“Сиқырлы доп – Су-Джок”

                                      Хажекенова Аилита Зульпухаровна

Атырау облысы, Құрманғазы ауданы

КМҚК «Мерей» бөбекжай балабақшасы, тәрбиеші

 

«Сиқырлы доп – Су-Джок»

 

Аңдатпа. Су-Джок массаж шары баланың қолдары мен аяқтарындағы белгілі бір нүктелерге үнемі әсер ету барысында баланың денесінің қорғаныс функциясын белсендіреді, қолдың ұсақ моторикасын ынталандырады және баланың танымдық іс-әрекеті аясында ұзақ уақыт бойы жағымды эмоционалды жағдайды сақтауға ықпал етеді.

Түйін сөздер: Су-Джок терапия, тіл дамыту, ұсақ моторика

 

Әрбір ата-ана үшін оның баласы ең мейірімді, ең ақылды, ең әдемі, бір сөзбен айтқанда ең жақсы бала болып есептеледі. Біз бәрімізде өз баламызбен мақтанғымыз келеді, сондықтан ол үшін беделді және дамып келе жатқан мектепті таңдаймыз, әртүрлі үйірмелерге жазыламыз, үлгерімді қадағалаймыз, яғни әркім өз баласы үшін не істеу керектігін жасаймыз. Бүгінгі таңда әртүрлі балаларды дамыту бағдарламалары танымал болып келеді. Оларды мамандандырылған орталықтарда немесе отбасылық клубтарда тәжірибелі педагогтар мен психологтар әзірлейді. Баланың жан-жақты дамуына бағытталған шығармашылық, сауықтыру бағдарламалары бар. Мұндай дамуды қамтитын стандартты емес тәсіл оқу процесін қызықты ететіні және балаға шығармашылық ойлау еркіндігін беретіні түсінікті. Ата-аналар үшін бастысы-бұл қызықты ғана емес, сонымен қатар балалар мен мектепке дейінгі жастағы балалардың денсаулығы үшін пайдалы. Су-Джок терапиясы деп аталатын дамып келе жатқан жаңа технология өзінің жетістігін дәлелдеді. Бұл дәстүрлі емес логопедиялық технологиялардың бірі.

Су-джок терапиясы – бұл  қол мен аяқ арқылы емдеу жолы. Су-джок терапиясын құрушы оңтүстік корей профессором Пак Чже Ву. Кәріс тілінен аударғанда (Су- қол, джок- аяқ) деген мағына береді.

Қазіргі таңда, ұсақ моториканың және сөйлеуді дамытудың бұзылыстары бар балалар санының өсуі байқалды. Бүгінгі таңда осындай бұзушылықтары бар балаларды тәрбиелеумен және оқытумен айналысатын педагогтардың  арсеналында дәстүрлі әдістер мен түзету әдістерін, сондай-ақ дәстүрлі емес технологияларды қамтитын кең практикалық материалдар бар.

Ұлы ұстаз В. А. Сухомлинский “балалардың қабілеттері мен дарындарының бастауы олардың саусақтарының ұштарында, бейнелеп айтқанда, түпкілікті ойдың қайнар көзін беретін ең жақсы ағындар олардан шығады”деп жазды. Баланың қолының қозғалысына деген сенімділік пен көрнекілік неғұрлым көп болса, қолдың құралмен өзара әрекеттесуі соғұрлым жұқа болады. Осылайша, саусақтардың белсенді қозғалыстарының баланың жалпы даму деңгейімен байланысы ғылыми негізделді.

Бұл массаж шарларын балалармен жұмыс кезінде балабақшада да қолдану өте тиімді. Су-Джок терапиясын өзін-өзі емдеу әдістеріне жатқызуға болады. Шарларға екі сақиналы серіппелер кіреді. Балалармен  саусақ гимнастикасында шарлар мен сақиналарды қолданады. Олар алақандарының арасына шарларды домалатады.

Мысалы:

«Сәлем!» ойыны

Саусақтар сәлемдеседі!

(массаж шармен екіге бөліп, оң және сол қол саусақтарын допқа саусақ басын тигізіп амандасады)

Бас бармақтар амандасады сәлем!

Балаң үйректер амандасады сәлем!

Ортан теректер амандасады сәлем!

Шылдыр шүмектер амандасады сәлем!

Титтей бөбектер амандасады сәлем!

«Кірпі» шармен ойыны (массаж)

Момақанмын, алайда,

Тікенім көп, абайла.

(массаж шарды екіге бөліп саусақтарын үстіне қойып кірпінің жүрісін сал)

Кіріп кетсе қолыңа

Өкпелеме, жарай ма?

Ұсақ саусақ моторикасына арналған ойын жаттығулар

«Доп»

Айналдырған добыңды,

Қытықтасын қолыңды.

(тікенекті  кішкентай шарларды үстелге қойып, екі алақаның мен айналдырады)

Енді көтер партадан,

Жаса солай қайтадан

(кішкентай шарлардың біреуін қолыңа алып, екі алақаныңның арасына салып айналдырады)

 «Бір үйде біз нешеуміз?» ойыны

Кел санайық екеуміз.

Бас бармағым – атам,

Балаң үйрек – апам,

Ортан терек – ағам,

Шылдыр шүмек-мен

Титтей бөбек-сен.

Бір үйде біз нешеуміз?

Бір үйде біз бесеуміз.

(Оң, сол қол саусақтарына кезектестіре серпімді сақинаны киіп, ойын ойнау)

 

Сонымен қатар оларды ұсақ моториканы дамыту үшін ғана емес,  түстерді қабылдауды дамыту, есептеуді үйрену, ертегі  кейіпкерімен өзара әрекеттесу және  т. б. үшін де қолдануға болады.

Мысалы:

«Қызықты серуен» ойыны

Мақсаты: алақанмен массаж шарын әртүрлі конфигурациядағы жолдармен домалату, үйлесімді сөйлеуді, интонацияны дамыту.

Ойын барысы: педагог кірпімен серуендеуді ұсынады. Бала белгілі бір пейзажы мен сызылған жолдары бар суретті таңдайды, ол арқылы тікенекті доп домаланады. Бұл ойында бала педагогпен бірге оның қимылдарын талқылайды. « – Кірпі жол бойымен домалап бара жатқанда, алдынан түлкі (аю, қоян, қасқыр т.б.) шығады.- Сәлем кірпі? Қайда домалап барасын?….)

 

«Өз үйінді тап» ойыны

Мақсаты: массаж шарының түсін үй қорабының түсімен байланыстыру. сөйлеудегі негізгі түстерді бекіту: қызыл, жасыл, сары, көк

Ойын барысы: түрлі-түсті кірпі шарлары түсті бойынша үй-қораптарында жатады. Балаларға кірпілермен ойнау ұсынылады: оларды қораптардан алып, үстелге домалатады. “Жаңбыр басталады!”- дегенде , балалар кірпіге түстеріне қарай үйін табуға және оған жасырынуға көмектеседі

 

Ертегі : «Кірпі» (су-джок доппен)

Мақсаты: Балалардың ұсақ моторикасын дамыту.

Шарты:

Балалар, ертегі бойынша біз сиқырлы доппен жаттығулар жасаймыз.

Ерте-ерте ертеде орманда әдемі үйшікте кішкентай ғана кірпі өмір сүріпті. (Су-джок доп алақанда)

Кірпі өз үйінен шығып, күн шуағына қуана қарап, қыдыруға шығыпты.

(Су-джок допты көрсету, қуану, алақанды ашу)

Тура жолмен жүріп, әдемі бір алқапты көріпті, кірпі қуанып жүгірді, секіріп ойнады, гүлдерді иіскеді. (Су-джок допты түзу домалату)

Бір кезде бұлт түнеріп, жаңбыр жауа бастады: тырс-тырс-тырс. ( Су-джок допты алақанмен қысу)

Кірпі жаңбырдан қорғанып, саңырауқұлақтың астына тығылды. (Су-джок допты сол алақанмен тығу)

Жаңбыр аяқталған соң түрлі көп саңырауқұлақтар шықты: бір саңырауқұлақ,

екі саңырауқұлақ, үш саңырауқұлақ, төрт саңырауқұлақ, бес саңырауқұлақ.

(Су-джок доппен әр саусаққа домалату)

Кірпі саңырауқұлақтарды анасына апарып, қуантқысы келді.

Қалай?

Түрлі саңырауқұлақтады кірпі  инесіне мықтап түйреп алды да, қуанып үйіне қарай жүгірді. (Су-джок доппен әр саусақты тигізу)

Кірпі тура жолдан жүгірді,  айналма жолдан жүгірді. (Су-джок доппен түзу домалату, айналып домалату)

Кірпі үйіне келіп саңырауқұлақтарды анасына берді.

–  Кеш болды.

–  Кірпі көзін жұмды да үйықтап қалды. (Су-джок доп алақанда)

Жарайсыңдар, балалар. Өзімізді қошеметтеп қояйық.

 

Су-джок массаж шарларымен ойындар мен жаттығулардың көптеген нұсқалары бар екенін атап өткен жөн. Мұның бәрі балалар мен тәрбиешілердің қиялына байланысты.

Су-Джок терапиясының артықшылықтары:

1. Зейінді жақсартады: балалар ойлау процестерінің бірнеше түріне бір уақытта қатысуды дамытады және үйретеді. Олар біртіндеп назарын аударатын нәрседен абстракциялап, нақты тапсырмаға назар аударуды үйренеді.

 

2. Жоғары тиімділік – дұрыс қолданған кезде әрдайым айқын әсер пайда болады;
3. Шығармашылық ойлауды ынталандырады;
4. Жан-жақтылық – Су-Джок терапиясын қолданатын жаттығуларды педагогтар да, үйде ата-аналар да қолдана алады;
5. Бақылау мен есту қабілетінің жоғарылауы. Уақыт өте келе, бұл баланың бақылауын айтарлықтай жақсартады;
6. Қолданудың қарапайымдылығы нәтижеге қол жеткізу үшін дәріханаларда еркін сатылатын және көп шығындарды қажет етпейтін Су-Джок шарларының көмегімен биологиялық белсенді нүктелерді ынталандыру жеткілікті.
7. Жылдамдықты арттыру және ақыл-ой әрекетін жақсартуда.

 

 

 

Библиографиялық сілтеме

1. Бельгибаева г.К., Қазангапова С. О. Су-ДЖОК терапиясын жүргізу әдісімен мектеп жасына дейінгі балалардың қолдарының ұсақ моторикасын дамыту // эксперименттік білім берудің халықаралық журналы. – 2015. – № 2-3. – Б. 322-324;
2. Цвынтарный В.В. Играем пальчиками и развиваем речь. – СПб. Издательство «Лань», 2002.
3. Фопель К. Чтобы дети были счастливы: Психологические игры и упражнения для детей дошкольного возраста. – М., 2006.
4. URL: https://expeducation.ru/ru/article/view?id=6606