулері жеке жұмыс барысында жетістіктерге жетеді. Сондықтан тәрбиеші әр баланың мінез-құлқын, қарым-қатынас стилін және оқу қарқынын ескеріп, жеке даму картасын құруы қажет. Бұл тәсілдің тиімділігі баланың өзін-өзі бағалауын арттырып, дербестігін дамытып, оқу-тәрбие процесіне деген қызығушылығын оятады.
Ойын арқылы тәрбиелеу
Мектепке дейінгі балалардың негізгі іс-әрекет түрі – ойын, сондықтан тәрбиелік жұмыста ойын технологияларын кеңінен қолдану аса маңызды. Ойын арқылы балалар қоршаған ортаны зерттейді, жаңа дағдыларды меңгереді және әртүрлі өмірлік жағдайларды модельдейді. Ойындар балалардың логикалық ойлауын, қиялын, моторикасын және әлеуметтік дағдыларын дамытудың негізгі құралы болып табылады. Мысалы, рөлдік ойындар арқылы балалар өздерін түрлі кәсіп өкілдері ретінде сезініп, қоршаған ортаға бейімделу қабілетін қалыптастырады. Дидактикалық ойындар – жаңа білімді игеруге көмектесетін тиімді әдіс, ал қозғалмалы ойындар – балалардың физикалық дамуын қамтамасыз ететін маңызды құрал. Осылайша, балабақшада ойын арқылы тәрбиелеу әдісі балалардың жан-жақты дамуына ықпал етеді.
Инновациялық технологияларды қолдану
Қазіргі заманғы балабақшаларда инновациялық технологияларды қолдану тәрбиелік жұмысты жаңа деңгейге көтеріп, балалардың танымдық белсенділігін арттыруға мүмкіндік береді. Ақпараттық-коммуникациялық технологияларды (АКТ) енгізу арқылы балалардың қызығушылығын арттырып, оларды интерактивті ортада жұмыс істеуге үйретуге болады. Интерактивті тақталарды қолдану сабақ барысында түрлі визуалды материалдарды ұсынуға, баланың зейінін аударуға және оқу процесін ойын түрінде ұйымдастыруға мүмкіндік береді. Сонымен қатар, STEAM-оқыту (ғылым, технология, инженерия, өнер және математика) арқылы балаларды зерттеушілік әрекетке тартуға болады. Бұл әдіс балалардың шығармашылық ойлауын дамытып, оларды жаңа технологияларды пайдалануға баулиды. Инновациялық технологияларды қолдану – заманауи білім беру үрдісінің маңызды бөлігі болып табылады.
Экологиялық тәрбие
Балабақшадағы экологиялық тәрбие балаларды табиғатты сүюге, оған ұқыптылықпен қарауға және қоршаған ортаға деген жауапкершілік сезімін қалыптастыруға бағытталған. Қазіргі уақытта экологиялық мәселелердің көбеюіне байланысты, балаларға табиғатты қорғау жөнінде ерте жастан бастап түсінік беру өте маңызды. Экологиялық тәрбие барысында балалар өсімдіктерді күтуге, қоқысты сұрыптауға және табиғи ресурстарды үнемді пайдалануға үйренеді. Тәрбиешілер балалармен бірлесе отырып, табиғат аясында серуендер ұйымдастырып, экологиялық ертегілерді оқып, түрлі тәжірибелер жүргізе алады. Балабақшадағы экологиялық тәрбие балалардың табиғатқа деген қызығушылығын оятып, оның байлықтарын қорғауға тәрбиелейді.
Ата-аналармен ынтымақтастық
Баланың тәрбиесінде ата-ананың рөлі ерекше, сондықтан балабақша мен ата-аналар арасындағы тығыз ынтымақтастық – тәрбиелік жұмыстың маңызды құрамдас бөлігі. Балабақша педагогтері ата-аналармен тұрақты қарым-қатынас орнатып, баланың дамуына қатысты ақпараттармен бөлісіп отыруы тиіс. Ата-аналармен бірлескен іс-шараларды ұйымдастыру арқылы бала тәрбиесінде ортақ көзқарасты қалыптастыруға болады. Ашық сабақтар, ата-аналар жиналыстары, тәрбиелік тренингтер және шеберлік сабақтары ата-аналардың балабақшадағы процеске белсенді араласуына ықпал етеді. Сонымен қатар, ата-аналарға баланың жас ерекшеліктеріне байланысты кеңестер беру және психологиялық қолдау көрсету де маңызды.
Қорытынды
Балабақшадағы тәрбиелік жұмыс балалардың толыққанды дамуына ықпал ететін маңызды құрал болып табылады. Заманауи әдістерді қолдану балалардың жеке ерекшеліктерін ескере отырып, олардың әлеуетін толық ашуға мүмкіндік береді.
Пайдаланылған әдебиеттер
- Арыстанбекова, Қ. Ж. Мектепке дейінгі тәрбие негіздері. – Алматы: Қазақ университеті, 2021.
- Сейдахметова, Г. Т. Ойын технологияларын қолдану. – Астана: Фолиант, 2020.
- Қазақстан Республикасының «Мектепке дейінгі тәрбие мен оқыту туралы» Заңы.
- Выготский, Л. С. Қоғамдағы ойлау: Жоғары психологиялық процестердің дамуы. – Алматы: Раритет, 2005.
- Джон, А. Мектепке дейінгі білім беру: Практикалық нұсқаулық. – Алматы: Мектеп, 2019.
