Қазақстандағы шағын және орта бизнестің ақпараттық қолдауы

Аружан Асемхан 

Қазақстандағы шағын және орта бизнестің ақпараттық қолдауы

Шағын және орта бизнес (ШОБ) – экономиканың тұрақты дамуының негізі және қоғамның әлеуметтік тұрақтылығын қамтамасыз ететін маңызды секторлардың бірі. Қазақстанда ШОБ-ты қолдау мемлекеттің стратегиялық бағыттарының біріне айналды. Осы саладағы ақпараттық қолдау шағын кәсіпкерліктің даму мүмкіндіктерін арттырып, олардың тұрақты дамуына ықпал етеді.

Қазақстанда шағын және орта кәсіпкерлік елдің жалпы ішкі өнімінің (ЖІӨ) 30%-дан астамын құрайды. Бұл сектор елдің экономикалық әртараптандырылуына, жаңа жұмыс орындарын құруға және халықтың әл-ауқатын арттыруға үлкен үлес қосады. Мемлекет ШОБ-ты қолдау үшін түрлі бағдарламалар мен шаралар қабылдады, бірақ олардың тиімділігін арттыру үшін ақпараттық қолдаудың маңызы зор.

ШОБ үшін ақпараттық қолдау – бұл нарық жағдайында дұрыс шешімдер қабылдауға, қаржы көздерін табуға, заманауи технологияларды енгізуге және бизнес жүргізу мәдениетін дамытуға мүмкіндік беретін басты құралдардың бірі. Қазақстандағы ақпараттық қолдау бірнеше бағытта жүзеге асырылады:

1. Мемлекеттік бағдарламалар туралы ақпарат тарату: Кәсіпкерлерге арналған мемлекеттік гранттар, субсидиялар және жеңілдетілген несиелер туралы деректерді қолжетімді ету.
2. Құқықтық кеңес беру: Бизнесті тіркеу, салықтық жеңілдіктер және заңнамалық өзгерістер туралы ақпарат тарату.
3. Оқу және тренингтер: Кәсіпкерлерге арналған оқыту бағдарламалары арқылы олардың білім деңгейін арттыру.

Ақпараттық қолдау құралдары

Қазақстанда ШОБ-ты ақпараттық қолдау әртүрлі құралдар арқылы жүзеге асырылады:

1. Мемлекеттік порталдар: «Бизнестің жол картасы-2025», «Атамекен» ҰКП, DAMU қоры сияқты ұйымдардың ресми сайттары арқылы кәсіпкерлерге қажетті ақпарат беріледі.
2. Медиа платформалар: Теледидар, газет, радио және интернет арқылы шағын және орта бизнеске қатысты жаңалықтар мен сараптамалар жарияланады.
3. Әлеуметтік желілер: Facebook, Instagram, Telegram сияқты платформаларда бизнес қауымдастықтарға арналған парақшалар мен арналар бар. Олар арқылы кәсіпкерлер өзекті ақпаратты тез алуға мүмкіндік алады.

Ақпараттық қолдаудың әлемдік тәжірибесі

Әлемде ШОБ-ты ақпараттық қолдау бойынша табысты тәжірибелер бар. Мысалы:

• Сингапур: Enterprise Singapore платформасы арқылы кәсіпкерлерге заманауи технологияларды енгізу, халықаралық нарыққа шығу және қаржыландыру бойынша ақпарат беріледі.
• Германия: KfW банкінің қолдауымен кәсіпкерлерге гранттар мен несиелер туралы толық ақпарат ұсынылады. Сонымен қатар, онлайн платформаларда бизнес-тренингтер ұйымдастырылады.
• АҚШ: Small Business Administration (SBA) арқылы кәсіпкерлер заңнамалық, қаржылық және стратегиялық мәселелер бойынша кеңес алады.

Қазақстандағы ақпараттық қолдау деңгейін жақсарту үшін келесі шараларды жүзеге асыруға болады:

1. Цифрлық жүйелерді дамыту: Барлық ақпаратты бірыңғай онлайн платформада біріктіру, кәсіпкерлерге қолжетімді әрі түсінікті форматта ұсыну.
2. Аймақтық деңгейдегі ақпараттық орталықтар: Шалғай аудандардағы кәсіпкерлер үшін арнайы ақпараттық-кеңес беру орталықтарын құру.
3. Кәсіпкерлерді оқыту: Заманауи технологияларды қолдану, маркетингтік стратегияларды әзірлеу және қаржылық сауаттылық бойынша семинарлар мен тренингтер өткізу.
4. Медиа арқылы насихат: Теледидар мен интернетте шағын бизнестің сәтті оқиғалары туралы хабарларды көбейту арқылы кәсіпкерлікке ынталандыру.

Шағын және орта бизнес Қазақстан экономикасының маңызды бөлігі болып табылады. Осы сектордың дамуын қамтамасыз ету үшін ақпараттық қолдау ерекше маңызға ие. Мемлекет тарапынан ұсынылатын мүмкіндіктер туралы ақпараттың қолжетімділігі, кәсіпкерлердің құқықтық және қаржылық сауаттылығының артуы ШОБ-тың тұрақты дамуына ықпал етеді. Әлемдік тәжірибені зерттеу және оны жергілікті ерекшеліктермен үйлестіре отырып енгізу Қазақстандағы шағын және орта бизнестің әлеуетін толық ашуға мүмкіндік береді.