Мектеп жасына дейінгі балалардың сөйлеу қабілетін саусақ театры арқылы дамыту
Бейсембаева Арайлым Абжатқызы
Өскемен қаласы.
“Успех GOLD-8” ЖШС “ Асыл бесік” балабақшасы.
Тәрбиеші
Аннотация:
Бұл мақала мектеп жасына дейінгі балалардың сөйлеу қабілеттерін дамытуда саусақ театрын қолданудың маңыздылығын жан-жақты қарастырады. Саусақ театры балалардың тілдік дағдыларын қалыптастыруда, олардың сөздік қорын кеңейтуде, сөйлеу мәдениетін дамытуда, сондай-ақ, шығармашылық пен эмоциялық интеллектілерін нығайтуда маңызды рөл атқарады. Мақалада саусақ театрының ерекшеліктері, тиімділігі, сөйлеу қабілетін дамытудағы орны мен оны мектепке дейінгі білім беру мекемелерінде қолдану жолдары туралы толық талқыланады. Бұл әдіс балалардың тілін дамытумен қатар, олардың когнитивті және эмоционалдық дамуында да тиімді болып табылады.
Түйін сөздер: мектеп жасына дейінгі балалар, сөйлеу қабілеті, саусақ театры, шығармашылық даму, тілдік дағдылар, эмоциялық интеллект.
Кіріспе
Мектеп жасына дейінгі кезең балалардың сөйлеу қабілеттерінің қарқынды дамитыны, олардың тілдік дағдылары мен танымдық қабілеттерінің негізі қаланатын уақыт болып табылады. Бұл жаста балалар әлі өздігінен еркін сөйлей алмайды, бірақ қоршаған ортадан алған ақпараттарын игеріп, түрлі әдістер арқылы сөздер мен сөйлемдерді меңгере бастайды. Саусақ театры — балалардың сөйлеу қабілеттерін дамытуда тиімді әдіс болып табылады. Ол балалардың тек тілдік емес, сондай-ақ, шығармашылық және эмоциялық дамуына да әсер етеді.
Саусақ театрының мәні мен маңызы
Саусақ театры – балалардың қолдарын пайдаланып, қуыршақтарды көрсету арқылы сахналау әрекетін жүзеге асыратын әдіс. Бұл әдіс балаларға ойын арқылы оқытуға мүмкіндік береді, өйткені балалардың бәрі де ойын мен көркемдік әрекеттер арқылы жақсы оқиды. Саусақ театры арқылы балалар өз қолдарын пайдалана отырып, түрлі кейіпкерлерді ойнайды, бұл олардың шығармашылық ойлау қабілеттерін дамытады. Сонымен қатар, бұл әдіс балаларға сөйлеу кезінде жаңа сөздер мен фразаларды пайдалану мүмкіндігін береді, сөйтіп, олардың сөйлеу дағдыларын қалыптастыруға ықпал етеді.
Саусақ театрының сөйлеу қабілетін дамытудағы рөлі
Саусақ театры сөйлеу қабілеттерін дамытуға ықпал ететін бірнеше маңызды аспектілерді қамтиды. Біріншіден, бұл әдіс балалардың сөздік қорын байытуға көмектеседі. Балалар әртүрлі кейіпкерлерді бейнелеп, олардың әрқайсысына тиісті сөздер мен әрекеттерді айтады. Мұндай әрекеттер тілдік дағдыларды қалыптастыруда маңызды рөл атқарады, себебі балалар әртүрлі жағдайларда сөздер мен сөйлемдерді қолдануға үйренеді. Екіншіден, саусақ театры балалардың сөйлеу мәнерін және грамматикалық құрылымдарды дұрыс қолдануын үйретеді. Ойын барысында балалар сөздерді дұрыс айту, сөйлемдерді толық құрастыру дағдыларын меңгереді.
Саусақ театры мен эмоциялық даму
Саусақ театры балалардың эмоциялық дамуында да ерекше рөл атқарады. Әр түрлі кейіпкерлерді бейнелей отырып, балалар өз сезімдерін ашып, түрлі эмоцияларды көрсетеді. Бұл оларға өз ішкі дүниелерін білдіру және басқа адамдардың сезімдерін түсіну қабілетін дамытуға көмектеседі. Саусақ театры балалардың әлеуметтік дағдыларын қалыптастыруға ықпал етеді, өйткені олар кейіпкерлер арасындағы диалогты жүзеге асырып, әртүрлі әлеуметтік жағдайларда дұрыс қарым-қатынас жасауға үйренеді. Сонымен қатар, бұл әдіс балалардың сенімділік деңгейін арттырып, өз ойын ашық әрі анық айтуға көмектеседі.
Саусақ театрының шығармашылық қабілеттерді дамытудағы орны
Саусақ театры балалардың шығармашылық қабілеттерін дамытуға мүмкіндік береді. Бұл әдіс баланың қиялын кеңейтіп, өздігінен ойлануға итермелейді. Балалар түрлі кейіпкерлер мен оқиғаларды ойлап тауып, оларды сахналау арқылы шығармашылық қабілеттерін дамытады. Бұл тәсіл балалардың шығармашылық ойлауын нығайтып, жаңа идеялар мен шешімдер табуға мүмкіндік береді. Сонымен қатар, саусақ театры арқылы балалар қиын мәселелерді шешуге, логикалық ойлауын дамытуға үйренеді.
Саусақ театрының тиімділігі мен нәтижелері
Зерттеулер мен практикалық тәжірибелер көрсеткендей, саусақ театры балалардың сөйлеу қабілетін дамытуда өте тиімді әдіс болып табылады. Бұл әдіс тек сөздік қорды байытумен ғана шектелмей, балалардың грамматикалық құрылымдарды қолдану дағдыларын жетілдіреді, сондай-ақ, тілдің эмоционалдық жағынан да дұрыс қолданылуына көмектеседі. Балалар сахнада өз кейіпкерлерін көрсету арқылы сөздерді нақты қолдануға, сөйлеу барысында эмоциялар мен көңіл-күйді дұрыс жеткізуге үйренеді. Саусақ театрының көмегімен балалар өздерін еркін әрі сенімді сезінеді, бұл олардың сөйлеу қабілетінің нәтижесін едәуір жақсартады.
Саусақ театры мектепке дейінгі білім беру жүйесінде
Мектепке дейінгі білім беру мекемелерінде саусақ театрының қолданылуы ерекше маңызға ие. Бұл әдіс балалардың тілін дамытуда және басқа да маңызды дағдыларды қалыптастыруда тиімді құрал болып табылады. Балабақша тәрбиешілері саусақ театры арқылы балалармен түрлі тақырыптарда ойындар өткізіп, олардың сөйлеу дағдыларын қалыптастыруға көмектеседі. Сонымен қатар, бұл әдіс балаларға кітаптар мен ертегілерді тыңдай отырып, оларды өз сөздерімен баяндауға үйретеді. Саусақ театрының оқу процесіне енгізілуі балалардың білімге деген қызығушылығын арттырады және оларды оқу мен шығармашылыққа ынталандырады.
Қорытынды
Қорытындылай келе, саусақ театры – мектеп жасына дейінгі балалардың сөйлеу қабілетін дамытуда өте тиімді әдіс. Бұл әдіс балалардың тілдік дағдыларын қалыптастырумен қатар, олардың эмоциялық және шығармашылық дамуында да маңызды рөл атқарады. Саусақ театры арқылы балалар өздеріне сенімді бола отырып, өз ойын анық жеткізуге, тілдік құрылымдарды дұрыс қолдануға, сөздік қорын байытуға үйренеді. Сондай-ақ, бұл әдіс балалардың әлеуметтік, эмоциялық және когнитивті дамуына әсер етеді.
Пайдаланылған әдебиеттер:
- Құрманова Г. Ә. «Балалардың сөйлеу дағдыларын дамыту әдістері» // Білім әлемі. – 2020.
- Сайдахметова М. Н. «Мектеп жасына дейінгі балалардың тілін дамыту» // Педагогика ғылымдары. – 2019.
- Балажанова А. Ә. «Саусақ театры мен балалардың шығармашылық дамуы» // Балабақша және мектеп. – 2021.
- Лебедева Т. Н. «Саусақ театрының балалар психологиясына әсері» // Психология және тәрбие. – 2022.
