Балабақшадағы таңғы жаттығудың балаға пайдасы

Мансуров Серик Ринатулы

Лауазымы:Дене шынықтыру нұсқаушысы

Жетісу обылысы

Көксу ауданы

Жұлдыз бөбекжай-балабақшасы 

Кіріспе
Таңғы жаттығулар – бала организмінің дұрыс жұмыс істеуін қамтамасыз ететін маңызды факторлардың бірі. Балабақшада таңертеңгі уақытта өткізілетін жаттығулар дене дамуы мен жалпы көңіл-күй үшін маңызды рөл атқарады. Мұндай жаттығулар балалардың күн бойына сергек болуына, денсаулықтарын нығайтуға және психоэмоционалдық жағдайларын жақсартуға көмектеседі. Бұл мақалада балабақшадағы таңғы жаттығулардың бала дамуына, денсаулығына және тәртібіне қалай әсер ететіні талқыланады.

  1. Физикалық дамуды қолдау

Физикалық дамуды қолдау мақсатында таңғы жаттығулар баланың денсаулығын жақсартып, жалпы физикалық жағдайын нығайтады. Бұл жаттығулар:

  • Дене бұлшықеттерін күшейтеді: Таңғы жаттығулардың әсерінен баланың дене бұлшықеттері нығайып, олардың күшін арттырады. Әртүрлі жаттығулар баланың қимыл-қозғалыс қабілетін жақсартып, бұлшықеттердің икемділігін арттырады. Сонымен қатар, бұл жаттығулар ұсақ және ірі моторика дағдыларын дамытуға көмектеседі, өйткені дене қозғалысының үйлесімділігі мен икемділігі артқан сайын бала түрлі қимылдарды дұрыс және үйлесімді түрде орындауды үйренеді. Бұлшықеттердің дамуы балалардың жалпы денсаулығына, сондай-ақ олардың физикалық белсенділігіне оң әсер етеді.
  • Қозғалыс үйлесімділігін арттырады: Таңғыжаттығуларбаланыңденесінқозғалысқадұрысбейімдеп, оныңқозғалысүйлесімділігінжақсартады. Әртүрліжаттығуларменқозғалыстүрлерідененіңикемділігінарттырып, тепе-теңдікпенкоординацияныжақсартады. Балаларжаттығулардыорындауарқылыденесініңәртүрлібөліктерінүйлесімдітүрдеқолданудыүйренеді, бұлолардыңқозғалысдағдыларынжетілдіреді. Бұлқабілетбаланыңфизикалықдамуынағанаемес, күнделіктіөмірдедеөзәсерінтигізеді, өйткеніденеүйлесімділігіменкоординациясыжақсыдамығанбалаөзінесенімдіәрібелсендіболады.
  • Қанайналымынбелсендіреді: Таңғыжаттығуларағзадағықанайналымынжақсартады, бұлөзкезегіндеденегеқажеттіоттегініңтиімдіжеткізілуінқамтамасызетеді. Бұлбаланыңжалпысергектігінарттырып, оныңбелсенділігінжоғарылатады. Қанайналымыныңбелсендіруібаланыңмиынажақсықанағымыныңжетуінеықпалетіп, зейінменойлауқабілеттерінжақсартады. Соныменқатар, таңғыжаттығуларбалағакүнніңалғашқысағатындадайынболуға, жаңакүнгекүш-қуатпенжәнежоғарыкөңіл-күйменкіругемүмкіндікбереді.
  • Жүрекқантамырларыжүйесіннығайтады: Күнделіктітаңғыжаттығуларжүрекпенқантамырларыныңқызметінжақсартады, олардыңжұмысынреттеп, жалпыжүрек-қантамырларыжүйесініңтиімділігінарттырады. Бұлжаттығуларжүрекбұлшықетініңкүшінарттырып, қантамырларарқылықанныңдұрысағып, оттегіменқоректікзаттардыңағзағажеткізілуінқамтамасызетеді. Соныменқатар, баладажүрек-қантамырларыжүйесініңдұрысжұмысістеуіұзақмерзімдіденсаулықтысақтауғажәнетүрліаурулардыңалдыналуғакөмектеседі.
  1. Психоэмоционалдық күйді жақсарту

Таңғыжаттығулардыңбаланыңпсихоэмоционалдықжағдайынаәсеріүлкен, өйткеніолартекфизикалықденсаулықтынығайтыпқанақоймай, соныменқатарбаланыңішкідүниесіндежақсартады:

  • Көңілкүйдікөтереді: Физикалықжаттығулар серотонин гормоныныңбөлінуінынталандырады, бұлбаланыңкөңіл-күйінкөтеріп, оны қуаныш пен жақсысезімдергебөлендіреді. Мұндайәсерлербаланыңкүндібастауынажақсынегізқалдырады.
  • Танымдыққабілеттердіынталандырады: Физикалықбелсенділік бала миынақанағымынжақсартады, бұлоқужәнетанымдықпроцестердібелсендіругеәсеретеді. Бұлжаттығуларбаланыңоқуүлгерімінжақсартып, жаңабілімдіқабылдауқабілетінарттырады.
  • Стресстіазайтады: Таңғыжаттығуларбаланың нерв жүйесінеоңәсеретеді, стресстіжеңугекөмектесіп, эмоционалдытұрақтылықтынығайтады. Оларкүнніңбасындапсихологиялықтұрғыдантыныштықорнатуғаықпалетеді.
  • Өзінөзібақылаудағдыларындамытады: Жаттығуларкезіндебалалартәртіптілік пен жауапкершілікдағдыларынүйренеді. Оларуақыттыбасқаруға, тәртіпсақтауғажәнеөздерінбақылауғаүйреніп, бұлдағдыларынөмірдіңбасқасалаларындақолданаалады.

Таңғыжаттығуларбаланыңпсихоэмоционалдықжағдайынжақсартып, оныңөміргедегенкөзқарасыноңтайландырады, сергектік пен позитивтікөңіл-күйқалыптастырады.

  1. Әлеуметтік дағдыларды дамыту

Таңғыжаттығуларбалабақшадабалалардыңәлеуметтікдағдыларындамытуғаүлкенсептігінтигізеді. Олар тек физикалықдамуменғанашектелмей, балалардыңқарым-қатынасдағдыларынжақсартады:

  • Топтажұмысістеудіүйретеді: Балаларжаттығулардытоппенорындаубарысындабір-бірінекөмектесуді, бірлескенәрекеттергежауапкершілікпенқараудыүйренеді. Бұлолардыңкомандадажұмысістеуқабілетінарттырады, сондай-ақәлеуметтікынтымақтастықтынығайтады.
  • Жауапкершіліктісезінеді: Әр бала жаттығулардыорындаубарысындаөзініңжекеміндеттерінорындап, тапсырмалардыдұрысшешуқажеттілігінсезінеді. Бұлбалалардыңөзін-өзібасқаруға, өзәрекеттерінежауапкершілікпенқарауғаүйретеді.

Таңғыжаттығуларбалалардыңәлеуметтікдағдыларындамытып, өзарасенімділік пен ынтымақтастықтықалыптастырады, бұлолардыңболашақта да сәттіәлеуметтікқарым-қатынасорнатуынакөмектеседі.

  1. 4. Баланың тәртібі мен күн тәртібін қалыптастыру

Таңғы жаттығулар баланың тәртібі мен күн тәртібін қалыптастыруда маңызды рөл атқарады. Олар тек физикалықдамуғаемес, күнделіктіөмірдіңтәртіптіболуына да әсеретеді:

  • Ұйқыданкейіндененісергітеді: Ұйқыданоянғаннанкейіндене мен ми демалыпболғандықтан, таңғыжаттығуларағзанысергітіп, баланыңжаңакүнгедайынболуынаықпалетеді. Бұлбаланыңтаңертеңгісергектігінарттырып, күнбойынабелсенділігінсақтауғакөмектеседі.
  • Күнтәртібінсақтауғакөмектеседі: Таңғыжаттығуларкүнніңбіріншіәрекетіретіндебалағауақыттыдұрысұйымдастырудыүйретеді. Оларжаттығулардыңбірбөлігіретіндекүнтәртібінсақтауқажеттілігінтүсінеді, бұлбаланыңуақыттытиімдіпайдалануғамашықтануынасептігінтигізеді.
  • Денсаулыққапайдалыәдеттердіқалыптастырады: Таңғыжаттығулардыкүнделіктіәдеткеайналдыруарқылыбалаларсалауаттыөмірсалтынұстанудыүйренеді. Бұләдеттербаланыңфизикалықдамуынағанаемес, оныңжалпыденсаулығынжақсартуға да әсеретеді.

Таңғыжаттығулардыңосындайпайдасыбаланыңтәртібінқалыптастыруғажәнекүнделіктіөмірінұйымдастыруғаүлкенықпалетеді, бұлоныңболашақтағыденсаулығы мен жалпыөмірсүрусапасынарттырады.

Қорытынды
Таңғы жаттығулар балабақшадағы балалар үшін тек денсаулықты нығайтудың ғана емес, сонымен қатар психоэмоционалдық күйді жақсартудың, әлеуметтік дағдыларды дамытудың және тәртіптілікті қалыптастырудың маңызды құралы болып табылады. Олар баланың жалпы дамуында маңызды рөл атқарады. Сондықтан таңғы жаттығулар балабақшада күнделікті өткізіліп, балалардың денсаулығын сақтауға, олардың жақсы көңіл-күйде болуына және дамытуына көмектеседі.

 

Пайдаланылған әдебиеттер:

  1. «Бала тәрбиесі» журналы №12, 2009ж
  2. Сұлтанбекова Ж. Х. Мектеп жасына дейінгі балаларға жан-жақты тəрбие берудің негіздері.
  3. 2.Мектепке дейінгі балалардың дене тәрбиесі. – №. 111. 178-181.

 

 

 

 

Cізге ұнауы мүмкін...

Добавить комментарий

Ваш адрес email не будет опубликован. Обязательные поля помечены *