Әйелдер кәсіпкерлігі: Қазақстандағы мүмкіндіктер мен кедергілер

Әйелдер кәсіпкерлігі – тек экономика үшін ғана емес, бүкіл қоғамның дамуына үлес қосатын маңызды факторлардың бірі. Қазақстанда әйелдер кәсіпкерлігі қарқынды дамып келеді, бірақ бұл бағытта көптеген мүмкіндіктермен қатар, түрлі кедергілер де бар.

Әйелдер кәсіпкерлігінің қазіргі жағдайы

Қазақстанда әйелдер кәсіпкерлігі экономиканың әртүрлі салаларында айтарлықтай үлес қосып отыр. Статистикаға сүйенсек, елдегі шағын және орта бизнес субъектілерінің шамамен 43%-ы әйелдердің иелігінде. Олар қызмет көрсету, сауда, білім беру және ауыл шаруашылығы салаларында белсенді жұмыс істейді.

Мемлекет тарапынан әйелдер кәсіпкерлігін қолдау үшін арнайы бағдарламалар жүзеге асырылуда:
• “Бизнестің жол картасы – 2025”: әйелдерге жеңілдетілген несиелер мен гранттар ұсынады.
• “Атамекен” ҰКП-ның “Іскер әйелдер кеңесі”: кәсіпкер әйелдерді оқыту мен кеңес беру жұмыстарымен айналысады.
• “Еңбек” бағдарламасы: кәсіп ашқысы келетін әйелдерге мемлекеттік гранттар бөледі.

Әйелдер кәсіпкерлігінің мүмкіндіктері

1. Мемлекеттік қолдау: Қазақстанда әйелдерді кәсіпкерлікке тарту бойынша гранттар мен субсидиялар саны артуда.
2. Жаңа технологиялар: цифрлық платформалар арқылы шағын бизнесті бастау жеңілдей түсті.
3. Әлеуметтік кәсіпкерлік: әйелдер көбінесе қоғамға пайда әкелетін жобаларға ден қояды, бұл бағытта оларға қолдау көрсету мүмкіндіктері кеңеюде.
4. Халықаралық ынтымақтастық: халықаралық ұйымдар әйелдер кәсіпкерлігін дамытуға арналған бағдарламаларға инвестиция салуда.

Әйелдерге кездесетін кедергілер

1. Қаржыға қол жеткізудің шектеулілігі: көптеген әйелдерде бастапқы капиталдың жетіспеушілігі басты проблема болып табылады.
2. Тәуекелден қорқу: дәстүрлі қоғамда әйелдер кәсіпкерлік бастауға сенімсіздікпен қарайды.
3. Отбасылық міндеттер: әйелдерге бизнесті отбасылық міндеттермен қатар алып жүру қиынға соғады.
4. Білім мен тәжірибенің жеткіліксіздігі: кейбір әйелдерде кәсіби дағдылар мен бизнес жүргізу туралы білім жетіспейді.
5. Гендерлік стереотиптер: әйелдер бизнеске ерлермен тең дәрежеде қатыса алмайды деген көзқарастар әлі де кездеседі.

Шешімдер мен ұсыныстар

• Қаржылық қолдауды арттыру: әйелдерге арзан және қолжетімді несиелер беру бағдарламаларын кеңейту қажет.
• Бизнес білімін жетілдіру: тренингтер, семинарлар және тәлімгерлік бағдарламаларды көбейту.
• Гендерлік теңдікті насихаттау: әйелдердің кәсіпкерлікке қосқан үлесін қоғамға кеңінен таныту.
• Отбасылық міндеттерді бөлісу: отбасылық өмір мен кәсіпкерлік арасындағы тепе-теңдікті сақтау үшін ерлер мен әйелдердің рөлдерін қайта қарау.

Әйелдер кәсіпкерлігін дамыту – бұл тек жеке тұлғалардың табысын арттыру ғана емес, бүкіл елдің экономикалық өсуі мен әлеуметтік тұрақтылығын қамтамасыз ету. Қазақстанда әйелдер үшін мүмкіндіктер мол болғанымен, олардың толық жүзеге асуы үшін қоғам мен мемлекет тарапынан тұрақты қолдау қажет. Әйелдердің бизнес саласындағы жетістіктері гендерлік теңдікке қол жеткізу жолындағы үлкен қадам болмақ.

Кусаинова Айдана журфак