Ақпарттық технологияларды қолдану Шет тілдері мен мәдениетін оқытуда

                                                    Ахметова Аружан Мұхтарқызы

Бекжан Нұрбала Ғалымжанқызы

Ә.Марғұлан атындағы Павлодар педагогикалық университеті

Гуманитарлық жоғары ғылымдар мектебінің “Екі шет тілі мамандарын даярлаулау” факультетінің екінші курс студенті . Nadomteh083@gmail.com

Ақпараттық-коммуникациялық технология пәнініңмұғалімі Бекжан Нұрбала Ғалымжанқызыныңтапсырмасы бойынша мақала.

Мақалада білім беруде ақпараттық технологиялардыпайдалану мәселесі қарастырылған

Ағылшын тілі мен мәдениеті. Автор мәселенің шығутарихына тоқталып, технологияны білім беругеенгізудің әдістемелік аспектілеріне тоқталып, қашықтықтан оқытуды талдап, ақпараттықтехнологияларды педагогикалық мақсаттапайдаланудың этикалық принциптерін тұжырымдайды.

Негізгі сөздер: ақпараттық технологиялар; тіл менмәдениетті оқыту; қашықтан оқу; мұғалімніңақпараттық құзыреттілігі; технологияны қолдануэтикасы.

Ұғымды анықтау

Шетел тілдері мен мәдениетін оқытудағы ақпараттықтехнологиялар оқу процесінің техникалық жабдықталуыэлектронды құрылғылар мен ресурстар түрінде.Басқашаайтқанда, бұл «ақылды құралдар»(интеллектуалдыққұралдар) оқуға делдалдық жәнеоқыту. Біз бұлақпаратты ерекше атап өтеміз технологиялар әрқашанинженерлік шешімнің ажырамас бірлігін білдіредіжәнеоның педагогикалық ресурсы.Барлық ақпараттықтехнологиялар оқыту, дамыту, білім беру болыпбөлінеді. Жобаланған оқыту технологияларыолардымұғалімнің оқыту мәселелерін шешуде жүйелі жәнежүйелі түрде пайдалануы туралыәрекеттер.

Дамушы технологиялар оқушылардың танымдықфункцияларын белсенді түрде жақсарту үшінәзірленген,интернет ресурстарын пайдалану. Білім беру технологиялары арналдыүшін танымдық ресурстардыкеңейту барлық пайдаланушылар және олардыңинтеллектуалдық қажеттіліктерін қанағаттандырады.

Ақпараттық технологиялар, зерттеулер көрсеткендей, оқу ынтасын арттырады, мұғалімнің оқытумүмкіндіктерін кеңейтеді, педагогикалық жәнетәрбиелік іс-әрекетін белсендіреді, білім беру кеңістігінің шекарасын ығыстырады, танымдықмүмкіндіктерін дамытады.Қатысушылар, педагогикалықпроцесті электронды ресурстармен қанықтыру, теңестіруәртүрлі әлеуметтік топтардың өкілдері үшінбілім беру мүмкіндіктері.

Ақпараттық технологияларды енгізуоқушылардың оқуәрекетін түрлендіреді ол белсенді, конструктивті, интерактивті, диалогтық, рефлексивтіболады.Ақпараттық ортадағы оқу іс-әрекетініңбелсенділігі мынамен түсіндіріледістуденттердіңөздеріне қызығушылық танытатын саладағы танымдықүдерісті бағыттау мүмкіндігі бар арна. Ол конструктивтіболадымақсаттар мен міндеттер, сондай-ақ жүзегеасыру әдістері мұғалім тарапынан жүктелмеген кездеоның өзін-өзі ұйымдастыруының күші. Осығанбайланысты оқыту айқын интерактивті сипатқа иеболады

Интернетті пайдаланушылар қауымдастығындағы өзараәрекеттесу. Оқытудың интерактивті сипаты білім беру процесіне барлық қатысушылардың ұстанымдарынбіріктіруден көрінеді. Рефлексия үздіксіз кері әсерменқамтамасыз етіледібілім беру іс-әрекетіндегісеріктестермен байланыс, сонымен қатартренажерларды оқытудың бақылау функциясы

Фон

Ең басынан бастап компьютер болдыақпаратты сақтаужәне өңдеу құралы ретінде. Интернет жоқақпараттысақтау құралы ғана және оныңөңдеу, сонымен қатарпайдаланушылар желісінде алмасу.Интернет дамуыныңжаңа тенденцияларыбұрын көрмеген мүмкіндіктердіашадыүнемі кеңейетін білім ресурстарына жылдам қолжеткізу және виртуалды қауымдастықтағы тұлғаныңөзін-өзі бекітуі. Техникалық құрылғыларды біріктіружәне,ең алдымен интернет пен ұялыбайланыс,ақпаратпен қаныққан әлеуметтік ортадапайдаланушының тұрақты онлайн қатысуының нақтыперспективаларын ашады білімнің шексіз ағыны

Ағылшын тіліне қатысты қазіргі ақпараттықтехнологиялардың негізгі трансформациялық қызметіболып табыладыдамып келе жатқан виртуалды ортадаағылшын тілі lingua franca (lingua) кең сұранысқа иетүріне айналуда.- күнделікті ана тілі емескоммуникация) және көпмәдениетті әлем – барлықИнтернет пайдаланушыларының айналасындағышындық.Техникалық құрылғыларды пайдалану шеттілдерін оқытудың өзіндік ерекшеліктері бар

Тарих. Классикалық тақта 70-жылдары лингафондықлабораторияның (лингвистикалық лабораторияның) басымдығына жол берді. 20 ғасыр, қашанЛингвистикалық дидактика аудио-лингвалдықәдісті берік бекітті. Бұл кезеңде радио және теледидарағылшын тілі курстары танымал болды. 1980 жылдарытілдік құрал-жабдықтар қосылды

бейнетіркегіштер мен бейнефильмдер ағылшын тілісабақтарында «тұрақты тұруға рұқсат» алды.80-жылдардың аяғында. ХХ ғасырда лингафон кабинеттеріалдымен толықтырылды, содан кейін бірте-біртекомпьютерлерге жол берді. ATкогнитивтік психологиядасол уақыт болды ақыл-ойы туралы жаңа деректержинақталдытілді меңгерудің негізінде жатқанпроцестер. Атап айтқанда, зерттеулер жүргізілдітілдіңөзгеруі және сөйлемнің кеңеюі сияқты оқушылардағыпсихикалық тілдік процестерді сипаттау. Нәтижесінде, компьютер көмегімен орындалатын және әртүрлітүрлендірулерді қамтитын тапсырмалар танымал болдыэкрандағы сөйлемдер, сонымен қатар толтыру мәтіндегібос орындар. Компьютерлер білім беру өнімдерінарығында өз орнын алды коммерциялық табыстыбағдарламалар(мәтінді қайта құру бағдарламалары).

Кейінірек, 1990 жылдардың басында деп аталатын. «конкордерлер» (конкорданттар),мұғалімдер мен студенттерге мүмкіндік бердіәртүрлі өлшемдегіэлектрондық тілдік массивтерде тілді қолданумысалдарын жылдам табу. Шет тілдерін оқытудың«корпус тәсілі» әзірленді, ол «тірі тілді» жәнешынайылықты сақтаудың жаңа мүмкіндіктерін ашады.

1990 жылдары компьютерлік «имитациялықойындардың» таралуы (имитациялықмодельдеу),анимация мен бейнені, түсті және дыбыс, әртүрлі өмірлік маңызы бар жағдаяттар және ұсынылатынжағдайларда ағылшын тілінде сөйлесуді ынталандыру(мысалы, белгілі симуляциялық анимация жерсілкінісінің суретін қайта жасады, бұл қатысушылардыөз ойын білдіруге шақырды.Олардың сезімдерінбілдіреді, командалармен алмасады, олардыңәрекеттерін үйлестіреді және орындайдыбасқа байланысфункциялары).

Әлеуметтік саладағы зерттеулерпсихология адамтанымының әлеуметтік сипатын атап көрсетті және олболды.Бұл кезеңде Интернетте тұлғааралық өзараәрекеттесу үшін кең мүмкіндіктер ұсынылды. Елдер мен континенттерге бірден таралатын электрондықпошта,1990 жылдардың бірінші жартысынан бастап, айналды жаһандық байланыстың алғашқы құралы

Ағылшын тілі. Қарым-қатынас мүмкіндіктері ағылшынтілін оқытуда электрондық поштапайдаланылды.Лингвистикалық дидактикада көбірекбағытын нақты белгіледі CALL деп аталады (компьютер көмегімен/делдалдықтіл үйрену).1990 жылдардыңаяғында көптеген зерттеулер оқу мүмкіндіктерінеарналған асинхронды байланыс (асинхронды байланыс) және нақты уақыттағы байланыс (нақты уақыт, синхронды байланыс).Асинхронды байланысэлектрондық пошта арқылы мүмкін болды, жәнесинхронды сол кездегі жаңа мәтінді және дауыстықчатты (мәтін жіберу және дауыстық чат) пайдалану.Ағылшын тілінде сөйлесуге қызығушылық

жаңасымен нақты уақытта сақтық көшірмесі жасалды.Компьютердің техникалық мүмкіндіктері мен топтық бейнеконференцияға арналған интернет (Skype арқылы және т.б.)Интернет әу бастан тек қана болған жоқақпараттық ресурс, сонымен қатар олардың материалдарын жариялау үшін қолайлы орта. Мыңжылдықтар тоғысында жеке интернет сайттары танымал болды(басты беттер), онда авторлар орналастырған олардың материалдары

Ұсынылған модель мұны көрсетеді қашықтанбасқарудың белгісі үйрену әрқашан «тұтынушының тапсырысы білім беру қызметтері». Бұл, айтпақшы, кез келген ашық білім беру жүйесінің басты ерекшелігі.

Қашықтықтан оқытуда оқуды ұйымдастырудың келесі әдістері қолданылады іс-шаралар:

– оқу презентациясы (мәтін)материал;

– оқыту тапсырмаларын ұйымдастыру(жаттығулар);

– «электрондық тренажерларды» қолдану (пайдаланушының білім деңгейіне «баптаумен» жаттығулар, кеңестер менқайталаулар);

– виртуалды түрде топтық жұмыс

– электронды түрде тәрбиешінің жетекшілігімен жеке жұмыс пошта немесе нақты уақытта;

– жеке білім беру жобаларын жүзеге асыру;

– оқытудың табыстылығын өлшеуобъективті түрде бақыланатын көрсеткіштерге негізделген (оқыту көрсеткіштері).

Жалпы, ағылшын тілін қашықтықтан оқыту технологияларын дамыту лингвистикалық дидактиканың «үздік тұсы» болып табылады.Мұғалімнің ақпараттық құзыреттілігі Ағылшын тілін оқытуда ақпараттық технологияны пайдалану, әрине, ақпарат мәселесін тудырады шет тілі мұғалімінің құзыреттері, яғни қазіргі заманғы практикалық білім компьютер және Интернет мүмкіндіктері, және мұғалімге оның педагогикалық іс-әрекетінде қажетті байланысты дағдылар.

Мұғалімнің ақпараттық құзыреттілігі келесі компоненттерді қамтиды: цифрлық, ресурстық, технологиялық (1-кесте).Сандық (цифрлық) компонент кіреді

мұғалімнің компьютер мүмкіндіктерін білуі және Интернет, компьютер пайдаланушысының дағдылары және қолда бар шектерде материалдар мен бағдарламалық қамтамасыз етуді өзгерту мүмкіндігі.қамтамасыз ету, оларды өздеріне бейімдеукәсіби қажеттіліктер, сондай-ақ кейбір ақауларды жою. Сандық құрамдас бөлігі «дұрыс құзыреттілігі болып табылады түймелері».

Технологиялық ресурстық компонент мұғалімнің құзыреттілігі тек қана емес әлемдік компьютердің шексіз ақпарат қоры туралы мұғалімнің идеялары желілерді, сонымен қатар қажетті ақпаратты табу, жүйелеу, әдістемелік құралға айналдыру және оқу мақсаттарында пайдалану. Ресурс компоненті болып табылады«дұрыс мекен-жай» құзыреті.

Технологиялық компонент мұғалімге шебер қолдану үшін қажет компьютер және Интернет ретінде ғана емесақпарат көзі, сонымен бірге құралы ақпаратты өңдеу, жаһандық коммуникация, сондай-ақ олардың материалдарын жариялау және Бүкіләлемдік Интернетте жобаларын көрсету. Ол үшін мұғалім әртүрлі компьютерлік редакторларды, аудармашыларды, вики энциклопедияларды, электрондық кестелерді,сөздіктер, тренажерлар мен веб-сайттар, әлеуметтік қызметтер, e-learning сияқты бағдарламалық қамтамасыз ету қабықтары және т.б. Технологиялық құрамдас құзыреттілік болып табылады.«дұрыс шешім».

Қортынды:

Ақпараттық құзыреттілік деңгейі жеткілікті мұғалім ресурстарға иелік етедікомпьютер мен Интернет пайдаланушы деңгейінде ғана емес, сонымен қатар рұқсат етілген деңгейде.Мұғалімнің ақпараттық құзыреттілігінің рұқсат етілген деңгейі осыны білдіреді маман құра аладыкомпьютердің жеке оқу материалдары және оларды Интернетте жариялау. Мысалы, мұғалім оларды жариялай алады әдістемелік материалдар өз сайтында. Ол тек дайын электронды нұсқаулықтарды пайдалана алмайды,сонымен қатар оларды сәйкес жетілдіруолардың кәсіби жағдайының қажеттіліктері (бағдарламалық құралды теңшеу). Мысалы, мұғалім өз бетінше тест материалдарын жасау үшін «тест жинағын» пайдалануды біледі айтамыз