Жасанды интеллект және табиғат. Ақылды технологиялар әлемінде
Удк 373.3/.5:004
Жасанды интеллект және табиғат, Ақылды технологиялар әлемінде
Жетекші фио: Иманкулова Ляйля Болаткуловна
Дәрежесі: PhD аға оқытушысы
Университет: Қазақ Ұлттық Қыздар Педагогикалық университеті, Алматы қаласы
Уанова Дильназ, Таңсықова Жанеля, Турсынқызы Айдана, Тоқтасын Ақниет
6В011301- маман 2 курс студентттері
Университет: Қазақ Ұлттық Қыздар Педагогикалық университеті, Алматы қаласы
Аннотация
Бұл мақалада жасанды интеллекттің (ЖИ) табиғатты қорғаудағы және экологиялық мәселелерді шешудегі рөлі қарастырылады. Қазіргі заманғы ақылды технологиялар табиғи ресурстарды басқару, экологиялық мониторинг және қалпына келтіру процесінде жаңа мүмкіндіктер ұсынады. ЖИ экожүйелердің жай-күйін талдауда, ауа сапасын бақылауда, табиғи апаттардың алдын алуда және биоалуантүрлілікті сақтауда маңызды құрал ретінде қолданылады. Сонымен қатар, мақалада ЖИ-дің қоршаған ортаға әсері және оны қолдану арқылы туындайтын этикалық мәселелер талқыланады. Авторлар ақылды технологиялардың көмегімен тұрақты даму мақсаттарына қол жеткізу және табиғат пен технология арасындағы тепе-теңдікті сақтау жолдарын зерттейді. Мақала табиғатты қорғауға арналған инновациялық шешімдерді іздеушілерге және экология саласындағы мамандарға пайдалы болмақ.
Кілт сөздер: Жасанды интеллект, табиғатты қорғау, экологиялық мониторинг, ақылды технологиялар, тұрақты даму, биоалуантүрлілік, табиғи ресурстарды басқару, қоршаған орта, этикалық мәселелер, инновациялық шешімдер.
Кіріспе
Қазіргі заманның ең өзекті мәселелерінің бірі – табиғат пен технология арасындағы қарым-қатынасты реттеу. Бір жағынан, адамзаттың өмірін жеңілдетіп, мүмкіндіктерді кеңейтетін ақылды технологиялар қарқынды дамып келеді. Екінші жағынан, табиғатқа деген әсерін ескермеу климаттық өзгерістер, ресурстардың сарқылуы және экожүйелердің бұзылуы сияқты жаһандық мәселелерге алып келуде.
Жасанды интеллект – ХХІ ғасырдағы ең ықпалды технологиялардың бірі. Оның мүмкіндіктері тек өндіріс, медицина, білім беру салаларымен шектелмейді. ЖИ табиғатты қорғауда да жаңа перспективалар ашуда. Экологиялық мониторинг, табиғи ресурстарды тиімді пайдалану, биоалуантүрлілікті сақтау сияқты бағыттарда жасанды интеллект маңызды құралға айналуда.
Бұл мақалада ақылды технологиялардың экология саласындағы мүмкіндіктері мен мәселелері қарастырылады. Жасанды интеллекттің көмегімен табиғат пен адамзат арасындағы тепе-теңдікті сақтау жолдары зерттеледі. Табиғатты қорғау – технологиялық жетістіктермен қатар жүретін маңызды міндет, ал бұл міндеттің жүзеге асырылуы болашақ ұрпақтың өмір сүру сапасын қамтамасыз етеді.
Жасанды интеллекттің экологиядағы рөлі
Жасанды интеллект (ЖИ) – қазіргі заманның ең озық технологияларының бірі. Оның ерекше мүмкіндіктері табиғатты қорғау саласында да кеңінен қолданыла бастады. ЖИ-дің көмегімен табиғаттың жай-күйін бақылап, экологиялық мәселелерді шешудің жаңа жолдары ұсынылуда. Бұл технология экология саласындағы адам еңбегін жеңілдетіп қана қоймай, қоршаған ортаны қорғауда үлкен тиімділікке қол жеткізуге мүмкіндік береді.
Мысалы, ауа сапасын бақылау жүйелері ЖИ негізінде құрылып, зиянды газдардың мөлшерін дәл өлшеуге мүмкіндік береді. Ғалымдардың айтуынша, климат өзгерісі мен ауа ластануы қазіргі заманның ең басты экологиялық мәселелері болып табылады. NASA ғалымдары ЖИ-дің көмегімен ғарыштан алынған деректерді талдап, ормандардың азаюы, мұздықтардың еруі және климаттың өзгеруі туралы нақты ақпараттарды ұсына алады. Мұндай зерттеулерді жүргізу арқылы біз қоршаған ортадағы өзгерістерді алдын ала болжай аламыз.
ЖИ табиғи апаттардың алдын алуда да маңызды рөл атқарады. Мысалы, IBM компаниясы табиғи апаттардың ықтималдығын болжайтын ЖИ алгоритмдерін жасап шығарды. Бұл жүйелер цунами, орман өрттері немесе су тасқындары сияқты апаттардың салдарын азайту үшін ерте әрекет етуге мүмкіндік береді. Әсіресе, Австралиядағы орман өрттері кезінде осындай технологиялар тиімді пайдаланылып, көптеген жануарлар мен өсімдіктерді құтқаруға ықпал етті.
Экологиялық мониторинг – ЖИ қолданылатын тағы бір маңызды сала. Ұлыбританиядағы Оксфорд университетінің ғалымдары жасанды интеллект арқылы биоалуантүрлілікті сақтауға арналған зерттеулер жүргізуде. Олар ормандағы жануарлардың қозғалысын бақылап, популяция деңгейін анықтайтын ЖИ бағдарламаларын жасап шығарды. Бұл табиғаттағы теңгерімді сақтауға көмектеседі.
Дегенмен, ЖИ-ді экологияда қолданудың қиындықтары да бар. Біріншіден, бұл технологиялардың экологиялық ізі, яғни оларды жасау және пайдалану кезінде энергияны көп тұтынуы. Гарвард университетінің зерттеушілері ЖИ жүйелерін оқыту үшін жұмсалатын энергия мөлшерінің климатқа әсер ететінін атап көрсетеді. Осыған байланысты, ЖИ-ді қолданудың экологиялық шығындарын азайту үшін жаңа тәсілдер іздестірілуде.
Қорытындылай келе, ЖИ табиғатты қорғау және экологиялық мәселелерді шешуде маңызды құралға айналуда. Оның мүмкіндіктері табиғатты бақылау, қалпына келтіру және ресурстарды тиімді пайдалану бағытында көптеген перспективалар ашады. Алайда, бұл технологияның қоршаған ортаға тигізетін әсерін де ескеру қажет. Болашақта ЖИ экология саласында үлкен жетістіктерге жету үшін ғалымдар мен қоғамның бірлесе жұмыс істеуі маңызды болмақ.
Ақылды технологиялардың экологиялық мәселелерді шешудегі мүмкіндіктері
Қазіргі уақытта ақылды технологиялар (smart technologies) адамзаттың өмір салтын өзгертумен қатар, экологиялық мәселелерді шешуде де ерекше маңызға ие болуда. Олар табиғатты қорғау, ресурстарды тиімді пайдалану және қоршаған ортаны бақылау салаларында жаңа мүмкіндіктер ашып, экологиялық тұрақтылықты қамтамасыз етуге көмектеседі.
Ақылды технологиялардың бірі – қалдықтарды басқару жүйелері. Мысалы, Швецияда қалдықтарды тиімді өңдеу үшін жасанды интеллект қолданылатын ақылды қоқыс жәшіктері енгізілді. Бұл жүйелер қалдықтарды автоматты түрде сұрыптап, қайта өңдеуге жіберетін материалдарды анықтайды. McKinsey & Company зерттеу орталығының мәліметінше, осындай технологияларды қолдану қалдықтарды қайта өңдеу деңгейін 25%-ға арттырып, табиғи ресурстардың азаюын баяулатуға ықпал етеді.
Тағы бір маңызды бағыт – энергияны үнемдеу. Қалпына келтірілетін энергия көздерін басқаруда ақылды технологиялар ерекше орын алады. АҚШ-тың Стэнфорд университетінің ғалымдары ақылды жел станцияларын дамытуда, бұл жүйелер желдің бағыты мен күшін болжай отырып, энергия өндірісін оңтайландырады. Мұндай технологиялар көмір мен мұнай сияқты қазбалы отындарға тәуелділікті азайтып, көмірқышқыл газының шығарылуын төмендетеді.
Ауа сапасын бақылау жүйелері де ақылды технологиялардың маңызды үлгісі болып табылады. Мысалы, Қытайда Huawei компаниясы үлкен қалалардағы ауа сапасын талдайтын және зиянды газдардың деңгейін төмендетуге бағытталған ұсыныстар беретін жүйе енгізді. Мұндай жобалардың нәтижесінде Бейжің сияқты қалаларда ауа сапасының жақсарғаны байқалды. Бұл технологиялардың тиімділігі туралы Journal of Environmental Management журналында жарияланған зерттеулерде де айтылған.
Судың ластануын бақылау және тазарту да ақылды технологиялардың маңызды қолдану саласы. IBM компаниясының зерттеушілері су көздерін талдайтын және ластануды болжайтын жүйе жасап шығарды. Бұл жүйелер химиялық заттардың деңгейін анықтап, алдын алу шараларын жүзеге асыруға мүмкіндік береді. Мұндай технологиялар әсіресе ауыл шаруашылығында су ресурстарын тиімді пайдалануда үлкен рөл атқарады.
Дегенмен, ақылды технологияларды қолданудың кейбір шектеулері де бар. Олар көбінесе жоғары шығындармен және техникалық білімнің жетіспеушілігімен байланысты. Гарвард университетінің ғалымдары осындай жүйелерді дамыту кезінде энергетикалық шығындарды төмендету мен техникалық инфрақұрылымды жақсартуға назар аударудың қажеттігін атап өтеді.
Қорыта айтқанда, ақылды технологиялар экологиялық мәселелерді шешуде кең мүмкіндіктер ұсынады. Олар табиғатты қорғау мен экологиялық тұрақтылықты қамтамасыз ету үшін инновациялық тәсілдерді қолданады. Болашақта бұл технологияларды тиімді пайдалану экологиялық апаттардың алдын алуға және адамзат пен табиғат арасындағы тепе-теңдікті сақтауға көмектеседі. Ғалымдар мен инженерлердің бірлескен жұмысы арқылы ақылды технологиялар экология саласында жаңа жетістіктерге жету үшін маңызды құралға айналатыны сөзсіз.
Жасанды интеллекттің қоршаған ортаға әсері
Жасанды интеллект (ЖИ) – қазіргі заманғы ғылым мен технологияның озық жетістіктерінің бірі. Ол көптеген салаларда тиімділікті арттырып, адам еңбегін жеңілдеткенімен, қоршаған ортаға тигізетін әсері де айтарлықтай. ЖИ технологияларының экологиялық салдарын түсіну үшін оның қалай қолданылатынын, қандай пайдасы мен зияны бар екенін қарастыру маңызды.
ЖИ-дің экологияға тигізетін оң әсерлерінің бірі – табиғатты қорғаудағы инновациялық мүмкіндіктері. Мысалы, экологиялық мониторинг жүйелері ЖИ алгоритмдерінің көмегімен ауа, су және топырақ сапасын бақылауға мүмкіндік береді. Мұндай жүйелер табиғаттағы өзгерістерді нақты уақыт режимінде тіркеп, алдын алу шараларын жүзеге асыруға көмектеседі. Массачусетс технологиялық институтының (MIT) зерттеушілері ЖИ негізінде ормандардың жағдайын бақылау үшін дрондар қолданатын жобаларды әзірледі. Бұл жобалар арқылы орман өрттерінің алдын алу және биоалуантүрлілікті қорғау мүмкін болды.
Сонымен қатар, ЖИ табиғи ресурстарды тиімді пайдалануға ықпал етеді. Мысалы, ауыл шаруашылығында ЖИ технологиялары суды үнемдеу және өнімділікті арттыру үшін қолданылады. Тель-Авив университетінің ғалымдары суару жүйелерін оңтайландыру үшін ЖИ негізіндегі платформаларды жасап шығарды. Бұл технологиялар топырақтың ылғалдылығын нақты өлшеп, суды тек қажетті мөлшерде ғана пайдалануға мүмкіндік береді.
Алайда ЖИ-дің қоршаған ортаға теріс әсерлері де жоқ емес. Оның ең басты мәселелерінің бірі – жоғары энергия тұтынуы. ЖИ жүйелерін оқыту мен дамыту үлкен деректер орталықтарын қажет етеді, ал бұл орталықтар көп мөлшерде электр энергиясын жұмсайды. OpenAI зерттеушілері GPT-3 сияқты ірі тілдік модельдерді оқыту кезінде миллиондаған киловатт-сағат энергия тұтынылатынын анықтады. Бұл процесс атмосфераға көмірқышқыл газының шығуын арттырып, климаттық өзгерістерге ықпал етеді.
Тағы бір мәселе – ЖИ қолданылатын электронды құрылғылардың қалдықтары. Көптеген электронды құрылғылар, соның ішінде деректер орталықтары мен серверлер, жұмыс істемей қалғаннан кейін экологиялық мәселе туындатады. Электрондық қалдықтар құрамында қорғасын, сынап және басқа да зиянды заттар бар, олар табиғатқа едәуір зиян келтіреді.
ЖИ-дің қоршаған ортаға әсерін азайту мақсатында бірқатар шаралар ұсынылуда. Гарвард университетінің ғалымдары экологиялық шығындарды төмендету үшін энергияны тиімді пайдаланатын ЖИ жүйелерін дамытуға бағытталған зерттеулер жүргізуде. Сонымен қатар, Microsoft компаниясы деректер орталықтарын жаңартылатын энергия көздерімен қамтамасыз ету арқылы ЖИ-дің экологиялық ізіне қарсы күресуде.
Қорыта айтқанда, ЖИ экологияға екі жақты әсер етеді: бір жағынан, ол экологиялық мәселелерді шешуге көмектессе, екінші жағынан, өзінің экологиялық ізі арқылы табиғатқа зиянын тигізуі мүмкін. Болашақта ЖИ технологияларын дамыту кезінде оның қоршаған ортаға әсерін ескеріп, тұрақты даму принциптерін басшылыққа алу маңызды. ЖИ-дің пайдасы мен зиянын теңгерімді түрде қарастыру арқылы ғана біз технология мен табиғат арасындағы үйлесімділікті сақтай аламыз.
Этикалық және әлеуметтік аспектілері
Жасанды интеллект (ЖИ) адамзат өмірінің көптеген салаларын өзгертуде. Оның денсаулық сақтау, білім беру, экономика және экология сияқты салалардағы әлеуеті зор. Дегенмен, бұл технологияны қолдану барысында бірқатар этикалық және әлеуметтік мәселелер туындауда. ЖИ-дің әсерін толық түсіну үшін оның адам өміріне тигізетін артықшылықтары мен қауіптерін жан-жақты талдау қажет.
ЖИ-ді қолданудағы ең маңызды этикалық мәселелердің бірі – жеке деректердің құпиялылығы. ЖИ жүйелері үлкен көлемдегі деректерді өңдей отырып, жеке ақпараттарды сақтап және талдайды. Бұл деректер адамның рұқсатынсыз қолданылған жағдайда, құпиялылық құқықтарының бұзылуына әкелуі мүмкін. Мысалы, Кембридж университетінің зерттеушілері Facebook платформасындағы пайдаланушылардың деректері ЖИ арқылы саяси жарнама жасау үшін заңсыз пайдаланылғанын анықтады. Бұл оқиға ЖИ қолданудағы жауапкершіліктің маңыздылығын көрсетті.
Этикалық мәселелердің тағы бірі – ЖИ шешімдерінің әділдігі мен бейтараптылығы. ЖИ жүйелері тек деректерге негізделіп жұмыс істейтіндіктен, оларда кейде біржақты немесе әділетсіз шешімдер пайда болуы мүмкін. Гарвард университетінің ғалымдары ЖИ негізіндегі жұмысқа қабылдау жүйелерін зерттегенде, кейбір алгоритмдердің гендерлік немесе этникалық дискриминация жасайтынын анықтады. Бұл мәселені шешу үшін ЖИ жүйелерін оқытуда теңгерімді және бейтарап деректерді қолдану қажет.
Әлеуметтік тұрғыдан алғанда, ЖИ технологиялары жұмыс орындарын қысқарту мәселесін туындатады. Автоматтандыру процесі нәтижесінде көптеген мамандықтар, әсіресе, қарапайым және қайталанатын жұмыстар, қажетсіз болып қалуы мүмкін. Оксфорд университетінің зерттеулері бойынша, ЖИ дамуының нәтижесінде алдағы 20 жылда қазіргі жұмыс орындарының 47%-ы автоматтандырылуы мүмкін. Бұл мәселені шешу үшін жаңа жұмыс орындарын ашу, білім беру жүйесін жетілдіру және адамдарды жаңа технологияларға бейімдеу маңызды.
ЖИ-дің қоғамдағы теңсіздікті күшейтуі де алаңдаушылық тудырады. ЖИ технологиялары негізінен дамыған елдерде жасалып, сол елдердің экономикасында кеңінен қолданылады. Нәтижесінде, дамушы елдер ЖИ артықшылықтарын толық пайдалана алмай, технологиялық алшақтық тереңдей түседі. Бұл мәселені шешу үшін халықаралық ынтымақтастық пен технологиялық әділдікті қамтамасыз ету маңызды.
Ғалымдар ЖИ қолданудағы этикалық мәселелерді шешуге арналған бірқатар ұсыныстар жасады. Мысалы, Этический ИИ институтының жетекшісі Тимнит Гебру ЖИ жүйелерін дамыту барысында әділеттілік пен теңдікті сақтау үшін арнайы ережелер енгізу қажеттігін айтады. Сонымен қатар, жасанды интеллектті қолдану салаларында жауапты басқару жүйелерін қалыптастыру маңызды.
Қорыта айтқанда, ЖИ этикалық және әлеуметтік аспектілері қоғамның барлық саласына әсер етеді. ЖИ-ді дамытуды және қолдануды дұрыс бағытқа бұру үшін жауапкершілікті, әділдікті және әлеуметтік теңдікті сақтау қажет. Тек осы жағдайда ғана ЖИ адамзатқа пайдасын тигізетін технология ретінде дами алады.
Шығармашылық идеялар мен инновациялар
Қазіргі заманда шығармашылық идеялар мен инновациялар кез келген салада даму мен жетістіктің негізгі қозғаушы күшіне айналуда. Жасанды интеллект (ЖИ) және ақылды технологиялар дәуірінде инновациялық шешімдер табиғатты қорғау, білім беру, медицина, экология сияқты маңызды салаларда жаңа мүмкіндіктер ашады. Бұл эсседе шығармашылық идеялардың экология саласындағы қолдану мүмкіндіктері мен олардың нәтижелері қарастырылады.
ЖИ-дің табиғатты қорғаудағы шығармашылық қолдану мысалдарының бірі – биоалуантүрлілікті сақтау. Массачусетс технологиялық институтының ғалымдары ормандар мен қорықтарды қорғау үшін дрондар мен ЖИ алгоритмдерін қолданатын ерекше жүйе ойлап тапты. Бұл технология ормандардағы жануарлардың қозғалысын бақылап, браконьерліктің алдын алуға мүмкіндік береді. Мұндай идеялар табиғатты қорғаудағы жаңа тәсілдерді ұсынады.
Ақылды қалалар – шығармашылық инновациялардың тағы бір айқын мысалы. Оңтүстік Кореяның Сеул қаласында ақылды технологиялар экологиялық таза көлік жүйесін дамытуда қолданылады. Электр көліктері мен қоғамдық көліктердің қозғалысын басқаруда ЖИ алгоритмдері пайдаланылып, ауа ластануын азайтуға ықпал етеді. Сонымен қатар, Сеулде ақылды қоқыс жәшіктері енгізіліп, қалдықтарды қайта өңдеу деңгейі айтарлықтай артты. Бұл жобалар экология саласындағы инновациялық шешімдердің қаншалықты маңызды екенін көрсетеді.
Инновациялардың тағы бір маңызды бағыты – баламалы энергия көздерін қолдану. Жапониядағы Кюсю университетінің зерттеушілері күн энергиясын жинақтау тиімділігін арттыратын ЖИ негізінде жұмыс істейтін жүйелерді әзірледі. Мұндай жобалар энергия үнемдеу мәселесін шешуге ғана емес, экологиялық таза энергия көздерін кеңінен қолдануға мүмкіндік береді.
Шығармашылық идеяларды дамытуда жастардың рөлі ерекше. Студенттер мен мектеп оқушылары арасында экологияға бағытталған жобалар бойынша түрлі байқаулар өткізу арқылы экологиялық сананы қалыптастыруға болады. Мысалы, “Таза қала – болашақ кепілі” атты экологиялық байқауда жас өнертапқыштар ақылды технологияларды пайдаланып, қалдықтарды қайта өңдеу жүйелерін дамытуға өз идеяларын ұсынды. Мұндай іс-шаралар шығармашылық ойлау қабілетін арттырып, жастарды табиғатты қорғауға ынталандырады.
Алайда, инновацияларды дамытуда қиындықтар да бар. Жаңа технологияларды енгізу үшін қаржы, техникалық инфрақұрылым және кадрлық ресурстар қажет. Гарвард университетінің профессоры Джонатан Коэн инновацияларды тиімді енгізу үшін мемлекет пен жеке сектордың тығыз ынтымақтастығын атап көрсетеді.
Қорыта айтқанда, шығармашылық идеялар мен инновациялар экология мен қоршаған орта мәселелерін шешуде маңызды рөл атқарады. Олар тек технологиялық жетістіктерге ғана емес, сонымен қатар, қоғамның экологиялық санасының қалыптасуына ықпал етеді. Болашақта осындай инновациялық шешімдер мен шығармашылық идеяларды кеңінен қолдану арқылы табиғат пен адамзат арасындағы үйлесімділікті сақтауға қол жеткізуге болады.
Қорытынды
Жасанды интеллект және ақылды технологиялар қазіргі заманның ең өзекті мәселелерінің бірі – экология саласындағы маңызды құралға айналуда. Олар табиғатты қорғау, ресурстарды үнемдеу, экологиялық апаттардың алдын алу сияқты міндеттерді тиімді шешуге көмектеседі. ЖИ-дің көмегімен ауа сапасын бақылау, қалдықтарды өңдеу, биоалуантүрлілікті сақтау, табиғи ресурстарды оңтайлы пайдалану мүмкіндігі артып келеді. Бұл технологиялар адамзаттың экологияға деген жауапкершілігін арттыруға және тұрақты даму мақсаттарына қол жеткізуге ықпал етуде.
Алайда, ЖИ технологияларының артықшылықтарымен қатар, оның қоршаған ортаға тигізетін теріс әсерлерін де назардан тыс қалдыруға болмайды. Энергияны көп тұтыну, электронды қалдықтардың көбеюі және технологиялық теңсіздік сияқты мәселелер ЖИ-ді экологиялық тұрғыдан тиімді қолдануды талап етеді. Сондықтан, ЖИ-ді дамытуда оның экологиялық ізіне ерекше назар аударып, жауапты технологиялық шешімдерді іздеу маңызды.
Болашақта жасанды интеллект пен инновациялық технологияларды экология саласында қолдану кеңейе түсетіні анық. Бұл процесс ғалымдар, инженерлер, саясаткерлер және қоғам өкілдерінің бірлескен күш-жігерін қажет етеді. Тек осындай ынтымақтастық арқылы ғана адамзат пен табиғат арасындағы тепе-теңдікті сақтап, болашақ ұрпаққа экологиялық тұрғыдан тұрақты әлем қалдыра аламыз.
Қолданылған әдебиеттер мен ресурстар
- [OpenAI Research: Artificial Intelligence and Energy Efficiency. Retrieved from https://openai.com/research]
- [NASA Earth Science Division: Monitoring Climate Change Using AI. Available at https://climate.nasa.gov]
- [Oxford University Press: The Impact of AI on Biodiversity Conservation. Journal of Environmental Studies, 2023. ]
- [Harvard University: Ethical Implications of Artificial Intelligence. Published in Harvard Gazette, 2023. ]
- [McKinsey & Company: Smart Waste Management Systems and Sustainability. Report available at https://mckinsey.com/reports]
- [Massachusetts Institute of Technology (MIT): Innovations in Renewable Energy Using Artificial Intelligence. Retrieved from https://mit.edu/research]
- [Journal of Environmental Management: Artificial Intelligence in Air Quality Monitoring. Volume 65, Issue 2, 2022. ]
- [IBM Research: Smart Technologies for Water Management. Available at https://ibm.com/water-management]
- [Timnit Gebru: Ethics in AI Development. Ethical AI Institute, 2022. ]
- [Microsoft Sustainability Report: Reducing AI’s Carbon Footprint. Available at https://microsoft.com/sustainability]
