Философия адам өмірінде қандай қызметтер атқарады?

Әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университетінің профессоры, доцент Жанатаев Данат Жанатайұлы

Әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университетінің 1-курс магистранты Жайлыбаев Исламбек Талғатұлы

Университеттегі философияның негізгі функциялары:

1) Танымдық. Философия әлемді және оның құбылыстарын дұрыс, ғылыми тұрғыда зерттеуге көмектеседі.

2) Тәрбиелік. Философия адамға гуманизмді дамытуға, жақсы мысалдар көрсете отырып, жақсы болуға көмектеседі.

3) Дүниеге көзқарас. Философия адамға әлемге көзқарасты қалыптастыруға және өмірдің негізгі принциптерін қалыптастыруға көмектеседі.

4) Әдістемелік. Философия адамды танымның негізгі әдістерімен таныстырады.

5) Сыни. Философия адамға бәрін сұрауға және сынауға үйретеді.

6) Бағалау. Философия адамға бірінші кезекте не қажет, не қажет емес екенін түсінуге көмектеседі.

7) Болжау. Философия адамға өткеннің тағылымына сүйене отырып, болашақ оқиғалардың барысын болжауға үйретеді.

Бұл функциялардың барлығы философиялық білімді қолдануға болатын әр түрлі бағыттар. Олар студентке ғылымның теориялық негіздерін меңгеруге, әртүрлі зерттеу әдістерін қолдануды үйренуге, деректерді қолдануға сауатты түрде қарауға және өз көзқарасын дұрыс дәлелдеуге мүмкіндік береді. Бұл дағдылардың барлығы негізгі болып табылады және студенттерге кез келген пән бойынша жаңа материалға сын көзбен қарауға, курстық жұмыстарды, өз мамандықтары бойынша өздік және дипломдық жұмыстарды жазуға және оларды сенімді түрде қорғауға пайдалы болады.

Қазіргі әлемде философиямен байланысты болмайтын мамандық пен позиция жоқ. Бұл ғылым мұғалімге оқу процесін дұрыс құруға көмектеседі, инженерге мәселені шешудің жаңа әдісін ұсынады, әскери адамға ықтимал жаудың әрекетін болжауды үйретеді,  ғалым шешілмейтін болып көрінетін мәселені шешудің жолын табады, ал оқушы ересек өмірге бейімделеді. Бұдан кез келген мамандық иесі ойланбаса да философияға жиі бет бұрады деген қорытынды жасауға болады. Философия – бұл өмірдегі маңызды бағдар, себебі сауатты ойлайтын адам ғана өмірдің барлық қиындықтарын жеңе алады және олардан өз болашағы үшін пайдалы сабақ алады. Философиялық (сыни) ойлау дағдылары бар адам жіберілген қателіктерден қорытынды шығарады және жаңа сынаққа дайын болады, бұл жоғары оқу орындарының оқу бағдарламасына осы пәнді енгізудің бір себебі. Философияны мектепте оқуға әлі ерте, себебі, балаларға өмірдің барлық нәзіктігін түсіну және философия тілін меңгеру қиынырақ, бірақ оқушы үшін бұл ілімдер олардың қоғамға бейімделуіне, өздерін табуға, қиындықтарды жеңуге көмектеседі.

Қорытындылай келе, философияның оқу -тәрбие процесінің маңызды бөлігі екендігінің басты фактісін атап өткен жөн. Философиясыз ғылымның мүмкін емес еді. Философия – әлдеқайда терең және маңызды құбылыс, онсыз адамзат өмір сүре алмайды. Философияның міндеті – рухани қасиеттерді ашу және дамыту, адамның бойында өзін-өзі дамытуға және өзін-өзі жетілдіруге деген ұмтылысты қолдау. Демек, философияны оқыту деңгейінің төмендеуі немесе оның оқу үрдісінде болмауы қоғамның білім деңгейіне сөзсіз әсер етеді.